Η καρδιοπάθεια σπάνια αποτελεί μια ξαφνική έκπληξη — οι περισσότεροι ασθενείς εμφανίζουν προειδοποιητικά σημάδια χρόνια πριν από το πρώτο έμφραγμα ή εγκεφαλικό. Τώρα, νέα έρευνα αποκαλύπτει ότι σχεδόν όλοι όσοι αναπτύσσουν καρδιαγγειακά νοσήματα έχουν τουλάχιστον έναν κύριο παράγοντα κινδύνου πολύ νωρίτερα, ακόμη και μεταξύ νεότερων ενηλίκων που κάποτε θεωρούνταν χαμηλού κινδύνου.
Η καρδιοπάθεια συνήθως δεν εμφανίζεται ξαφνικά, συμπεραίνει νέα μελέτη
Σχεδόν όλοι όσοι παθαίνουν έμφραγμα, εγκεφαλικό ή καρδιακή ανεπάρκεια εμφανίζουν σαφή προειδοποιητικά σημάδια χρόνια πριν, σύμφωνα με εμβληματική μελέτη από το Northwestern University στο Σικάγο και το Yonsei University στη Σεούλ.
Οι ερευνητές ανέλυσαν ιατρικά αρχεία περισσότερων από 9,3 εκατομμυρίων ενηλίκων στη Νότια Κορέα και σχεδόν 7.000 στις Η.Π.Α., και διαπίστωσαν ότι πάνω από το 99% των ασθενών είχαν τουλάχιστον έναν σημαντικό παράγοντα κινδύνου — όπως υψηλή αρτηριακή πίεση, υψηλή χοληστερίνη, αυξημένο σάκχαρο ή διαβήτη, ή ιστορικό καπνίσματος — πολύ πριν το πρώτο συμβάν, με πάνω από το 93% να φέρουν δύο ή περισσότερους παράγοντες.
Η υπέρταση αναδείχθηκε ως ο πιο διαδεδομένος παράγοντας, επηρεάζοντας πάνω από εννέα στους δέκα συμμετέχοντες, συμπεριλαμβανομένων νεαρών γυναικών που συχνά θεωρούνται χαμηλού κινδύνου, από τις οποίες το 95% εμφάνιζαν τουλάχιστον μία προειδοποιητική ένδειξη. Τα ευρήματα αυτά αμφισβητούν την αντίληψη ότι η καρδιοπάθεια εμφανίζεται «από το πουθενά», υποδεικνύοντας ότι οι περισσότερες περιπτώσεις αναπτύσσονται μέσα από μια μακρά πορεία αδιάγνωστων ή μη θεραπευμένων παραγόντων κινδύνου.
Μπορούν οι πρόδρομοι της νόσου να εμφανιστούν ως συμπτώματα χρόνια πριν την εκδήλωση;
Ναι — η έρευνα δείχνει ότι πολλές ασθένειες έχουν μια πρόδρομη φάση, κατά την οποία εμφανίζονται λεπτά συμπτώματα ή βιολογικές αλλαγές χρόνια πριν από τη διάγνωση. Αυτά τα πρώιμα σημάδια είναι συχνά μη ειδικά, αλλά μπορούν να δώσουν ενδείξεις για μελλοντική νόσο.
Σύμφωνα με εργασία του 2024 με τίτλο «Awareness of Patients Toward Warning Signs of Heart Attacks», οι ασθενείς εμφάνισαν καλό επίπεδο γνώσης για τα προειδοποιητικά σημάδια εμφράγματος. Η μελέτη δεν εντόπισε διαφορές ανά φύλο, τόπο διαμονής ή επαγγελματική κατάσταση, αλλά η επίγνωση ήταν υψηλότερη σε άτομα με υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο.
Άλλα παραδείγματα περιλαμβάνουν:
- Νόσος Πάρκινσον: απώλεια όσφρησης, διαταραχή ύπνου REM, κατάθλιψη δεκαετίες πριν την κινητική εκδήλωση
- Πολλαπλή σκλήρυνση: κόπωση, διαταραχές διάθεσης, λεπτές νευρολογικές αλλαγές πριν την πρώτη κρίση
- Αλτσχάιμερ/άνοια: ψυχιατρικές ή κινητικές αλλαγές έως και 10 χρόνια νωρίτερα – βιοδείκτες 10–20 χρόνια πριν τα συμπτώματα
- Άνοια με σωμάτια Lewy: διαταραχή ύπνου REM, παραισθήσεις, αυτόνομη δυσλειτουργία στην πρόδρομη φάση
- Οφθαλμική νόσος (AMD): αλλοιώσεις στον αμφιβληστροειδή ανιχνεύσιμες περίπου 4 χρόνια πριν την εμφάνιση
- Ελκώδης κολίτιδα: υποκλινική φλεγμονή σε υγιή άτομα που ανέπτυξαν αργότερα τη νόσο
«Κάθε Χτύπος Μετρά!» Πέντε συμβουλές από την Καρδιολογική Εταιρεία για την προστασία της καρδιά σας
Μπορούμε να αλλάξουμε τους τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου για να προλάβουμε τη βλάβη
«Αυτά τα ευρήματα δείχνουν με απόλυτη σαφήνεια ότι η έκθεση σε έναν ή περισσότερους μη βέλτιστους παράγοντες κινδύνου πριν την εμφάνιση καρδιαγγειακών επιπλοκών είναι σχεδόν 100%», δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας Dr Philip Greenland, καθηγητής καρδιολογίας στη Northwestern University Feinberg School of Medicine, σύμφωνα με το Daily Mail.
«Ο στόχος τώρα είναι να δουλέψουμε πιο σκληρά για να ελέγξουμε αυτούς τους τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου, αντί να αποσπάται η προσοχή μας από άλλους παράγοντες που δεν είναι εύκολα αντιμετωπίσιμοι και δεν είναι αιτιολογικοί».
Η καρδιαγγειακή νόσος παραμένει η κύρια αιτία θανάτου παγκοσμίως, σκοτώνοντας περίπου 18 εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο. Σύμφωνα με τα στοιχεία του NHS, ενώ τα περισσότερα καρδιολογικά επεισόδια εξακολουθούν να συμβαίνουν σε μεγαλύτερες ηλικίες, οι εισαγωγές στα νοσοκομεία για εμφράγματα σε άτομα ηλικίας 30 και 40 ετών έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια.
Υποσυνείδητα προειδοποιητικά σημάδια καρδιακού προβλήματος
Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι τα αυξανόμενα ποσοστά παχυσαρκίας, υψηλής αρτηριακής πίεσης και διαβήτη τύπου 2 οδηγούν σε καρδιοπάθειες στους νέους. Οι καρδιολόγοι προσθέτουν ότι η κακή διατροφή, η έλλειψη άσκησης και το υψηλό στρες τροφοδοτούν μια γενιά που κάποτε θεωρούνταν πολύ νέα για καρδιακά προβλήματα.
Στις Η.Π.Α., τα εμφράγματα σε ενήλικες κάτω των 40 αυξάνονται κατά περίπου 2% ετησίως, ενώ τα εγκεφαλικά στα άτομα ηλικίας 18–44 έχουν αυξηθεί κατά 15% την τελευταία δεκαετία. Οι ερευνητές κατηγορούν τους ίδιους παράγοντες που παρατηρούνται και στο Ηνωμένο Βασίλειο: παχυσαρκία, κάπνισμα, κακώς ελεγχόμενη αρτηριακή πίεση και χοληστερίνη, και εκτόξευση των ποσοστών διαβήτη.
Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι οι νεότεροι ασθενείς μπορεί να αγνοηθούν γιατί η καρδιοπάθεια θεωρείται ασθένεια «ηλικιωμένων», οδηγώντας σε χαμένες ευκαιρίες για πρώιμη παρέμβαση.
«Η υψηλή αρτηριακή πίεση, για παράδειγμα, αποκαλείται μερικές φορές ‘σιωπηλός δολοφόνος’, επειδή σπάνια προκαλεί συμπτώματα έως ότου έχει ήδη προκαλέσει βλάβες στην καρδιά ή τα αγγεία», σημειώνουν οι ειδικοί.
Οι επικεφαλής της μελέτης λένε ότι τα συστήματα υγείας πρέπει να επικεντρωθούν περισσότερο στην ανίχνευση των κινδύνων κατά τη μέση ηλικία, τονίζοντας ότι «οι τακτικοί έλεγχοι, ιδιαίτερα για την αρτηριακή πίεση και τη χοληστερίνη, θα μπορούσαν να βοηθήσουν στον εντοπισμό προβλημάτων σε άτομα που νιώθουν κατά τα άλλα υγιή».
Η μελέτη, η οποία χρηματοδοτήθηκε από το National Research Foundation of Korea, δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Journal of the American College of Cardiology.
Πηγές: Daily Mail, Nature NPJ Parkinson’s Disease, PMC, BMC Alzheimer’s Research & Therapy, ScienceDirect, ScienceDirect, Gastrojournal Gastroenterology, ResearchGate