Νέα μελέτη συμπεραίνει ότι ένα κοινό αντιβιοτικό μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της πιθανότητας εμφάνισης σχιζοφρένειας αργότερα στη ζωή. Οι ερευνητές λένε ότι τα πρώιμα αποτελέσματα είναι «προκαταρκτικά αλλά ενθαρρυντικά», καθώς μαθαίνουμε για το πώς η φλεγμονή και η ανάπτυξη του εγκεφάλου μπορεί να διαμορφώσουν τη μελλοντική ψυχική υγεία.
Σοκαριστικά στοιχεία: Ένα στα επτά παιδιά στην Ευρώπη αντιμετωπίζει ψυχική διαταραχή
Πώς μπορεί ένα κοινό αντιβιοτικό να προστατεύσει από τη σχιζοφρένεια; Τι λέει νέα μελέτη
Κοινό αντιβιοτικό μπορεί να επηρεάζει την ψυχική υγεία με απροσδόκητο τρόπο. Νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο American Journal of Psychiatry διαπίστωσε ότι οι έφηβοι που είχαν ψυχιατρική φροντίδα και στους οποίους είχε συνταγογραφηθεί κοινό αντιβιωτικό, είχαν 30% έως 35% μικρότερη πιθανότητα να εμφανίσουν σχιζοφρένεια στην ενήλικη ζωή σε σύγκριση με εφήβους που έπαιρναν άλλα αντιβιοτικά. Οι ερευνητές χαρακτήρισαν τα ευρήματα «προκαταρκτικά αλλά ενθαρρυντικά», σύμφωνα με ανάρτηση του Euronews.
Η μελέτη παρακολούθησε πάνω από 56.000 εφήβους στη Φινλανδία — μεταξύ των οποίων περισσότεροι από 16.000 που έλαβαν δοξυκυκλίνη — και δείχνει ότι το φάρμακο μπορεί να βοηθά μειώνοντας τη φλεγμονή στον εγκέφαλο και επηρεάζοντας τη συναπτική ανακοπή, μια διαδικασία που έχει συνδεθεί με τη σχιζοφρένεια. Αν και η μελέτη δεν ήταν τυχαιοποιημένη δοκιμή και δεν μπορεί να αποδείξει αιτιακή σχέση, τα αποτελέσματα προσφέρουν ένα ελπιδοφόρο στοιχείο για μια πάθηση που επηρεάζει 23 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως και συνήθως ξεκινά στην πρώιμη ενήλικη ζωή.
Πόσο συχνά έχουν τα φάρμακα οφέλη ως παρενέργειες ή δευτερεύοντες μηχανισμούς δράσης;
Πολλά σύγχρονα φάρμακα αποδεικνύονται ότι έχουν χρήσιμες δευτερεύουσες επιδράσεις και αυτός είναι ένας σημαντικός λόγος που η επανάχρηση φαρμάκων έχει γίνει τόσο κοινή στην έρευνα. Αν και δεν έχουν όλα τα φάρμακα «ευεργετικές παρενέργειες», μελέτες δείχνουν ότι ένα εκπληκτικά μεγάλο ποσοστό νέων εγκρίσεων φαρμάκων προέρχεται από την ανακάλυψη απρόσμενων ή δευτερευόντων δράσεων σε ήδη γνωστά φάρμακα.
Σύμφωνα με εργασία του 2021 με τίτλο «Unexpected beneficial effects of drugs: an analysis of cases in the Dutch spontaneous reporting system», οι ερευνητές κατέγραψαν 409 αναφορές όπου οι άνθρωποι παρουσίασαν αναπάντεχα θετικές επιδράσεις από φάρμακα, καλύπτοντας 451 ζευγάρια φαρμάκου–οφέλους από διάφορες κατηγορίες. Ταξινόμησαν αυτά τα οφέλη σε 22 είδη, δείχνοντας ότι κάποια φάρμακα τείνουν να προκαλούν ορισμένα θετικά αποτελέσματα πιο συχνά από άλλα.
Νέες δωρεάν δράσεις προαγωγής της ψυχικής υγείας παιδιών
Πρόσφατες έρευνες συμπεραίνουν ότι:
- Περίπου το 30–40% των νέων φαρμάκων που εγκρίθηκαν από τον FDA (2007–2009) σχετίζονταν με κάποιο είδος επαναπροσδιορισμού, συχνά λόγω απροσδόκητων δευτερευουσών δράσεων.
- Ανασκοπήσεις επισημαίνουν ότι πολλές ανακαλύψεις επανάχρησης προκύπτουν από την παρατήρηση παρενεργειών που αποδεικνύονται ευεργετικές σε άλλες παθήσεις.
- Μεγάλες ανασκοπήσεις του 2023 και του 2024 δείχνουν ότι οι δευτερεύοντες μηχανισμοί αποτελούν αυξανόμενο πεδίο έρευνας στον καρκίνο και στη γενικότερη ανάπτυξη φαρμάκων.
• Ωστόσο, μόνο ένα μικρό ποσοστό αυτών των παρατηρήσεων καταλήγουν να αποτελούν νέες εγκεκριμένες ενδείξεις – οι περισσότερες παραμένουν ως ερευνητικά ευρήματα.
Η δοξυκυκλίνη φαίνεται να μειώνει τον κίνδυνο για σχιζοφρένεια, αν και οι ειδικοί προειδοποιούν ότι χρειάζεται περαιτέρω έρευνα
Τα ευρήματα αποτελούν «ένα σημαντικό σήμα για περαιτέρω διερεύνηση της προστατευτικής δράσης της δοξυκυκλίνης και άλλων αντιφλεγμονωδών θεραπειών σε εφήβους με ψυχιατρικά προβλήματα», δήλωσε ο Ian Kelleher, κύριος συγγραφέας της μελέτης και καθηγητής παιδοψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου. Πρόσθεσε ότι αυτή η προσέγγιση θα μπορούσε «δυνητικά να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης σοβαρών ψυχικών ασθενειών στην ενήλικη ζωή».
Ωστόσο, ανεξάρτητοι ειδικοί προειδοποίησαν να μην εξαχθούν συγκεκριμένα συμπεράσματα από τη μελέτη, επισημαίνοντας ότι απαιτείται επιπλέον έρευνα για να επιβεβαιωθεί οποιαδήποτε σχέση μεταξύ δοξυκυκλίνης και σχιζοφρένειας. Ο Dominic Oliver, ερευνητής ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, σημείωσε σύμφωνα με την ίδια πηγή ότι «πολλές άλλες θεραπείες έχουν δείξει πρώιμη δυναμική αλλά τελικά αποδείχθηκαν μη αποτελεσματικές σε μεγάλες δοκιμές».
Την ίδια στιγμή, η Dr Katharina Schmack, ερευνήτρια ψύχωσης στο The Francis Crick Institute στο Ηνωμένο Βασίλειο, δήλωσε ότι παρότι τα ευρήματα της μελέτης ήταν στατιστικά σημαντικά, «οι απόλυτοι αριθμοί είναι μέτριοι» όσον αφορά τη μείωση του κινδύνου σχιζοφρένειας. Δεκαπέντε χρόνια μετά τη θεραπεία με δοξυκυκλίνη, «αντί για περίπου πέντε στα 100 άτομα, τώρα περίπου δύο με τρία στα 100 θα εμφάνιζαν σχιζοφρένεια», είπε.
Έρευνα του ΠΟΥ: Αυξάνονται δραματικά τα ποσοστά κατάθλιψης στους επαγγελματίες υγείας της Ευρώπης
Ούτε ο Oliver ούτε η Schmack συμμετείχαν στη μελέτη. Η Schmack δήλωσε ότι τα ευρήματα θα πρέπει να αποτελέσουν τη βάση για περαιτέρω έρευνα σχετικά με την ανάπτυξη του εγκεφάλου, τη φλεγμονή και άλλες βιολογικές διεργασίες που ενδέχεται να επηρεάζουν τον κίνδυνο σχιζοφρένειας. «Η ανακάλυψη τέτοιων κλινικών συσχετίσεων σε μελέτες όπως αυτή είναι σημαντική, επειδή μπορεί να κατευθύνει περαιτέρω βιολογικές έρευνες», ανέφερε.
Πηγές: Euronews, BMC Health Services Research, EKB Journals, Nature Signal Transduction and Targeted Therapy, PMC, PMC, ResearchGate