Τα θηλώματα είναι καλοήθεις όγκοι στο δέρμα αλλά μπορεί να σχετίζονται με προβλήματα στην υγεία. Τι είναι, γιατί εμφανίζονται και πότε πρέπει να αφαιρεθούν; Πότε πρέπει να συμβουλευθείτε ειδικό;
Ποια σημάδια στο δέρμα μπορεί να είναι σύμπτωμα νόσου – Τι πρέπει να ξέρετε
Τι είναι τα θηλώματα και γιατί εμφανίζονται; Πότε μπορεί να σχετίζονται με κάποια πάθηση
Η αφαίρεση των θηλωμάτων είναι συχνή, με τη StatPearls να εκτιμά ότι έως και το 60% των ανθρώπων θα εμφανίσουν τουλάχιστον ένα κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Αυτοί οι μικροί, καλοήθεις όγκοι είναι συνήθως ακίνδυνοι, αλλά η έρευνα σημειώνει ότι μπορούν να σχετίζονται με διαβήτη, υψηλή αρτηριακή πίεση, αυξημένο κίνδυνο καρδιοπάθειας και μεταβολικό σύνδρομο, επομένως είναι σοφό να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας αν εμφανιστούν.
Οι περισσότεροι τα αφαιρούν για αισθητικούς λόγους ή επειδή προκαλούν ενόχληση, ανάλογα με τη θέση τους. Ειδικοί της Cleveland Clinic τα περιγράφουν ως μικρά εξογκώματα ιστού, πιο λεπτά στη βάση και πιο φαρδιά στην κορυφή.
«Μοιάζουν με μια μικρή προβολή του δέρματος… με ένα ινώδες-αγγειακό στέλεχος περιβαλλόμενο από πεπλατυσμένα επιθηλιακά κύτταρα», δηλώνει η Αμερικανή δερματολόγος Jennifer Gordon, MD, σύμφωνα με το The Healthy. Εμφανίζονται συχνά στον λαιμό, στις μασχάλες, στη βουβωνική χώρα ή γύρω από τα μάτια. Τα θηλώματα είναι συνήθως στο χρώμα του δέρματος αλλά μπορεί να είναι και πιο σκούρα ή να μοιάζουν με υπερυψωμένη ελιά.
Είναι κληρονομικά τα θηλώματα;
Σύμφωνα με μελέτη του 2023 με τίτλο «Prevalence, clinical criteria, and risk factors of skin tags: a hospital-based study», τα θηλώματα βρέθηκαν στο 30% των ασθενών, συνήθως μικρά, καφέ και στον λαιμό. Η μελέτη έδειξε ότι το 95% των ανθρώπων με θηλώματα είχαν επίσης προβλήματα υγείας όπως παχυσαρκία, υπέρταση, διαβήτη ή υψηλή χοληστερίνη, και όσοι είχαν περισσότερα προβλήματα υγείας είχαν και περισσότερα και μεγαλύτερα θηλώματα.
Άλλες έρευνες δείχνουν ότι τα θηλώματα μπορεί να εμφανίζονται σε οικογένειες, γεγονός που υποδηλώνει έναν κληρονομικό σύνδεσμο, αλλά ο τρόπος ζωής και οι παράγοντες υγείας (όπως το βάρος και ο μεταβολισμός) παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο. Οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει ακόμη και συγκεκριμένες γονιδιακές μεταλλάξεις μέσα στα ίδια τα θηλώματα.
- Οικογενειακό ιστορικό: Έως και το 98% των ασθενών με θηλώματα αναφέρουν συγγενείς με το ίδιο πρόβλημα.
- Εντοπισμένες γονιδιακές μεταλλάξεις: Μεταλλάξεις στα γονίδια FGFR3 και RAS έχουν ανιχνευθεί σε θηλώματα.
- Άλλες γενετικές ενδείξεις: Παραλλαγές στο CDH1 μπορεί επίσης να παίζουν ρόλο.
- Άλλοι παράγοντες: Η παχυσαρκία, η ινσουλινοαντίσταση, η τριβή και η ηλικία αυξάνουν επίσης τον κίνδυνο.
- Σύνδρομα: Σπάνιες κληρονομικές παθήσεις (όπως το σύνδρομο Birt-Hogg-Dubé) περιλαμβάνουν τα θηλώματα ως σύμπτωμα.
Γιατί εμφανίζονται;
Τα θηλώματα εμφανίζονται συχνότερα σε μεγαλύτερες ηλικίες αλλά μπορούν να προκύψουν σε οποιαδήποτε ηλικία. Η γενετική «πιθανώς παίζει ρόλο», λέει η Dr. Gordon, ενώ η αύξηση βάρους, η εγκυμοσύνη και ο διαβήτης είναι γνωστοί παράγοντες. Η τριβή—από δερματικές πτυχές, κοσμήματα, στενά ρούχα ή υπερβολική εφίδρωση—προάγει επίσης την ανάπτυξή τους, ενώ η φυσιολογική γήρανση (απώλεια ελαστικότητας του δέρματος) αυξάνει την τριβή σε περιοχές όπως η μασχάλη, ο λαιμός και η βουβωνική χώρα. Η ανασκόπηση της StatPearls και πρόσφατη έρευνα του 2024 στο Discover Medicine συνδέουν επίσης τα θηλώματα με:
- Ορμονικές ανισορροπίες (π.χ. εγκυμοσύνη, εμμηνόπαυση)
- Ορισμένες γενετικές διαταραχές
- Ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV)
- Χρόνιες ιατρικές παθήσεις (καρδιοπάθεια, διαβήτης τύπου 2, παχυσαρκία, μεταβολικές διαταραχές)
«Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν μπορεί να εντοπιστεί μία μοναδική αιτία», σημειώνει η Dr. Gordon. «Η τοποθεσία των θηλωμάτων μπορεί να είναι σημαντική… Εμφανίζονται συχνότερα στις μασχάλες, στον λαιμό, στην αριστερή πλευρά του λαιμού και στον κορμό σε άτομα με παχυσαρκία σε σύγκριση με άτομα φυσιολογικού βάρους», εξηγεί η Αμερικανή ειδικός στην εσωτερική ιατρική, Dr. Tonia Yee Vinton. Τα θηλώματα με ανάμεικτα χρώματα εμφανίζονται πιο συχνά σε άτομα με παχυσαρκία ή διαβήτη.
Πώς αφαιρούνται
Μην προσπαθήσετε να αφαιρέσετε τα θηλώματα στο σπίτι — απευθυνθείτε σε δερματολόγο. Οι άνθρωποι δοκιμάζουν ακραίες μεθόδους DIY, όπως δέσιμο με κλωστή, κάψιμο, τράβηγμα. Ωστόσο, όπως λέει ο Αμερικανός δερματολόγος, Dr. Anthony Rossi, «είναι απίστευτο το τι μπορεί να κάνει ο κόσμος».
Οι προσπάθειες στο σπίτι μοιάζουν με το να κόβετε μόνοι σας τα μαλλιά σας: «Το αποτέλεσμα δεν είναι αυτό που φανταζόμουν». Οι δερματολόγοι χρησιμοποιούν αποστειρωμένα εργαλεία, τοπική αναισθησία και μέσα για τον έλεγχο της αιμορραγίας—αποφεύγοντας τις λοιμώξεις και την ανεξέλεγκτη αιμορραγία που μπορεί να προκύψουν από τις μεθόδους στο σπίτι.
Φαρμακευτικά σκευάσματα
Τα προϊόντα χωρίς ιατρική συνταγή που υπόσχονται να διαλύσουν τα θηλώματα είναι επικίνδυνα. «Μπορεί να κάψετε το δέρμα ή να αφήσετε σημάδια. Υπάρχουν πιθανές ανεπιθύμητες συνέπειες», λέει ο Dr. Rossi. Αν δεν θέλετε να τα κόψετε, ο γιατρός μπορεί να τα παγώσει ή να τα κάψει με ασφάλεια.
Σημαντικό είναι ότι οι δερματολόγοι εξετάζουν και τα μορφώματα που αφαιρούνται. «Υπάρχουν μορφώματα που μοιάζουν με θηλώματα αλλά είναι καρκινικά», προειδοποιεί ο Dr. Rossi. Τα περισσότερα είναι καλοήθη, αλλά ο έλεγχος δίνει την ευκαιρία στους γιατρούς να εξετάσουν το δέρμα σας για πιθανό καρκίνο.
Είναι επικίνδυνα;
«Αν και τα θηλώματα είναι ακίνδυνα ευρήματα, μπορεί να υποδεικνύουν αυξημένο κίνδυνο για διαβήτη», εξηγεί η Dr. Vinton. Συνδέονται με την ινσουλινοαντίσταση, όπου τα υψηλά επίπεδα ινσουλίνης μπορεί να προκαλέσουν ανάπτυξη μέσω του αυξητικού παράγοντα τύπου ινσουλίνης (IGF-I). Τα θηλώματα συνδέονται επίσης με:
- Μεταβολικό σύνδρομο
- Υψηλή χοληστερίνη
- Πολύποδες παχέος εντέρου
- Ακρομεγαλία (υπερβολική παραγωγή αυξητικής ορμόνης)
Μπορεί επίσης να «στραγγαλιστούν», να γίνουν επώδυνα ή να μολυνθούν. «Αν συμβεί αυτό, συνιστάται η αφαίρεση και επίσκεψη στον δερματολόγο ώστε να διαπιστωθεί αν χρειάζονται αντιβιοτικά», λέει η Dr. Gordon.
Είναι πιθανή η πρόληψη;
«Δεν μπορείτε να τα προλάβετε εντελώς», λέει η Αμερικανή δερματολόγος Dr. Farah Moustafa, αλλά η μείωση της τριβής μπορεί να βοηθήσει. Φορέστε φαρδιά ρούχα, περιορίστε τα κοσμήματα και χάστε βάρος ώστε να μειωθεί η επαφή δέρμα με δέρμα.
«Μελέτες έχουν δείξει ότι τα θηλώματα ανιχνεύτηκαν συχνότερα σε άτομα με παχυσαρκία σε σύγκριση με συμμετέχοντες φυσιολογικού βάρους», προσθέτει η Dr. Vinton. Η StatPearls τονίζει ότι το υγιές βάρος, η σωστή διατροφή και η άσκηση μειώνουν τον κίνδυνο, ενώ τα προϊόντα καθαρισμού και η καλή ενυδάτωση μπορεί επίσης να βοηθήσουν στην πρόληψη ερεθισμών και νέων μορφωμάτων.
Πότε να επισκεφθείτε γιατρό για δερματικά μορφώματα
«Θα πρέπει να επισκεφθείτε πιστοποιημένο δερματολόγο αν έχετε θήλωμα που γίνεται ερεθισμένο, αιμορραγεί, προκαλεί πόνο ή αν ξαφνικά εμφανιστούν πολλά θηλώματα ταυτόχρονα», λέει η Dr. Moustafa. Η Dr. Vinton προσθέτει ότι οι αλλαγές στο μέγεθος, το χρώμα, ο κνησμός ή η αιμορραγία πρέπει επίσης να αξιολογούνται.
Σπερμιδίνη: Ο φυσικός σύμμαχος για την υγεία των μαλλιών και του προσώπου – Πώς θα την καταναλώσετε;
«Ο γιατρός σας μπορεί να τα αξιολογήσει και να καθορίσει αν πρόκειται για θηλώματα ή κάποιο άλλο μόρφωμα, καθώς μερικές φορές μπορεί να συγχέονται με μυρμηγκιές ή καρκίνο του δέρματος», σημειώνει η Dr. Moustafa. Αν παρατηρήσετε αύξηση —ειδικά στον λαιμό ή τις μασχάλες— η Dr. Vinton συνιστά έλεγχο για διαβήτη, καθώς αυτό θα μπορούσε να είναι ένδειξη ινσουλινοαντίστασης. Παρ’ όλα αυτά, τα περισσότερα θηλώματα είναι αισθητικής φύσης και αν ενοχλούν, οι γιατροί μπορούν να τα αφαιρέσουν με κρυοθεραπεία, ηλεκτροκαυτηρίαση ή λέιζερ.
Πηγές: The Healthy, LWW Journal of the Egyptian Women’s Dermatologic Society, PubMed, ScienceDirect, NIH