Ειδικοί προειδοποιούν ότι η υγεία της καρδιάς επηρεάζεται από την κοινωνική ζωή, την πρόσβαση σε ιατρική φροντίδα αλλά και τις καθημερινές επιλογές. Πώς μπορείτε να προστατέψετε την καρδιά σας; Σε ποια ηλικία μπορεί να ξεκινήσει να φαίνεται η καρδιοπάθεια; Πότε είναι καλό να ξεκινήσετε τους καρδιολογικούς ελέγχους για να προστατευτείτε.
Τι προκαλεί το 99% των εμφραγμάτων και εγκεφαλικών, σύμφωνα με μεγάλη μελέτη
Μην παραμελήσετε την υγεία της καρδιάς σας — Από ποια ηλικία μπορεί να ξεκινήσουν τα καρδιαγγειακά και πώς να προστατευτείτε
Η πρώιμη ενήλικη ζωή — η περίοδος μεταξύ 18 και 25 ετών — είναι μια φάση σημαντικών αλλαγών, όπως η έναρξη σπουδών ή εργασίας, η δημιουργία νέων φιλιών, σχέσεων και ανεξαρτησίας. Ωστόσο, είναι και η φάση κατά την οποία συχνά αναπτύσσονται συνήθειες που βλάπτουν την υγεία της καρδιάς, όπως η καθιστική ζωή, το πρόχειρο φαγητό ή η χρήση καπνού και αλκοόλ. Έρευνες δείχνουν ότι μόλις ένας στους τέσσερις νέους διατηρεί υγιεινές συμπεριφορές σε αυτή τη μεταβατική περίοδο, γεγονός που σημαίνει ότι οι παράγοντες κινδύνου για καρδιοπάθειες μπορούν να αρχίσουν να εμφανίζονται ήδη από το λύκειο.
«Το υπόβαθρο για αυτά τα συμπτώματα τίθεται πολύ νωρίτερα», εξηγεί σύμφωνα με το The Conversation η Αμερικανή Jewel Scott, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Νοσηλευτικής στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καρολίνας. Η μελέτη στην οποία ήταν συν-συγγραφέας αναδεικνύει τη χρήση νικοτίνης ως μείζον πρόβλημα — σχεδόν διπλασιάστηκε στους νέους ηλικίας 18 έως 23 μεταξύ 2002 και 2018 — και επισημαίνει ότι η νικοτίνη καταστρέφει τα αιμοφόρα αγγεία και επιταχύνει τη συσσώρευση πλάκας.
Η παχυσαρκία αποτελεί ένα ακόμη αυξανόμενο ζήτημα, επηρεάζοντας έναν στους πέντε κάτω των 25, με προβλέψεις να δείχνουν ότι σχεδόν τρεις στους πέντε μπορεί να είναι παχύσαρκοι μέχρι τα 35 τους. Ωστόσο, λιγότεροι από τους μισούς ενήλικες ηλικίας 18–34 αναγνωρίζουν ότι η υψηλή χοληστερίνη, η παχυσαρκία, η υψηλή αρτηριακή πίεση και η αδράνεια αποτελούν βασικούς κινδύνους για καρδιοπάθειες — προειδοποιητικά σημάδια που συχνά εμφανίζονται πολύ πριν από τα σοβαρά συμπτώματα.
Πότε πρέπει κάποιος να κάνει πλήρη καρδιολογικό έλεγχο;
Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι οι καρδιολογικές εξετάσεις δεν πρέπει να είναι ίδιες για όλους — εξαρτώνται από την ηλικία, τους παράγοντες κινδύνου και το οικογενειακό ιστορικό. Η καρδιοπάθεια μπορεί να ξεκινήσει νωρίς, αλλά ο μεγαλύτερος αντίκτυπος συνήθως εμφανίζεται στην ενήλικη ζωή.
- Μελέτη του 2024 με τίτλο «Cardiovascular Risk Factors in Childhood and Adulthood and Future Cardiovascular Events» που δημοσιεύθηκε στο JAMA Network Open διαπίστωσε ότι ο υψηλός ΔΜΣ και η LDL χοληστερόλη στην παιδική ηλικία συνδέονται με μελλοντική καρδιοπάθεια, αλλά οι παράγοντες κινδύνου στην ενήλικη ζωή παραμένουν πιο επιδραστικοί.
- Μελέτη του 2025 με τίτλο «The prevention of adult cardiovascular disease must begin in childhood» που δημοσιεύθηκε στο Nature Reviews Cardiology δείχνει ότι η αθηροσκλήρωση ξεκινά από την παιδική ηλικία και η πρόληψη πρέπει να ξεκινά νωρίς, όχι μόνο μετά την εμφάνιση προβλημάτων.
- Μελέτη του 2024 με τίτλο «What is the most appropriate age for the first cardiac screening?» που δημοσιεύθηκε στο ScienceDirect προτείνει τον πρώτο καρδιολογικό έλεγχο γύρω στην ηλικία των 12–16 ετών, ειδικά σε παιδιά με παράγοντες κινδύνου.
- Μελέτη του 2025 με τίτλο «Cardiovascular Health in the Transition From Adolescence to Adulthood» που δημοσιεύθηκε στο AHA Journals υπογραμμίζει τη σημασία της καρδιακής παρακολούθησης στην πρώιμη ενήλικη ζωή, όταν διαμορφώνονται οι συνήθειες ζωής.
Κοινωνικοί παράγοντες μπορεί να διαμορφώσουν την υγεία της καρδιάς
Η υγεία της καρδιάς δεν εξαρτάται μόνο από τις ατομικές επιλογές. Υπηρεσίες, όπως οι τακτικοί ιατρικοί έλεγχοι, οι μετρήσεις αρτηριακής πίεσης και οι συζητήσεις για το οικογενειακό ιστορικό, είναι βασικές ευκαιρίες για τον γιατρό πρωτοβάθμιας φροντίδας να εντοπίσει πρώιμα σημάδια καρδιαγγειακού κινδύνου. Οι πολιτικές που διευρύνουν την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη και διευκολύνουν τους νέους να αξιοποιήσουν αυτές τις υπηρεσίες, όπως η τηλεϊατρική, μπορούν να κάνουν πραγματική διαφορά. Και αν ένας γιατρός δεν αναφέρει την υγεία της καρδιάς κατά τη διάρκεια ενός ετήσιου ελέγχου, οι ασθενείς μπορούν να κάνουν ερωτήσεις ή να ξεκινήσουν οι ίδιοι τη συζήτηση.
Πέρα από την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, οι συνθήκες της καθημερινής ζωής των ανθρώπων, όπως ο τόπος διαμονής, το μορφωτικό επίπεδο και η οικονομική σταθερότητα, παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στην υγεία της καρδιάς. Οι γειτονιές μπορεί να περιλαμβάνουν πόρους όπως πάρκα και πράσινους χώρους, οι οποίοι διευκολύνουν τις υγιεινές επιλογές. Η εκπαίδευση και η σταθερή απασχόληση συνδέονται με την πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη, τη χαμηλότερο στρες και την επισιτιστική ασφάλεια — όλα στοιχεία που υποστηρίζουν μια πιο υγιή καρδιά.
Οι ισχυρές, υποστηρικτικές σχέσεις συνδέονται με καλύτερη συνολική ευημερία, συμπεριλαμβανομένης της υγείας της καρδιάς. Πρόσφατα, αρκετοί μεγάλοι οργανισμοί υγείας έχουν αναδείξει τη μοναξιά ως ζήτημα δημόσιας υγείας. Ωστόσο, εξακολουθούμε να γνωρίζουμε λίγα για το πώς ακριβώς οι κοινωνικές σχέσεις μεταφράζονται σε πιο υγιείς ζωές, ενώ δεν υπάρχει αρκετή έρευνα που να επικεντρώνεται στους νέους ενήλικες.
Έρευνα δείχνει ότι ένας στους τρεις εφήβους αναφέρει σχεδόν συνεχή χρήση των social media, αλλά αυτές οι συνδέσεις δεν προσφέρουν τα ίδια οφέλη για την υγεία με την αλληλεπίδραση στην πραγματική ζωή.
Πώς μπορούμε να χτίσουμε ένα θεμέλιο για την υγεία της καρδιάς
Υπάρχουν πολλά που μπορείτε να κάνετε σήμερα για να επηρεάσετε θετικά την υγεία της καρδιάς σας. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση, οι ερευνητές ανέδειξαν μια ομάδα οκτώ παραγόντων κινδύνου που μπορούν να τροποποιηθούν για τη μείωση του κινδύνου καρδιοπάθειας, που ονομάζονται Essential 8.
Τέσσερις από αυτούς είναι συμπεριφορές υγείας. Εκτός από την αποφυγή της νικοτίνης, οι νέοι θα πρέπει να δίνουν προτεραιότητα σε 150 λεπτά μέτριας έως έντονης σωματικής δραστηριότητας την εβδομάδα, ή περίπου 20 λεπτά την ημέρα, όπως συνιστά η American Heart Association. Θα πρέπει επίσης να στοχεύουν σε επτά έως εννέα ώρες ύπνου κάθε βράδυ και να ακολουθούν μια διατροφή πλούσια σε ψάρια, μούρα και λαχανικά. Ακόμα και μικρές αλλαγές σε αυτές τις τέσσερις συμπεριφορές μπορούν να έχουν θετικά αποτελέσματα.
Από αυτές τις τέσσερις συμπεριφορές, τα παιδιά στις ΗΠΑ έχουν τη χειρότερη επίδοση στη διατροφή — ένας σημαντικός τομέας προς βελτίωση κατά τη μετάβαση στην ενήλικη ζωή. Οι νέοι ενήλικες με ισχυρότερες μαγειρικές δεξιότητες τείνουν να έχουν πιο υγιεινές διατροφικές συνήθειες στη μέση ηλικία, γεγονός που δείχνει ότι το να μάθει κανείς να μαγειρεύει θα μπορούσε να είναι ένα πολύτιμο βήμα για καλύτερη καρδιαγγειακή υγεία.
Οι άλλοι τέσσερις παράγοντες είναι κλινικές μετρήσεις: αρτηριακή πίεση, σάκχαρο αίματος, χοληστερίνη και ΔΜΣ. Από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, οι τρεις από τις τέσσερις — αρτηριακή πίεση, σάκχαρο αίματος και ΔΜΣ — έχουν επιδεινωθεί στους νέους ενήλικες.
Αυτές οι αλλαγές μπορεί να περάσουν απαρατήρητες για πολύ καιρό, αλλά η παρακολούθησή τους νωρίς μας γίνει τη δυνατότητα να παρέμβουμε εγκαίρως. Την επόμενη φορά που θα κάνετε έναν έλεγχο, ρωτήστε τον γιατρό σας για την υγεία της καρδιάς σας — ακόμη κι αν πιστεύετε ότι είστε πολύ νέοι για να ανησυχείτε για καρδιοπάθεια. Μια απλή συζήτηση σήμερα μπορεί να καθορίσει το πώς θα νιώθετε χρόνια αργότερα – και η καρδιά σας στο μέλλον θα σας ευχαριστήσει.
Πηγές: The Conversation, JAMA Network Open, Nature Reviews Cardiology, ScienceDirect, AHAIASA Journals JAHA