*Γράφει ο Ρούσσο Ευάγγελος, Γαστρεντερολόγος, Διευθυντής Γαστρεντερολογικής Κλινικής, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών
Η κολονοσκόπηση είναι μια εξέταση που επιτρέπει στον γιατρό να εξετάσει εσωτερικά το παχύ έντερο, αναζητώντας προβλήματα. Πρόκειται για ένα από τα πιο ισχυρά εργαλεία πρόληψης του καρκίνου του παχέος εντέρου, ενός από τους πιο συχνούς αλλά και πλέον αποτρέψιμους καρκίνους.
Τι είναι η κολονοσκόπηση;
Κατά τη διάρκεια της κολονοσκόπησης, ο γιατρός χρησιμοποιεί ένα λεπτό, εύκαμπτο σωλήνα με μικρή κάμερα στην άκρη (κολονοσκόπιο) για να εξετάσει το εσωτερικό του εντέρου. Η εικόνα προβάλλεται σε οθόνη ώστε ο γιατρός να εντοπίσει οτιδήποτε φαίνεται ύποπτο. Η εξέταση διαρκεί περίπου 30 λεπτά και ο ασθενής λαμβάνει συνήθως ηρεμιστικά ή καταπραϋντικά, για να είναι άνετη η διαδικασία.
Πριν την εξέταση, απαιτείται καθαρισμός του εντέρου, μέσα από συγκεκριμένη υγρή δίαιτα και καθαρτικό, ώστε να είναι καθαρός και ευδιάκριτος ο βλεννογόνος.
Τι είναι οι πολύποδες και ποια η σημασία τους;
Οι πολύποδες είναι μικρές αναπτύξεις ή μορφώματα στην εσωτερική επιφάνεια του εντέρου, που συχνά μοιάζουν με κρεατοελιές. Αν και συνήθως είναι καλοήθεις στην αρχή, ορισμένοι τύποι πολυπόδων μπορούν με την πάροδο του χρόνου να εξελιχθούν σε καρκίνο, συχνότερα σε βάθος πολλών ετών. Γι’ αυτό, η έγκαιρη ανίχνευση και αφαίρεσή τους είναι καθοριστικής σημασίας για την πρόληψη.
Υπάρχουν διάφοροι τύποι πολυπόδων, όπως οι αδενωματώδεις (adenomas), που έχουν υψηλότερο κίνδυνο μετατροπής σε καρκίνο, καθώς και οι υπερπλαστικοί, οι οποίοι συνήθως δεν αποτελούν απειλή. Κατά τη διάρκεια της κολονοσκόπησης, αν εντοπιστεί κάποιος πολύποδας, μπορεί να αφαιρεθεί άμεσα με ειδικά εργαλεία που εισάγονται μέσω του ίδιου του ενδοσκοπίου. Η διαδικασία αυτή είναι γρήγορη, ασφαλής και, στις περισσότερες περιπτώσεις, ανώδυνη.
Πόσο συχνοί είναι οι πολύποδες;
Οι πολύποδες είναι πολύ συχνοί, ειδικά μετά την ηλικία των 40 ετών. Μελέτες δείχνουν ότι έως 35 % των ατόμων άνω των 40 έχουν τουλάχιστον έναν πολύποδα κατά τη διάρκεια της πρώτης τους κολονοσκόπησης. Οι περισσότεροι είναι εντελώς ασυμπτωματικοί, γι’ αυτό η απουσία συμπτωμάτων δεν αποτελεί έγκυρη και σωστή δικαιολογία για την αναβολή της εξέτασης.
Κίνδυνος Καρκίνου: με ή χωρίς Screening
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου αποτελεί έναν από τους συχνότερους τύπους καρκίνου στην Ευρώπη, με τον κίνδυνο εμφάνισης να αυξάνεται σημαντικά με την ηλικία. Χωρίς προληπτικό έλεγχο (screening), ο δια βίου κίνδυνος εκτιμάται σε περίπου 1 στις 14 για τους άνδρες και 1 στις 19 για τις γυναίκες.
Η τακτική κολονοσκόπηση, ωστόσο, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης και θανάτου από καρκίνο του παχέος εντέρου έως και 80%. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η εξέταση επιτρέπει την έγκαιρη ανίχνευση και αφαίρεση προκαρκινικών πολυπόδων, πριν αυτοί εξελιχθούν σε κακοήθεις όγκους.
Έχει σημασία που θα πραγματοποιηθεί η Κολονοσκόπηση;
Δεν είναι όλες οι κολονοσκοπήσεις ισοδύναμες. Η εμπειρία και η εκπαίδευση του γιατρού κάνουν τη διαφορά στην απόδοση της εξέτασης. Η κολονοσκόπηση από έναν ειδικό επεμβατικό ενδοσκόπο, ειδικά σε περιβάλλον μιας μεγάλης ενδοσκοπικής μονάδας, δίνει την δυνατότητα:
- Να εντοπίζονται περισσότεροι πολύποδες, συμπεριλαμβανομένων των πεπλατυσμένων ή δυσδιάκριτων πολυπόδων.
- Να αφαιρούνται μεγαλύτεροι ή πιο σύνθετοι πολύποδες με ασφάλεια σε πρώτο χρόνο, χωρίς να χρειάζεται αναφορά για δεύτερη ενδοσκοπική ή χειρουργική επέμβαση ή επανεξέταση.
Το κύριο οφελος της κολονοσκόπησης είναι η Πρόληψη
Το πιο σημαντικό πλεονέκτημα της κολονοσκόπησης είναι η πρόληψη. Σε αντίθεση με άλλες εξετάσεις καρκίνου που εντοπίζουν την ασθένεια αφού έχει ήδη ξεκινήσει, η κολονοσκόπηση μπορεί να αποτρέψει τον καρκίνο αφαιρώντας προκαρκινικούς πολύποδες πριν εξελιχθούν. Αν εντοπιστεί και αφαιρεθεί ένας πολύποδας νωρίς, μπορεί να προληφθεί η ανάγκη μελλοντικά για πιο επιθετικές θεραπείες όπως χειρουργική επέμβαση, χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία για μια πολύ πιο επικίνδυνο νόσο.
Λιγότερο συχνά, όταν η προληπτική κολονοσκόπηση ανιχνεύει έναν πρώιμο καρκίνο σε ασυμπτωματικό στάδιο, πριν εξαπλωθεί, τότε κι πάλι το προσδόκιμο και οι πιθανότητες επιτυχούς θεραπείας είναι σημαντικά υψηλότερες.
Είναι ασφαλής εξέταση;
Η κολονοσκόπηση είναι πολύ ασφαλής διαδικασία. Οι επιπλοκές είναι εξαιρετικά σπάνιες. Μπορεί να περιλαμβάνουν ελαφρά αιμορραγία, ιδιαίτερα αν αφαιρεθεί μεγάλος πολύποδας ή, πολύ σπάνια, μία ρήξη του τοιχώματος του εντέρου, η οποία και αυτή επιδιορθώνεται ενδοσκοπικά χωρίς χειρουργείο σε έμπειρα χέρια. Στην τεράστια πλειοψηφία των ανθρώπων, τα οφέλη υπερτερούν σημαντικά των κινδύνων. Μετά το πέρας της εξέτασης ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει σπίτι, ή και στο γραφείο για ελαφριά εργασία εντός 1-2 ωρών.
Συμπέρασμα: Προληπτική κολονοσκόπηση
Η προληπτική κολονοσκόπηση αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά βήματα για τη διατήρηση της μακροχρόνιας υγείας σας. Πρόκειται για μια απλή και αποτελεσματική εξέταση, ικανή να εντοπίσει και να προλάβει τον καρκίνο του παχέος εντέρου πριν ακόμη εκδηλωθεί. Εάν είστε άνω των 45 ετών ή παρουσιάζετε παράγοντες κινδύνου, όπως οικογενειακό ιστορικό, είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας σχετικά με το ενδεχόμενο να προγραμματίσετε μία κολονοσκόπηση. Ιδανικά, η εξέταση θα πρέπει να πραγματοποιείται από έμπειρο ενδοσκόπο, σε νοσοκομειακό περιβάλλον. Η προληπτική αυτή κίνηση μπορεί, κυριολεκτικά, να σώσει τη ζωή σας.
Διαβάστε περισσότερα άρθρα για θέματα που αφορούν την υγεία σας, εδώ.