Νέα έρευνα δείχνει ότι απλή εξέταση στα μάτια μπορεί να δώσει στοιχεία για τον κίνδυνο που έχει κάποιος να πάθει έμφραγμα ή εγκεφαλικό μέσα στα επόμενα 10 χρόνια. Ποια η συσχέτιση; Τι άλλα στοιχεία δείνουν τα μάτια για την υγεία;
Τεστ στα μάτια με τεχνητή νοημοσύνη προβλέπει τον κίνδυνο για καρδιακή ανακοπή και εγκεφαλικό
Οι απλές εξετάσεις στα μάτια που πραγματοποιούνται από οπτικούς θα μπορούσαν να προβλέψουν τον κίνδυνο που διατρέχει κάποιος να υποστεί έμφραγμα ή εγκεφαλικό εντός της επόμενης δεκαετίας, σύμφωνα με νέα έρευνα. Χρησιμοποιώντας τεχνητή νοημοσύνη (AI) για την ανάλυση φωτογραφιών του αμφιβληστροειδούς που λαμβάνονται κατά τη διάρκεια τυπικών οφθαλμολογικών εξετάσεων, οι επιστήμονες απέδειξαν ότι αυτές οι εικόνες μπορούν να αποκαλύψουν πρώιμα σημάδια καρδιαγγειακών προβλημάτων με ακρίβεια περίπου 70%.
Αυτή η ανακάλυψη δείχνει ότι οι οφθαλμολογικές εξετάσεις θα μπορούσαν να ενταχθούν στους τακτικούς ελέγχους υγείας, επιτρέποντας στους ειδικούς να εντοπίζουν εγκαίρως άτομα υψηλού κινδύνου και ενδεχομένως να συνταγογραφούν θεραπείες όπως αντιυπερτασικά ή στατίνες ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος.
Τα μάτια ως βιοδείκτης – Σχετίζονται και με μη οφθαλμικές παθήσεις;
Ναι, τα προβλήματα στα μάτια σχετίζονται πράγματι και με μη οφθαλμικές παθήσεις. Σύμφωνα με έρευνα του 2021 με τίτλο «Eye health indicators for universal health coverage: results of a global expert prioritisation process», ερευνητές από 72 χώρες χρησιμοποίησαν διαδικτυακή έρευνα δύο γύρων για να περιορίσουν μια αρχική λίστα 200 πιθανών δεικτών οφθαλμικής υγείας σε ένα τελικό σύνολο με 22 δείτες – εκ των οποίων οι 7 χαρακτηρίστηκαν ως απαραίτητοι, ενώ όλοι θεωρήθηκαν εφικτοί, αξιόπιστοι και διεθνώς συγκρίσιμοι.
Τα μάτια μπορούν να λειτουργήσουν ως δείκτες:
- Oculomics και απεικόνιση αμφιβληστροειδούς βασισμένη σε AI: Το πεδίο αυτό εξερευνά το πώς οι λεπτομερείς οφθαλμολογικές εξετάσεις σε συνδυασμό με το AI μπορούν να αποκαλύψουν σημάδια καρδιοπάθειας, προβλημάτων στα νεφρά, διαβήτη, ηπατικών προβλημάτων και ακόμη και νευρολογικών ή ψυχιατρικών παθήσεων — όλα μέσω μη επεμβατικών φωτογραφιών του αμφιβληστροειδούς.
- Σχήματα αιμοφόρων αγγείων του αμφιβληστροειδούς: Μετρήσεις όπως η στένωση, η διεύρυνση και η ελικοειδής πορεία των αγγείων του αμφιβληστροειδούς σχετίζονται με υπέρταση, εγκεφαλικό, έμφραγμα και κίνδυνο άνοιας.
- Κινήσεις ματιών και βιοδείκτες δακρύων: Η καταγραφή πραγμάτων όπως οι ταχείες κινήσεις των ματιών (σακκαδικές κινήσεις) ή αλλαγές στη σύσταση των δακρύων μπορεί να βοηθήσει στην ανίχνευση νευρολογικών παθήσεων — όπως Πάρκινσον, Αλτσχάιμερ, γνωστική έκπτωση ή σκλήρυνση κατά πλάκας — χωρίς επεμβατικές εξετάσεις.
- Φλεγμονώδεις και ανοσομεσολαβούμενες οφθαλμικές παθήσεις: Φλεγμονώδεις παθήσεις των ματιών όπως η αγγειίτιδα ή η παρανεοπλασματική αμφιβληστροειδοπάθεια προκαλούνται συχνά από συστηματικά αυτοάνοσα νοσήματα ή καρκίνους, συνδέοντας τα οφθαλμικά συμπτώματα με ευρύτερη ανοσολογική δραστηριότητα.
- Σπάνια γενετικά αγγειακά σύνδρομα: Παθήσεις όπως η αγγειοπάθεια του αμφιβληστροειδούς με εγκεφαλική λευκοεγκεφαλοπάθεια (retinal vasculopathy with cerebral leukoencephalopathy – RVCL) αποδεικνύουν ότι η γενετική βλάβη στα αιμοφόρα αγγεία μπορεί να προκαλέσει ταυτόχρονα προβλήματα στα μάτια, τον εγκέφαλο, τα νεφρά και το ήπαρ — αποδεικνύοντας έτσι τη σύνδεση ματιών‑εγκεφάλου‑σώματος.
Χοληστερίνη: Το σημάδι στα μάτια που δείχνει ότι είναι υψηλή – Δείτε φωτό
Πώς μπορεί να προβλέψει τον κίνδυνο για έμφραγμα και εγκεφαλικό ο αμφιβληστροειδής
«Μπορεί να μην το περιμέναμε με την κυριολεκτική έννοια, αλλά τα μάτια είναι πράγματι ο καθρέπτης της καρδιάς», δήλωσε ο βρετανός συγγραφέας της μελέτης Dr Ify Mordi, σύμβουλος καρδιολόγος και ερευνητής του British Heart Foundation στο Πανεπιστήμιο του Dundee, σύμφωνα με το Mirror.
«Εάν υπάρχει βλάβη ή στένωση στα αιμοφόρα αγγεία στο πίσω μέρος του ματιού, είναι πολύ πιθανό αυτό να εντοπίζεται και στα αγγεία βαθύτερα στο σώμα, που αιματώνουν την καρδιά, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε έμφραγμα ή εγκεφαλικό».
Οι φωτογραφίες του αμφιβληστροειδούς λαμβάνονται τακτικά κατά τη διάρκεια επισκέψεων στον οπτικό για τον έλεγχο ορισμένων παθήσεων του ματιού. Το εργαλείο τεχνητής νοημοσύνης εκπαιδεύτηκε με 4.200 εικόνες σάρωσης και δοκιμάστηκε αναλύοντας εικόνες από 1.200 συμμετέχοντες με διαβήτη τύπου 2. Αυτό συνέβη επειδή τα άτομα με διαβήτη υποβάλλονται συχνά σε οφθαλμολογικές εξετάσεις για τον έλεγχο της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας, μιας πάθησης κατά την οποία τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα προκαλούν βλάβες στα αιμοφόρα αγγεία του αμφιβληστροειδούς.
Η τεχνολογία εκπαιδεύτηκε ώστε να εντοπίζει προειδοποιητικά σημάδια στις εικόνες, όπως η στένωση ή οι φραγές στα αιμοφόρα αγγεία. Στη συνέχεια, της δόθηκε η δυνατότητα να χρησιμοποιήσει την τεχνική «βαθιάς μάθησης» για να αναζητήσει οποιαδήποτε ανησυχητική λεπτομέρεια στις εικόνες, που θα μπορούσε να κυμαίνεται από το μέγεθος έως τη διάταξη των αιμοφόρων αγγείων.
Στην τελική ανάλυση διαπιστώθηκε ότι το εργαλείο AI ήταν σε θέση να προβλέψει ποιοι άνθρωποι θα εμφάνιζαν στο μέλλον «μείζονα καρδιαγγειακά συμβάματα», όπως εμφράγματα ή εγκεφαλικά, εντός δεκαετίας με ακρίβεια 70%.
Οι ερευνητές ελπίζουν ότι στο μέλλον κάθε άτομο που θα κάνει μια εξέταση ματιών θα μπορεί να ενημερώνεται για την καρδιακή του υγεία στο κινητό του τηλέφωνο. Ο βρετανός καθηγητής Bryan Williams OBE, επικεφαλής επιστημονικός σύμβουλος του British Heart Foundation, δήλωσε «Με όση περισσότερη ακρίβεια μπορούμε να ανιχνεύσουμε τον κίνδυνο κάποιου για έμφραγμα ή εγκεφαλικό, τόσο περισσότερες είναι και οι πιθανότητες να αποτραπούν αυτά τα συμβάντα».
Διαβήτης: Ο κρυφός κίνδυνος για τα μάτια – Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο
«Καινοτόμες τεχνολογίες, όπως η χρήση σαρώσεων του αμφιβληστροειδούς σε συνδυασμό με άλλους ελέγχους υγείας, θα μπορούσαν να παίξουν ρόλο στη βελτίωση της πρόβλεψης κινδύνου. Ωστόσο, απαιτείται περισσότερη έρευνα για να αποδειχθεί ότι αυτή η ακρίβεια πρόβλεψης είναι αξιόπιστη και για να προσδιοριστεί κατά πόσο είναι εφικτή η ενσωμάτωση των σαρώσεων του αμφιβληστροειδούς στην κλινική πρακτική», συνέχισε.
Πηγές: Mirror, ARXIV, ResearchGate, ARXIV, ScienceDirect, BMC, PMC, BMC