Ξαφνικός οξύς πόνος στο στήθος μπορεί να είναι τρομακτικός, αλλά δεν σημαίνει πάντα ότι υπάρχει πρόβλημα με την καρδιά. Η κατανόηση του τι αίσθηση έχει αυτός ο πόνος μπορεί να σας βοηθήσει να καταλάβετε τι το προκαλεί. Πότε πρέπει να απευθυνθείτε σε ειδικό;
Πόνος στο στήθος: 3 σημάδια ότι μπορεί να μην είναι έμφραγμα, σύμφωνα με το Cleveland
Τι μπορεί να σημαίνει ο ξαφνικός οξύς πόνος στο στήθος – Κοινά αίτια και πότε να δείτε γιατρό
Ο ξαφνικός πόνος στο στήθος είναι τρομακτικός, αλλά δεν είναι πάντα ένδειξη προβλήματος στην καρδιά. Όπως εξηγεί ο καρδιολόγος του Cleveland Clinic, Dr Ajay Bhargava, πολλές διαφορετικές καταστάσεις μπορούν να προκαλέσουν ένα ξαφνικό, διαπεραστικό αίσθημα στο στήθος — κάποιες σοβαρές, άλλες πολύ πιο αθώες. Η κατανόηση της έντασης του πόνου, της διάρκειάς του και της δραστηριότητας που κάνατε όταν ξεκίνησε μπορεί να σας βοηθήσει να αντιληφθείτε τι συμβαίνει και πότε πρόκειται για επείγον περιστατικό.
Αναρωτηθείτε:
- Είναι ο πόνος ήπιος, μέτριος ή έντονος;
- Τι κάνατε όταν ξεκίνησε ο πόνος;
- Πόσο κράτησε ο πόνος;
- Εμφανίζεται κατά διαστήματα ή είναι συνεχής;
- Υπάρχει κάτι που τον ανακουφίζει ή τον σταματά;
- Υπάρχουν άλλα συμπτώματα;
Μπορούμε να καταλάβουμε την αιτία του ξαφνικού πόνου στο στήθος χωρίς εξετάσεις ή επίσκεψη στον γιατρό;
Ο ξαφνικός πόνος στο στήθος δεν μπορεί να διαγνωστεί με ασφάλεια στο σπίτι, καθώς πολλές επικίνδυνες καταστάσεις προκαλούν παρόμοια συμπτώματα και οι έρευνες δείχνουν ότι τα συμπτώματα από μόνα τους δεν είναι αρκετά αξιόπιστα για να αποκλείσουν σοβαρά καρδιολογικά προβλήματα.
Σύμφωνα με εργασία του 2023 με τίτλο «Acute chest pain in young patients: report of two cases», δύο νεαρά άτομα με ξαφνικό πόνο στο στήθος διαγνώστηκαν — μετά από εξετάσεις — με σοβαρά καρδιακά προβλήματα (μυοκαρδίτιδα στη μία περίπτωση και έμφραγμα στην άλλη), παρότι τα συμπτώματά τους δεν ήταν ξεκάθαρα αρχικά. Η εργασία δείχνει ότι όταν ο πόνος στο στήθος δεν διαγνωστεί έγκαιρα, μπορεί να προκαλέσει βλάβη στην καρδιά, απώλεια υγιούς ιστού και μειωμένη καρδιακή λειτουργία.
Αν και κάποιες μελέτες υποστηρίζουν πως συγκεκριμένες ερωτήσεις μπορεί να βοηθήσουν στην εκτίμηση του κινδύνου, οι ειδικοί τονίζουν ότι αυτά τα εργαλεία δεν μπορούν να αντικαταστήσουν ιατρικές εξετάσεις όπως το ηλεκτροκαρδιογράφημα ή οι αιματολογικές.
Τι δείχνουν πρόσφατες μελέτες:
- Μελέτη του 2023 έδειξε ότι τέσσερις ερωτήσεις-συμπτωμάτων μπορούν να εκτιμήσουν την πιθανότητα εμφράγματος, αλλά δεν μπορούν να το επιβεβαιώσουν ή να το αποκλείσουν
- Μεγάλη ανασκόπηση έδειξε ότι το ιστορικό πόνου στο στήθος από μόνο του δεν αρκεί για να αποκλείσει επικίνδυνες αιτίες
- Η έρευνα δείχνει ότι πολλές μη καρδιακές αιτίες μπορεί να μιμούνται καρδιακό πόνο, καθιστώντας την κρίση στο σπίτι μη αξιόπιστη
- Σύμφωνα με τα τρέχοντα κλινικά δεδομένα, σοβαρές αιτίες (π.χ. έμφραγμα, πνευμονική εμβολή) δεν μπορούν να εντοπιστούν χωρίς εξετάσεις
Οι πιο συχνές αιτίες
Αν έχετε νιώσει ξανά πόνο στο στήθος, δεν είστε οι μόνοι. Στην πραγματικότητα, ο πόνος στο στήθος ευθύνεται για το 5% όλων των επισκέψεων στα επείγοντα. Και παρότι η αίσθηση είναι τρομακτική, η αιτία συχνά δεν είναι. Σύμφωνα με μελέτη του 2016 που εξακολουθεί να αναφέρεται σήμερα, κάτω από το 6% των ανθρώπων που επισκέπτονται τα επείγοντα με πόνο στο στήθος έχουν πράγματι ένα απειλητικό για τη ζωή πρόβλημα. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι πρέπει να αγνοήσετε τον πόνο. Θα μπορούσε ακόμη να σημαίνει κάτι σοβαρό. Ο Dr Bhargava παρουσιάζει μερικές από τις πολλές πιθανές αιτίες του ξαφνικού, οξύ πόνου στο στήθος.
Έμφραγμα
Το πιο πιθανό είναι ότι, όταν ακούτε «πόνος στο στήθος», το μυαλό σας πηγαίνει κατευθείαν στο έμφραγμα. Είναι απολύτως λογικό. Όλοι ξέρουμε κάποιον του οποίου ο πόνος στο στήθος αποδείχτηκε τελικά ότι ήταν αυτό που οι γιατροί ονομάζουν έμφραγμα του μυοκαρδίου. Ο τυπικός πόνος από έμφραγμα μοιάζει με βάρος, σφίξιμο ή πίεση. Ο πόνος αυτός μερικές φορές επεκτείνεται στο χέρι, τη γνάθο, τον λαιμό, το στομάχι ή την πλάτη. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να διαρκέσουν από λίγα λεπτά έως ώρες.
Άλλα κοινά συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Δύσπνοια
- Κρύος ιδρώτας
- Ναυτία ή εμετός
- Ζάλη ή αίσθημα λιποθυμίας
Ρήξη αορτής
Η ρήξη αορτής συμβαίνει όταν τα τοιχώματα της αορτής, του κύριου αιμοφόρου αγγείου της καρδιάς, σκίζονται. Συχνά προκαλεί έναν οξύ, διαπεραστικό πόνο στο στήθος και την πλάτη. Δεν είναι ένας πόνος που περνά μετά από ένα λεπτό. Είναι ένας πόνος που δεν μπορείτε να αγνοήσετε. Και δεν πρέπει. Η ρήξη αορτής είναι επείγον περιστατικό.
Πόνος στο στήθος: 5 περιπτώσεις που δεν οφείλεται σε πρόβλημα με την καρδιά σας
Στεφανιαία νόσος
Η στεφανιαία νόσος προκαλεί μια επώδυνη αίσθηση στο στήθος που ονομάζεται στηθάγχη. Όμως αυτός ο πόνος περιγράφεται συνήθως ως βάρος, πόνος, σφίξιμο ή πίεση — όχι ως ξαφνικός, οξύς πόνος. «Ο πόνος προκαλείται συνήθως από κόπωση και φεύγει με την ξεκούραση», εξηγεί ο Dr Bhargava, σύμφωνα με το Cleveland Clinic.
Φλεγμονή της καρδιάς
Υπάρχουν διαφορετικοί τύποι φλεγμονής της καρδιάς. Καθένας μπορεί να προκαλέσει πόνο στο στήθος.
- Η μυοκαρδίτιδα είναι φλεγμονή του καρδιακού μυός. Μπορεί να προκαλέσει ξαφνικό, οξύ πόνο. Αλλά μπορεί επίσης να προκαλέσει πόνο που αυξάνεται σταδιακά με την πάροδο του χρόνου. Εξαρτάται από την αιτία της φλεγμονής.
- Η περικαρδίτιδα είναι φλεγμονή του περικαρδίου — του υγρού σάκου που περιβάλλει την καρδιά σας. Με την περικαρδίτιδα, ο πόνος στο στήθος συχνά υποχωρεί όταν κάθεστε και γέρνετε προς τα εμπρός.
Διαταραχές καρδιακού ρυθμού
Το στήθος σας μπορεί να αρχίσει να πονάει όταν ο καρδιακός σας ρυθμός σε κατάσταση ηρεμίας είναι πολύ υψηλός (ταχυκαρδία) ή πολύ χαμηλός (βραδυκαρδία). Οι περισσότεροι από εμάς περιμένουμε η καρδιά μας να χτυπάει μεταξύ 60 και 100 φορών το λεπτό όταν δεν κινούμαστε.
- Καρδιακός ρυθμός άνω των 100 παλμών ανά λεπτό (bpm) σε ηρεμία θεωρείται ταχυκαρδία.
- Βραδυκαρδία είναι όταν ο ρυθμός πέφτει κάτω από 60 bpm.
Όταν πρόκειται για διαταραχές ρυθμού, το πιο σημαντικό είναι τι θεωρείται φυσιολογικό για εσάς. Αν η καρδιά σας χτυπάει πολύ γρήγορα ή πολύ αργά, πιθανότατα θα έχετε και άλλα συμπτώματα εκτός από πόνο στο στήθος, όπως δύσπνοια, ζάλη και υπερβολική εφίδρωση. Πρέπει να ζητήσετε άμεσα ιατρική βοήθεια.
Πνευμονική εμβολή
Οξύς πόνος στο στήθος μπορεί να είναι σημάδι πνευμονικής εμβολής, δηλαδή θρόμβου αίματος που έχει σφηνώσει στους πνεύμονες. Οι πνευμονικές εμβολές εμποδίζουν τη ροή του αίματος και του οξυγόνου προς τον πνεύμονα, γεγονός που τις καθιστά απειλητικές για τη ζωή.
Ρήξη πνεύμονα
Όταν σκέφτεστε ρήξη πνεύμονα (πνευμοθώρακας), ίσως σας έρχονται στο μυαλό σοβαροί τραυματισμοί και κρίσιμες ασθένειες. Όμως μερικές φορές απλώς συμβαίνει. Λέγεται αυτόματος πνευμοθώρακας. Ακόμα και αν η αιτία παραμένει μυστήριο, η κατάσταση απαιτεί επείγουσα ιατρική φροντίδα.
Λοίμωξη του θώρακα
Καταστάσεις όπως η βρογχίτιδα, η πνευμονία και η πλευρίτιδα μπορεί να είναι ύπουλες αιτίες πόνου στο στήθος. Ναι, οι περισσότερες λοιμώξεις προκαλούν και άλλα συμπτώματα. Όμως η δική σας περίπτωση θα μπορούσε να είναι από τις εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα.
Σπασμένο πλευρό
Γνωρίζατε ότι τα αυθόρμητα κατάγματα πλευρών είναι ένα φαινόμενο που υπάρχει; Ναι, υπάρχει. Μπορεί να συμβεί στον οποιονδήποτε, αλλά είναι πιο πιθανό αν έχετε οστεοπόρωση, κάποια πάθηση των οστών ή αν σηκώνετε βάρη τακτικά. Κάτι τόσο απλό όσο ένας βήχας μπορεί να προκαλέσει κάταγμα. Ο πόνος από σπασμένο πλευρό είναι ξαφνικός και οξύς. Μπορεί να πονάει όταν αναπνέετε ή κινείστε.
Πόνος από την κοιλιακή χώρα
Όσο περίεργο κι αν ακούγεται, ο πόνος στο στήθος μπορεί να είναι σημάδι ότι κάτι δεν πάει καλά με ένα από τα όργανα που βρίσκονται στην κοιλιά. Παθήσεις της χοληδόχου κύστης, η γαστρίτιδα και η παγκρεατίτιδα μπορούν όλες να προκαλέσουν πόνο στο στήθος. Το ίδιο ισχύει και για ένα έλκος. Ακόμα και έντονο φούσκωμα από αέρια μπορεί να προκαλέσει πόνο στο στήθος.
Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση ή ΓΟΠΝ
Ίσως να μην είναι η πρώτη σας σκέψη. Αλλά σίγουρα πρέπει να είναι ανάμεσα στις πιθανότητες. Προβλήματα με το πεπτικό σύστημα αποτελούν πολύ συχνή αιτία εισαγωγής στα επείγοντα λόγω πόνου στο στήθος. Στην πραγματικότητα, περίπου το 30% των ατόμων που πηγαίνουν στα επείγοντα για πόνο στο στήθος αποδεικνύεται ότι έχουν γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠΝ, GERD).
Γνωστή και ως καούρα, η ΓΟΠΝ προκαλεί συνήθως ένα χαρακτηριστικό αίσθημα καψίματος στον λαιμό ή το στήθος. Όμως μερικές φορές, προκαλεί οξύ πόνο και πίεση στο στήθος. «Ο πόνος και η πίεση προκαλούνται μερικές φορές από σπασμούς του οισοφάγου, δηλαδή του σωλήνα που μεταφέρει την τροφή», εξηγεί ο Dr Bhargava. Η οισοφαγίτιδα, μια φλεγμονή της επένδυσης του οισοφάγου, μπορεί να προκαλέσει τα ίδια συμπτώματα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο πόνος εμφανίζεται πιο συχνά μετά το φαγητό ή όταν ξαπλώνετε. Μπορεί επίσης να έχετε δυσκολία στην κατάποση.
Κοστοχονδρίτιδα ή διάταση μεσοπλεύριων μυών
Η καρδιά σας προστατεύεται από οστά, μύες, αρθρώσεις και συνδετικό ιστό. Και αν κάποιο από αυτά τραυματιστεί ή πιεστεί, μπορεί να είναι εξαιρετικά επώδυνο. Αν πρόσφατα σηκώσατε κάτι βαρύ ή κάνατε έντονη άσκηση, μπορεί να αναπτύξατε κοστοχονδρίτιδα — φλεγμονή του χόνδρου γύρω από το στέρνο. Ο Dr Bhargava λέει ότι μια έντονη περίπτωση μπορεί να προκαλέσει σημαντικό πόνο. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και με έναν τραυματισμό σε κάποιον από τους μύες ανάμεσα στα πλευρά.
Διαταραχές άγχους και κρίσεις πανικού
Το άγχος και οι κρίσεις πανικού μπορούν μερικές φορές να είναι τόσο έντονες που συγχέονται με έμφραγμα. Και αυτό δεν είναι τυχαίο — υπάρχουν πολλά κοινά συμπτώματα. Αν δεν είστε σίγουροι τι προκαλεί τον πόνο στο στήθος, ο Dr Bhargava λέει πως είναι πάντα καλύτερο να συμβουλευτείτε έναν ειδικό. Το ίδιο ισχύει και αν οι κρίσεις άγχους ή πανικού είναι συχνές.
Ο πόνος στο στήθος πρέπει να αξιολογείται από γιατρό πάντα
Κάθε πόνος στο στήθος πρέπει να αξιολογείται από έναν ειδικό. Αλλά πώς μπορείτε να καταλάβετε αν πρόκειται για επείγον περιστατικό; Είναι μια απόφαση που πρέπει να βασιστεί σε:
- Την ηλικία σας
- Τη συνολική σας υγεία
- Το προφίλ κινδύνου σας
- Το είδος του πόνου που έχετε
- Την ένταση του πόνου στο στήθος
- Τη διάρκειά του
Αν είστε νέοι, κατά τα άλλα υγιείς, ο πόνος υποχωρεί μετά από λίγα λεπτά και δεν επανέρχεται, πιθανότατα δεν είναι κάτι επείγον, λέει ο Dr Bhargava. Ιδιαίτερα αν δεν έχετε άλλα συμπτώματα. Ωστόσο, θα πρέπει οπωσδήποτε να το συζητήσετε με τον προσωπικό σας γιατρό. Αν όμως ο πόνος είναι έντονος ή δεν φεύγει, τότε τα πράγματα αλλάζουν. Το ίδιο ισχύει αν έχετε και άλλα συμπτώματα που μπορεί να δείχνουν πρόβλημα στην καρδιά ή στους πνεύμονες.
Καλέστε το 166 αν έχετε πόνο στο στήθος και:
- Δύσπνοια
- Υπερβολική εφίδρωση
- Ναυτία ή εμετό
- Ζάλη
Αδυναμία στα χέρια και άλλα 5 συμπτώματα που πρέπει να μας ανησυχήσουν
Είναι σημαντικό να λαμβάνετε υπόψη το ιατρικό σας ιστορικό όταν αξιολογείτε τα συμπτώματά σας. Να είστε προσεκτικοί και να πάτε στο νοσοκομείο αν έχετε παράγοντες κινδύνου για καρδιοπάθεια. «Να είστε πάντα επιφυλακτικοί και να επισκέπτεστε αμέσως γιατρό», συμβουλεύει ο Dr Bhargava. «Είναι πάντα προτιμότερο να είστε ασφαλείς και να το ελέγξετε».
Το συμπέρασμα; Όταν δεν είστε σίγουροι, ελέγξτε το.
Πηγές: Cleveland Clinic, JAMA Network, Dovepress, Approach to Chest pain, BVSalud