Έρευνα αποκαλύπτει ότι αν τηρούν οι γονείς μια απλή συνήθεια με το βρέφος τους μπορούν να του προσφέρουν υψηλότερο IQ, ισχυρότερες ακαδημαϊκές δεξιότητες και καλύτερη επικοινωνία μέχρι και την εφηβεία. Τα νέα ευρήματα από το University of Bristol ενισχύουν προηγούμενες μελέτες και δείχνουν ότι τα οφέλη εκτείνονται και πολύ αργόερα από τη βρεφική ηλικία.
Είναι ασφαλής ο θηλασμός μετά από καρκίνο του μαστού; Τι λένε ειδικοί του ΕΚΠΑ
Ο θηλασμός για το μυαλό των παιδιών: Οφέλη ακόμα και χρόνια μετά, αποκαλύπτει πρόσφατη έρευνα
Πρόσφατο άρθρο που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nutrients από ερευνητές του University of Bristol, διερεύνησε το πώς ο θηλασμός στους έξι μήνες μπορεί να επηρεάσει τις νευρογνωστικές επιδόσεις των παιδιών μέχρι και την ύστερη εφηβεία. Η ανάλυσή τους έδειξε συσχετίσεις με πάνω από 40 αποτελέσματα – όπως υψηλότερα σκορ IQ, ισχυρότερη ακαδημαϊκή επίδοση και καλύτερες δεξιότητες ομιλίας – υποδηλώνοντας ότι ο θηλασμός μπορεί να παίξει ουσιαστικό ρόλο στη γνωστική ανάπτυξη.
Παρόλο που παλαιότερες μελέτες είχαν μικτά αποτελέσματα λόγω μικρών δειγμάτων ή ποικίλων μεθόδων, ισχυρότερα στοιχεία προέρχονται από μεγάλες δοκιμές και δεδομένα πληθυσμών: για παράδειγμα, τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή από τη Λευκορωσία ανέφερε διαρκή οφέλη στον λεκτικό δείκτη νοημοσύνης και τη γλώσσα, σκωτσέζικα δεδομένα συνέδεσαν τον θηλασμό με λιγότερες μαθησιακές δυσκολίες, ενώ ιαπωνικές και αυστραλιανές μελέτες ανέδειξαν λιγότερες αναπτυξιακές καθυστερήσεις και βελτιωμένη γλώσσα και νοημοσύνη.
Συνολικά, οι συστηματικές ανασκοπήσεις επιβεβαιώνουν ότι ο θηλασμός γενικά υποστηρίζει τον δείκτη νοημοσύνης και μπορεί επίσης να ωφελεί την εκτελεστική λειτουργία, τη γνωστική ικανότητα και τη συμπεριφορά, με τις μεγαλύτερες διάρκειες (πέραν των 6 μηνών) να προσφέρουν επιπλέον πλεονεκτήματα.
Οφέλη και παράγοντες κινδύνου για τον θηλασμό
Ο θηλασμός προσφέρει σημαντικά οφέλη υγείας τόσο για τα μωρά όσο και για τις μητέρες, αλλά υπάρχουν επίσης προκλήσεις και παράγοντες κινδύνου που πρέπει να ληφθούν υπόψη.
Σύμφωνα με δημοσίευση του 2024 με τίτλο Comprehensive Analysis of Breastfeeding’s Influence on Child Health Outcomes: A Cross-Sectional Study, τα παιδιά που θήλασαν αποκλειστικά είχαν λιγότερες λοιμώξεις όπως κρυολογήματα, πνευμονία και διάρροια σε σύγκριση με εκείνα που έλαβαν ξένο γάλα ή μικτή διατροφή. Επίσης, εμφάνισαν καλύτερη γνωστική ανάπτυξη και λιγότερες αναπτυξιακές καθυστερήσεις.
Άλλες πρόσφατες μελέτες των τελευταίων δύο ετών επιβεβαιώνουν τα εξής:
- Για τα μωρά: υποστηρίζει την ανάπτυξη του εγκεφάλου, μειώνει τον κίνδυνο παχυσαρκίας, περιορίζει τις αλλεργίες και ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα.
- Για τις μητέρες: μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού και διαβήτη τύπου 2 και μπορεί να βελτιώσει τη διάθεση και να μειώσει την επιλόχεια κατάθλιψη.
- Για τον δεσμό: ενισχύει την εγγύτητα και την καλύτερη συναισθηματική ρύθμιση στα βρέφη.
- Κίνδυνοι και προκλήσεις: δυσκολίες με το πιάσιμο του μαστού ή την παραγωγή γάλακτος, περιβαλλοντικοί ρυπαντές (που ωστόσο συνήθως υποσκελίζονται από τα οφέλη), και περιορισμοί στις μελέτες καθώς τα περισσότερα δεδομένα είναι παρατηρησιακά.
Η δύναμη του μητρικού γάλακτος και το όφελος στην υγεία του ανθρώπου
Σχετικά με τη μελέτη
Η μελέτη χρησιμοποίησε δεδομένα από τη Μελέτη Γονέων και Παιδιών του Avon (ALSPAC), η οποία παρακολούθησε πάνω από 14.500 οικογένειες στο Ηνωμένο Βασίλειο από την εγκυμοσύνη και μετά. Ο θηλασμός καταγράφηκε στις 4 εβδομάδες, στους 6 μήνες και στους 15 μήνες, με επίκεντρο το εξάμηνο (είτε αποκλειστικός είτε μερικός). Οι ερευνητές προσαρμόστηκαν σε κοινωνικούς και δημογραφικούς παράγοντες όπως η εκπαίδευση των γονέων, η ηλικία της μητέρας, η σειρά γέννησης, η κατοικία, ο τρόπος τοκετού και το κάπνισμα κατά την εγκυμοσύνη.
Οι νευρογνωστικές επιδόσεις των παιδιών παρακολουθήθηκαν μέσω 373 διαφορετικών μετρήσεων, περιλαμβάνοντας αναφορές από γονείς, δασκάλους και τα ίδια τα παιδιά, καθώς και άμεσες δοκιμασίες. Εφαρμόστηκαν στατιστικά μοντέλα για τον έλεγχο παραγόντων σύγχυσης, και μόνο τα αποτελέσματα που πληρούσαν πολύ αυστηρά όρια στατιστικής σημαντικότητας θεωρήθηκαν έγκυρα, παρόλο που ορισμένα αποτελέσματα εμφάνιζαν υψηλά ποσοστά ελλιπών δεδομένων.
Βασικά ευρήματα
Ανάμεσα σε 11.337 μητέρες που απάντησαν στους έξι μήνες, το 28,7% εξακολουθούσε να θηλάζει, το 24,4% δεν είχε θηλάσει ποτέ και το 46,9% είχε σταματήσει νωρίτερα. Οι αναλύσεις συνέκριναν παιδιά που θήλασαν στους έξι μήνες με εκείνα που δεν είχαν θηλάσει ποτέ, εξαιρώντας όσους σταμάτησαν νωρίς. Από τις 373 νευρογνωστικές μετρήσεις, οι 42 έδειξαν σημαντικές συσχετίσεις μετά την προσαρμογή. Οι πρώιμες αναπτυξιακές δοκιμασίες αποκάλυψαν ελάχιστες μακροπρόθεσμες επιδράσεις, με τις δεξιότητες λεπτής κινητικότητας στους 30 και 42 μήνες να ξεχωρίζουν.
Ισχυρότερα πρότυπα εμφανίστηκαν αργότερα. Τα παιδιά που θήλασαν σημείωσαν περίπου 4–5 μονάδες υψηλότερο IQ στους λεκτικούς, επιτελεστικούς και συνολικούς δείκτες νοημοσύνης στις ηλικίες 8 και 15, και έδειξαν καλύτερες ικανότητες στην ανάγνωση, ενώ τα αποτελέσματα στην ορθογραφία ήταν ασθενέστερα. Τα αποτελέσματα στη γλώσσα ήταν μικτά, αλλά οι ικανότητες συζήτησης στην ηλικία των εννέα ετών ήταν καλύτερες στην ομάδα που θήλασε.
Τα παιδιά που θήλασαν είχαν επίσης καλύτερες επιδόσεις στα μαθηματικά, αν και τα αποτελέσματα στις φυσικές επιστήμες δεν πληρούσαν τα αυστηρά στατιστικά όρια. Οι συνδέσεις με τη συμπεριφορά ήταν περιορισμένες, αλλά παρατηρήθηκαν μειωμένη υπερκινητικότητα και μικρότερη δραστηριότητα στα προσχολικά έτη. Πρόσθετα ευρήματα περιλάμβαναν μεγαλύτερη πιθανότητα δεξιοχειρίας και περισσότερο εσωτερικό έλεγχο (locus of control) στην ηλικία των οκτώ ετών.
Συμπεράσματα
Η μελέτη διαπίστωσε ότι ο θηλασμός για έξι μήνες συσχετίστηκε με υψηλότερο IQ, καλύτερες επιδόσεις στην ανάγνωση και τα μαθηματικά, ισχυρότερες δεξιότητες λεπτής κινητικότητας και βελτιωμένες ικανότητες συζήτησης – ενώ οι συσχετίσεις με τη συμπεριφορά και την προσωπικότητα ήταν ασθενέστερες. Ένα νέο εύρημα ήταν η καλύτερη πραγματιστική ομιλία στην ηλικία των εννέα ετών.
Τα αποτελέσματα ήταν συνεπή με προηγούμενη έρευνα, υπογραμμίζοντας τα πνευματικά οφέλη του θηλασμού. Τα δυνατά σημεία περιλάμβαναν τον σχεδιασμό σε μεγάλο πληθυσμό, τη χρήση δεδομένων από δασκάλους και δοκιμασίες, καθώς και τον έλεγχο για πολλούς οικογενειακούς παράγοντες, ενώ η προκατάληψη μνήμης μειώθηκε καταγράφοντας τη διατροφή στους έξι μήνες.
Θηλασμός: Η σημασία της συμβουλευτικής για τη νέα μητέρα και το μωρό της
Οι περιορισμοί περιλάμβαναν την εγκατάλειψη της μελέτης από συμμετέχοντες, το κυρίως ευρωπαϊκό δείγμα, την εξάρτηση από συνεχείς μετρήσεις και τα πολύ αυστηρά όρια στατιστικής σημαντικότητας που μπορεί να απέκρυψαν κάποια αποτελέσματα. Συνολικά, ο θηλασμός για έξι μήνες συνδέθηκε σταθερά με μακροπρόθεσμα γνωστικά οφέλη, χωρίς ενδείξεις βλάβης – αν και η αιτιότητα δεν μπορεί να αποδειχθεί.
Πηγές: News Medical, MDPI, JAMA Network, Children’s Hospital Los Angeles, American Academy of Pediatrics, BMC International Breastfeeding Journal, PMC, MDPI, BCRF, University of South Carolina, PubMed, PMC