Αν νομίζετε ότι η περίμετρος της μέσης είναι ο μόνος δείκτης κινδύνου για την υγεία, ξανασκεφτείτε το — ο λαιμός σας μπορεί να αποκαλύπτει εξίσου σημαντικά στοιχεία. Νέα έρευνα δείχνει ότι η περίμετρος του λαιμού μπορεί να φανερώσει κρυφούς κινδύνους, από καρδιοπάθειες έως διαβήτη και υπνική άπνοια. Πότε αυξάνεται ο κίνδυνος;
Πότε ο πόνος στο σαγόνι και στον λαιμό μπορεί να δείχνει έμφραγμα
Τι μπορεί να δείξει η περίμετρος του λαιμού μας για την υγεία μας
Για πολλά χρόνια, οι γιατροί βασίζονταν σε δείκτες όπως ο δείκτης μάζας σώματος (BMI) και η αναλογία μέσης-γοφών για να αξιολογήσουν κινδύνους για την υγεία. Όμως, αυτά τα εργαλεία παρέχουν συχνά μόνο το δένδρο, όχι το δάσος. Ένας φαρδύς λαιμός μπορεί να είναι ένδειξη σωματικής δύναμης, όπως συμβαίνει σε αθλητές (π.χ. πυγμάχοι ή παίκτες rugby), ωστόσο αυξανόμενες έρευνες δείχνουν ότι η περίμετρος του λαιμού μπορεί επίσης να αποτελεί ένδειξη κρυφών προβλημάτων υγείας.
Σε αντίθεση με τον BMI — που μπορεί να χαρακτηρίσει λανθασμένα έναν μυώδη αθλητή ως υπέρβαρο — το μέγεθος του λαιμού αντικατοπτρίζει πώς κατανέμεται το λίπος στο άνω μέρος του σώματος, προσφέροντας έναν πολύτιμο επιπλέον δείκτη υγείας. Μελέτες έχουν δείξει ότι άτομα με αναλογικά μεγαλύτερους λαιμούς αντιμετωπίζουν υψηλότερους κινδύνους σοβαρών παθήσεων, καθώς το λίπος του άνω σώματος απελευθερώνει λιπαρά οξέα στο αίμα που διαταράσσουν τη χοληστερίνη, το σάκχαρο και ακόμη και τον καρδιακό ρυθμό.
Ουσιαστικά, η περίμετρος του λαιμού μπορεί να λειτουργεί ως δείκτης σπλαχνικού λίπους — του επιβλαβούς λίπους που αποθηκεύεται γύρω από τα εσωτερικά όργανα.
Είναι η περίμετρος του λαιμού δείκτης υγείας και νόσου;
Ναι — η περίμετρος του λαιμού (NC) μελετάται όλο και περισσότερο ως δείκτης υγείας, καθώς σχετίζεται με την παχυσαρκία, τον μεταβολικό κίνδυνο, τις καρδιαγγειακές παθήσεις και ακόμη και τη θνησιμότητα. Είναι εύκολη στη μέτρηση και αντανακλά το λίπος του άνω σώματος, ωστόσο η επιπλέον αξία της σε σύγκριση με τον BMI ή την περίμετρο μέσης παραμένει αντικείμενο συζήτησης.
Σύμφωνα με έρευνα του 2025 με τίτλο «Neck circumference can be a better predictor of cardiometabolic syndrome among body shape indexes and other anthropometry parameters – A cross-sectional study from Mashhad Persian Cohort», η μεγαλύτερη περίμετρος λαιμού συνδέθηκε έντονα με όλα τα στοιχεία του καρδιομεταβολικού συνδρόμου. Η μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι προέβλεπε το σύνδρομο καλύτερα από το βάρος ή τον BMI, με υψηλή ακρίβεια.
Άλλες πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι:
- Μεταβολικός κίνδυνος: Η περίμετρος λαιμού προβλέπει το μεταβολικό σύνδρομο και την παχυσαρκία.
- Καρδιαγγειακή νόσος: Η μεγαλύτερη περίμετρος λαιμού συνδέεται με υπέρταση, καρδιαγγειακά επεισόδια και θνησιμότητα.
- Άπνοια ύπνου και καρδιακός κίνδυνος: Η περίμετρος λαιμού είναι ισχυρός δείκτης στους ασθενείς με αποφρακτική υπνική άπνοια.
- Άλλες παθήσεις: Συνδέεται με κολπική μαρμαρυγή, εγκεφαλικό επεισόδιο και σαρκοπενική παχυσαρκία.
Ποια προβλήματα στον λαιμό αυξάνουν τον κίνδυνο για καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό
Καρδιαγγειακοί κίνδυνοι και επιπλοκές
Τα στοιχεία που συνδέουν το μέγεθος του λαιμού με προβλήματα υγείας είναι εντυπωσιακά. Άτομα με πιο φαρδύ λαιμό παρουσιάζουν αυξημένα ποσοστά πολλών καρδιαγγειακών παθήσεων, όπως υπέρταση, κολπική μαρμαρυγή και καρδιακή ανεπάρκεια.
Η κολπική μαρμαρυγή είναι ιδιαίτερα ανησυχητική. Αυτή η πάθηση προκαλεί ακανόνιστο καρδιακό ρυθμό και ροή αίματος, οδηγώντας ενδεχομένως σε θρόμβους αίματος και εγκεφαλικό επεισόδιο. Η ηλεκτρική ανισορροπία στην καρδιά μπορεί τελικά να εξελιχθεί σε καρδιακή ανεπάρκεια.
Η περίμετρος του λαιμού συσχετίζεται επίσης με τη στεφανιαία νόσο, κατά την οποία οι κύριες αρτηρίες της καρδιάς στενεύουν και περιορίζουν τη ροή αίματος που είναι πλούσιο σε οξυγόνο και απαραίτητο για τον οργανισμό.
Διαβήτης και διαταραχές ύπνου
Η μεγαλύτερη περίμετρος λαιμού συνδέεται με καρδιολογικά προβλήματα, αλλά και με αυξημένο κίνδυνο για σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και διαβήτη κύησης, που μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές μακροχρόνιες επιπλοκές. Οι φαρδείς λαιμοί σχετίζονται επίσης με την αποφρακτική υπνική άπνοια, μια πάθηση που διακόπτει την αναπνοή κατά τη διάρκεια του ύπνου, προκαλεί έντονη κόπωση και αυξάνει τον κίνδυνο ατυχημάτων και καρδιαγγειακών επεισοδίων.
Οι ανησυχίες για την υγεία ξεκινούν περίπου στα 43 εκ. για τους άνδρες και 35,5 εκ. για τις γυναίκες, και αυτοί οι κίνδυνοι παραμένουν ακόμη και με φυσιολογικό BMI. Κάθε επιπλέον εκατοστό πέρα από αυτά τα όρια αυξάνει περαιτέρω τα ποσοστά νοσηλείας και θνησιμότητας.
Τι σημαίνει αυτό για εσάς
Αν ο λαιμός σας ξεπερνά τα όρια κινδύνου, δεν υπάρχει λόγος πανικού — αλλά αξίζει να του δώσετε σημασία. Η περίμετρος του λαιμού είναι μόνο ένα μέρος της συνολικής εικόνας της υγείας σας, όμως συχνά εντοπίζει κινδύνους που μπορεί να διαφύγουν από τον BMI ή την περίμετρο μέσης. Το θετικό είναι ότι μπορείτε να το διαχειριστείτε με αλλαγές στον τρόπο ζωής.
Η τακτική αερόβια και μυϊκή άσκηση βοηθούν στη μείωση του λίπους στο άνω μέρος του σώματος, ο ποιοτικός ύπνος ενισχύει τον μεταβολισμό και την αποκατάσταση, και μια ισορροπημένη διατροφή πλούσια σε όσπρια, φρούτα και λαχανικά προσφέρει θρεπτικά συστατικά χωρίς περιττές θερμίδες.
Πόσες φορές πρέπει να μπορείτε να καταπίνετε σε 1 λεπτό για να αποφύγετε τον καρκίνο;
Η μέτρηση του λαιμού διαρκεί μόνο λίγα δευτερόλεπτα — μετρήστε στο πιο στενό σημείο, εφαρμόζοντας τη μεζούρα άνετα αλλά όχι σφιχτά. Αυτός ο γρήγορος έλεγχος προσφέρει έναν απλό τρόπο εντοπισμού πιθανών κινδύνων, δημιουργώντας μια πιο πλήρη εικόνα με άλλες αξιολογήσεις υγείας.
Πηγές: SciTech Daily, PMC, ScienceDirect, Frontiers, PMC, ScienceDirect, AHAIASA Journals JAHA, Clinical Nutrition, WILEY Online Library