Το έμφραγμα συνήθως συμβαίνει μετά από προειδοποίηση, ωστόσο πολλά πρώιμα σημάδια παραβλέπονται ή αποδίδονται σε κάτι άλλο. Ποια είναι τα βασικά συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν ημέρες ή εβδομάδες πριν από την καρδιακή προσβολή;
Η χειμερινή δραστηριότητα που μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής
Ποια είναι τα 4 προειδοποιητικά σημάδια που μπορεί να σχετίζονται με καρδιακή ανακοπή – Τι να κάνετε αν τα παρατηρήσετε
Αν και πολλοί γνωρίζουν ότι η υψηλή αρτηριακή πίεση, ο διαβήτης, το κάπνισμα και η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας αυξάνουν τον κίνδυνο για ένα καρδιακό, λιγότεροι αναγνωρίζουν τα πρώιμα προειδοποιητικά σημάδια που μπορεί να εμφανιστούν ημέρες ή ακόμη και εβδομάδες νωρίτερα. Η καρδιοπάθεια είναι μία από τις βασικές αιτίες θανάτου τόσο για άνδρες όσο και για γυναίκες και, σύμφωνα με την Dr. Abha Khandelwal, κλινική αναπληρώτρια καθηγήτρια καρδιαγγειακής ιατρικής στο Stanford Health Care, οι γιατροί έχουν δει αυξημένη θνησιμότητα από καρδιοπάθειες μετά την πανδημία.
Παράγοντες κινδύνου για έμφραγμα
Σύμφωνα με μελέτη του 2025 με τίτλο Heart Failure in the Modern Era: A Narrative Overview of Recent Research from 2022–2025, η καρδιακή ανεπάρκεια παραμένει ένα μείζον παγκόσμιο πρόβλημα υγείας με υψηλά ποσοστά νοσηλείας και θανάτου, ενώ πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι δεν πρόκειται για μία μόνο νόσο αλλά για διαφορετικούς τύπους που καθοδηγούνται από παράγοντες όπως η χρόνια φλεγμονή και η ίνωση. Η ανασκόπηση αναφέρει επίσης ότι νεότερες θεραπείες, όπως οι αναστολείς SGLT2, τα φάρμακα ARNI και η θεραπεία με σίδηρο, αλλάζουν την αντιμετώπιση και ότι η καρδιακή ανεπάρκεια συχνά συνυπάρχει με άλλες καρδιακές παθήσεις, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για ολοκληρωμένη διαχείριση.
Άλλες πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι ο κίνδυνος εμφράγματος επηρεάζεται έντονα από μια μικρή ομάδα γνωστών παραγόντων, ιδιαίτερα αυτών που συνδέονται με τις καθημερινές συνήθειες και τη μακροχρόνια υγεία. Έρευνες που παρακολούθησαν εκατομμύρια ενήλικες παγκοσμίως επιβεβαιώνουν ότι η έγκαιρη διαχείριση αυτών των κινδύνων μπορεί να μειώσει σημαντικά τις πιθανότητες εμφράγματος αργότερα στη ζωή.
Κύριοι παράγοντες κινδύνου για έμφραγμα που εντοπίστηκαν από πρόσφατη έρευνα:
- Υψηλή αρτηριακή πίεση – ένας από τους ισχυρότερους παράγοντες κινδύνου για έμφραγμα
- Υψηλά επίπεδα χοληστερίνης – ειδικά η non-HDL χοληστερόλη
- Κάπνισμα – αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο και μειώνει τα χρόνια καρδιακής υγείας
- Διαβήτης και υψηλό σάκχαρο – προκαλούν βλάβες στα αιμοφόρα αγγεία με την πάροδο του χρόνου
- Υπερβάλλον βάρος και παχυσαρκία – αυξάνουν τον κίνδυνο μέσω πολλαπλών μεταβολικών επιδράσεων
- Οικογενειακό ιστορικό – αυξάνει τον κίνδυνο ακόμη και όταν ο τρόπος ζωής είναι υγιεινός
- Χρόνια φλεγμονή και στρες – αναδυόμενοι παράγοντες, ειδικά σε νεότερους ενήλικες
4 πρώιμα συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν πριν από ένα έμφραγμα
1. Πόνος ή πίεση στο στήθος
Η στηθάγχη, δηλαδή ο διαλείπων πόνος στο στήθος που προκαλείται από τη σταδιακή συσσώρευση πλάκας μέσα στις αρτηρίες, μπορεί να αποτελεί προειδοποιητικό σημάδι ότι ένα έμφραγμα ή ένα καρδιακό επεισόδιο μπορεί να συμβεί τις επόμενες ημέρες, σύμφωνα με τον Dr. Roger Blumenthal, διευθυντή του Johns Hopkins Ciccarone Center for the Prevention of Cardiovascular Disease και καθηγητή ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Johns Hopkins University. Μια σύσπαση ή σπασμός των αρτηριών στο εξωτερικό της καρδιάς μπορεί επίσης να οδηγήσει σε αυτό το σύμπτωμα. Αν παρατηρήσετε οποιαδήποτε μορφή ενόχλησης στο στήθος – η στηθάγχη μπορεί να εμφανιστεί και με άλλες μορφές πέρα από τον πόνο – είναι σημαντικό να καλέσετε τον γιατρό σας.
2. Πόνος στον αυχένα, τον ώμο ή τη γνάθο
Συνήθως συνδέουμε τα εμφράγματα με άμεσο πόνο στο αριστερό χέρι. Ωστόσο, τα πρώιμα σημάδια πόνου μπορεί να μην είναι τόσο προφανή. «Μερικές φορές η στηθάγχη ταυτίζεται με πόνο ή πίεση στο στήθος, αλλά μερικές φορές, ειδικά σε γηραιότερους, μπορεί να υπάρχουν άλλα συνοδά συμπτώματα, όπως πόνος που ακτινοβολεί στον αυχένα ή στον ώμο ή στο χέρι», είπε ο Blumenthal, σύμφωνα με το HuffPost. Η Khandelwal ανέφερε ότι μπορεί επίσης να μοιάζει με μούδιασμα που ανεβαίνει προς τη γνάθο.
3. Εύκολη δύσπνοια ή ενόχληση μετά από κόπωση
Το να λαχανιάζετε εύκολα μπορεί επίσης να αποτελεί επικίνδυνο σημάδι, είπε η Khandelwal. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει το να νιώθετε πιο λαχανιασμένοι από το συνηθισμένο μετά από μια απλή δραστηριότητα, όπως το να αλλάξετε λάμπα ή να ποτίσετε τα φυτά στο μπαλκόνι. Πρόσθεσε ότι ορισμένοι παρατηρούν επίσης μούδιασμα στο χέρι ή ενόχληση στο στήθος μετά από έντονη κόπωση.
4. Ναυτία ή άλλα στομαχικά προβλήματα
Ο πόνος στην κοιλιά, η ναυτία και η γενική κόπωση είναι επίσης πιθανά προειδοποιητικά σημάδια εμφράγματος, σύμφωνα με τον Dr. Nikhil Sikand, καρδιολόγο του Yale Medicine και επίκουρο καθηγητή στην Ιατρική Σχολή του Yale. Αυτό όμως δεν ισχύει για όλους. «Ορισμένοι ασθενείς μπορεί να έχουν ήπια ή και καθόλου συμπτώματα», σημείωσε.
Πιο συχνά ή πιο έντονα συμπτώματα τις ημέρες πριν από ένα έμφραγμα
Ο χρόνος και το μοτίβο των συμπτωμάτων πριν από ένα έμφραγμα διαφέρουν σημαντικά από άτομο σε άτομο. Παρ’ όλα αυτά, η Khandelwal ανέφερε ότι περίπου τα δύο τρίτα των ασθενών της μπορούν να ανατρέξουν στον μήνα πριν από το έμφραγμά τους και να εντοπίσουν μια περίοδο πόνου στο στήθος, με ορισμένους να παρατηρούν συμπτώματα που επιδεινώνονται τις ημέρες πριν από το συμβάν. «Συχνά, εκείνη την ημέρα ή την εβδομάδα πριν από ένα έμφραγμα, μπορεί να υπάρχουν περισσότερα συμπτώματα», είπε και σημείωσε ότι μπορεί να εμφανίζονται πιο συχνά, να διαρκούν περισσότερο ή να είναι πιο έντονα.
Αν εμφανιστούν συμπτώματα, ειδικά αν είναι ξαφνικά ή έντονα, είναι σημαντικό να ζητήσετε βοήθεια και να καλέσετε άμεσα το 166, είπε η Khandelwal. Ακόμη και χωρίς ιστορικό καρδιοπάθειας, τα ήπια συμπτώματα θα πρέπει να αναφέρονται σε γιατρό, ο οποίος μπορεί να αποφασίσει τα επόμενα βήματα και να κανονίσει εξετάσεις αν χρειάζεται. Η άμεση ιατρική φροντίδα μπορεί να σώσει ζωές, ακόμη και μετά από ένα έμφραγμα, σημείωσε ο Sikand.
Πρόληψη εμφράγματος στην καθημερινή ζωή
Αν και ορισμένοι παράγοντες κινδύνου είναι πέρα από τον έλεγχό σας, πολλούς μπορείτε να τους διαχειριστείτε μέσω καθημερινών επιλογών. Απλά βήματα όπως το καθημερινό περπάτημα, η μείωση ορισμένων τροφών, το να μετράτε συχνά την αρτηριακή πίεση, τη χοληστερίνη και το σάκχαρό σας, καθως και η αναγνώριση των προειδοποιητικών συμπτωμάτων μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο εμφράγματος.
«Πριν αρχίσετε να μεγαλώνετε ή πριν εμφανίσετε τη νόσο, αν μπορείτε καθημερινά να εργάζεστε για τον έλεγχο των παραγόντων κινδύνου, αυτό είναι το πιο ισχυρό πράγμα που μπορεί να κάνει κανείς», είπε η Khandelwal. Ακόμη και για όσους έχουν καρδιοπάθεια, η διαχείριση των παραγόντων κινδύνου παραμένει απαραίτητη.
«Μόλις κάποιος έχει υποστεί έμφραγμα είναι πολύ πιο πιθανό να έχει ένα ακόμη καρδιαγγειακό επεισόδιο μέσα στον επόμενο χρόνο – είναι σημαντικό να αλλάξει τους παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με τις συνήθειες του τρόπου ζωής και να λάβει την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή», είπε ο Blumenthal.
Σύμφωνα με την American Heart Association, οι παραδοσιακοί παράγοντες κινδύνου για έμφραγμα είναι:
- Κάπνισμα
- Διαβήτης
- Υψηλή χοληστερίνη
- Υψηλή αρτηριακή πίεση
- Παχυσαρκία
Υπάρχουν ψηφιακά εργαλεία που μπορεί να βοηθήσουν να κόψετε το κάπνισμα, να ασκείστε και τρώτε πιο υγιεινά. Η τακτική επικοινωνία με έναν γιατρό έχει επίσης σημασία.
«Εκτός από μια υγιεινή διατροφή και τη συστηματική άσκηση, το πιο σημαντικό πράγμα που μπορεί να κάνει οποιοδήποτε άτομο είναι να παρακολουθείται στενά από έναν ειδικό ανά τακτά χρονικά διαστήματα, ώστε να εντοπίζονται και να αντιμετωπίζονται πιθανοί παράγοντες κινδύνου για καρδιοπάθεια», είπε ο Sikand.