Τα μάτια δεν είναι μόνο ο καθρέπτης της ψυχής – μπορούν να γίνουν και ενδείξεις για την υγεία. Μερικές φορές, σημάδια στα μάτια μπορεί να είναι συμπτώματα και να σχετίζονται με νόσο. Ποια είναι τα 4 σημάδια που πρέπει να προσέχουμε;
Κόκκινη κηλίδα στο μάτι: Γιατί εμφανίζεται – Πότε μπορεί να είναι κάτι επικίνδυνο;
Τα μάτια ως δείκτης υγείας: Ποια σημάδια μπορεί να είναι ενδείξεις νόσου
Τα μάτια μπορούν να δώσουν σημαντικές ενδείξεις για το τι συμβαίνει στο σώμα μας. Αλλαγές στην όραση, στο χρώμα των ματιών ή ακόμα και στο λευκό των ματιών μπορεί να είναι ενδείξεις κάποια πάθησης. Γι’ αυτό κάθε ασυνήθιστη αλλαγή πρέπει να ελέγχεται από ειδικό. Πότε μπορεί να είναι κάτι ανεπαίσθητο και πότε μπορεί να είναι πρώιμο σημάδι πάθησης;
Γιατί ορισμένες ασθένειες προκαλούν συμπτώματα στα μάτια;
Πολλές συστηματικές ασθένειες εμφανίζονται πρώτα στα μάτια επειδή το μάτι είναι ευαίσθητο σε αλλαγές στο ανοσοποιητικό σύστημα, τα αιμοφόρα αγγεία και τον συνδετικό ιστό.
Σύμφωνα με έρευνα του 2025 με τίτλο «Ocular Manifestations as Indicators of Systemic Diseases: Psychological Considerations from a Saudi Arabian Retrospective Study», ο διαβήτης ήταν η πιο συχνή συστηματική νόσος που συνδεόταν με οφθαλμικά προβλήματα, με την διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια να αποτελεί το κύριο εύρημα. Η μελέτη έδειξε επίσης ότι όσο πιο σοβαρή είναι η συστηματική νόσος, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα εμπλοκής των ματιών, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για έγκαιρο έλεγχο και καλύτερη συνεργασία μεταξύ ειδικοτήτων για την προστασία της όρασης.
Άλλες πρόσφατες έρευνες αναδεικνύουν αρκετούς λόγους για τους οποίους μπορεί να συμβαίνει αυτό:
- Αυτοάνοση φλεγμονή: Παθήσεις όπως το Sjögren’s και το VEXAS επιτίθενται στους δακρυϊκούς αδένες και στους ιστούς των ματιών, προκαλώντας ξηροφθαλμία, ραγοειδίτιδα ή πρήξιμο.
- Ίνωση και ιστική βλάβη: Στη συστηματική σκλήρυνση, οι ουλές επηρεάζουν τα βλέφαρα και τον επιπεφυκότα, προκαλώντας ερεθισμό και ξηροφθαλμία.
- Αγγειακές αλλαγές: Ασθένειες όπως ο λύκος μεταβάλλουν τα μικρά αιμοφόρα αγγεία στον αμφιβληστροειδή, παρέχοντας πρώιμες ενδείξεις νόσου.
- Γενετικά αυτοφλεγμονώδη σύνδρομα: Διαταραχές όπως το σύνδρομο Blau ή το ROSAH συχνά επηρεάζουν πολλαπλές δομές των ματιών.
- Oculomics: Νέες απεικονιστικές μέθοδοι δείχνουν ότι ο αμφιβληστροειδής μπορεί να λειτουργήσει ως «παράθυρο» στη συστηματική υγεία, με τη βοήθεια της ανάλυσης μέσω AI.
- Σύνδρομο ξηροφθαλμίας: Συνδέεται με αυτοάνοσες, ορμονικές και νευρολογικές διαταραχές, δείχνοντας πώς η συστηματική υγεία διαταράσσει την παραγωγή δακρύων.
Επανάσταση στην πρεσβυωπία: Οριστική λύση χωρίς γυαλιά με διαθλαστική χειρουργική
4 συμπτώματα στα μάτια που μπορεί να είναι ένδειξη νόσου
1. Η διπλωπία ή η απώλεια όρασης μπορεί να είναι σημάδι ανευρύσματος
Ξαφνική διπλωπία ή απώλεια όρασης μπορεί να είναι ένδειξη για ανεύρυσμα στον εγκέφαλο. Ενώ η διαταραχή μετατροπής (παροδική τύφλωση που σχετίζεται με στρες) μπορεί να προκαλέσει παρόμοια συμπτώματα, το NHS UK σημειώνει ότι ένα μη ραγέν ανεύρυσμα μπορεί επίσης να προκαλέσει απώλεια όρασης, διπλωπία, πόνο στα μάτια ή μούδιασμα στο πρόσωπο αν πιέζει ορισμένα νεύρα.
Ένα ραγέν ανεύρυσμα συνήθως ξεκινά με έντονο πόνο στο κεφάλι και τον αυχένα, ακολουθούμενο από προβλήματα όρασης, και αποτελεί ιατρικό επείγον περιστατικό. Σύμφωνα με το Brain Aneurysm Foundation, η επιβίωση μετά από ρήξη είναι περίπου 50%, και τα δύο τρίτα των επιζώντων αντιμετωπίζουν μόνιμη εγκεφαλική βλάβη.
2. Η απώλεια όρασης και η δυσκολία στην ανάγνωση μπορεί να είναι σημάδι εγκεφαλικού
Η απώλεια όρασης, η θολή όραση ή η δυσκολία στην ανάγνωση μπορεί να αποτελούν πρώιμα σημάδια εγκεφαλικού, καθώς τα εγκεφαλικά επεισόδια διακόπτουν τις οπτικές οδούς. Το Royal National Institute of Blind People αναφέρει ότι μπορεί επίσης να παρουσιαστεί ευαισθησία στο φως, ξηροφθαλμία και δυσκολία στην αναγνώριση κίνησης.
Το American Stroke Association προσθέτει ότι τα εγκεφαλικά μπορεί να αλλάξουν τον τρόπο που ο εγκέφαλος ερμηνεύει το χρώμα, το μέγεθος και το σχήμα, και να προκαλέσουν προβλήματα ισορροπίας, ψευδαισθήσεις ή αποτυχία αναγνώρισης οικείων προσώπων. Περίπου το 30% των ασθενών με εγκεφαλικό εμφανίζουν μερική ή πλήρη απώλεια του οπτικού πεδίου, αλλά η αποκατάσταση μπορεί να βοηθήσει στην ανάκτηση λειτουργιών.
3. Η φλεγμονή στα μάτια μπορεί να είναι σημάδι βλεφαρίτιδας
Η φλεγμονή στα μάτια μπορεί να προέρχεται από αλλεργίες, έκθεση στον ήλιο ή ερεθισμό, αλλά μπορεί επίσης να υποδηλώνει βλεφαρίτιδα. Σύμφωνα με το Cleveland Clinic, αυτό συμβαίνει όταν οι σμηγματογόνοι αδένες των βλεφάρων φράζουν ή μολύνονται, οδηγώντας σε ερυθρότητα, δημιουργία κρούστας, απολέπιση, δακρύρροια, θολή όραση και ακόμα και απώλεια βλεφαρίδων. Το UCLA Health σημειώνει ότι η θεραπεία εστιάζει στη διατήρηση της καθαριότητας των βλεφάρων και, σε ορισμένες περιπτώσεις, στη χρήση τοπικών αντιβιοτικών.
4. Τα κόκκινα σημάδια μπορεί να είναι ένδειξη διαβήτη
Κόκκινα σημάδια στα μάτια μπορεί να είναι ενδείξεις διαβήτη. Το CDC ανέφερε ότι το 2021, 8,7 εκατομμύρια ενήλικες στις ΗΠΑ είχαν διαβήτη χωρίς να το γνωρίζουν, συχνά επειδή τα συμπτώματα είναι διακριτικά. Το National Eye Institute εξηγεί ότι τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα μπορούν να βλάψουν τα αγγεία του αμφιβληστροειδούς, προκαλώντας διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, όπου η αιμορραγία εμφανίζεται ως σκοτεινές γραμμές ή κηλίδες στην όραση.
«Γιατί πετάει το μάτι μου;» – Ποιες μπορεί να είναι οι πιθανές αιτίες
Ενώ τα συμπτώματα μπορεί και να βελτιωθούν προσωρινά από μόνα τους, χωρίς θεραπεία μπορεί να οδηγήσουν σε θολή όραση, αποκόλληση αμφιβληστροειδούς ή ακόμα και τύφλωση.
Πηγές: Health Digest, Universidad de la Ruija, MDPI, Nature Eye, Taylor & Francis Online, Frontiers, Frontiers, ARXIV, Springer Nature Link