Μπορούμε να ζητήσουμε αυτό που θέλουμε –και να το πάρουμε– με μία μόνο ματιά; Νέα έρευνα αποκαλύπτει ότι συγκεκριμένες διακριτικές κινήσεις με τα μάτια μπορούν να μεταδώσουν σιωπηρά τα «θέλω» μας και να μας βοηθήσουν να πάρουμε αυτό που θέλουμε και να επιτύχουμε τους στόχους μας, χωρίς να πούμε λέξη.
Η ερώτηση που πρέπει να κάνουμε στον εαυτό μας για να αποκτήσουμε επιτυχία και ευτυχία
Ποια είναι η κίνηση του βλέμματος που θα μας δώσει αυτό που θέλουμε, χωρίς να πούμε λέξη
Συχνά, ευχόμαστε οι σύντροφοί μας να μπορούσαν να κατανοήσουν διαισθητικά τις ανομολόγητες σκέψεις και ανάγκες μας – είτε πρόκειται για την επιθυμία να φύγουμε νωρίς από ένα βαρετό πάρτι είτε για να γεμίσουν διακριτικά το ποτήρι μας με κρασί. Πολλές είναι οι στιγμές όπου προτιμούμε να μην εκφράζουμε ρητά τις επιθυμίες μας. Πρόσφατη έρευνα από το Flinders University στην Αδελαΐδα, Νότια Αυστραλία, αποκαλύπτει ότι η καλλιέργεια της τέχνης της διακριτικής οπτικής επαφής μπορεί να λειτουργήσει ως ένα ισχυρό σιωπηλό σημάδι για την αποτελεσματική επικοινωνία χωρίς λόγια.
Οι κινήσεις των ματιών και οι συνήθειες στο βλέμμα στην μη λεκτική επικοινωνία
Σύμφωνα με άρθρο του Απριλίου 2025 με τίτλο «Impact of eye movements and facial expressions on social performance during a collaborative problem‑solving task», οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι συμμετέχοντες που περνούσαν λιγότερο χρόνο κοιτάζοντας τον συνεργάτη τους και περισσότερο χρόνο κοιτάζοντας αλλού είχαν χαμηλότερα επίπεδα κοινωνικής απόδοσης. Επίσης, όσοι εμφάνιζαν πιο ασθενείς εκφράσεις προσώπου – συγκεκριμένα ανύψωση φρυδιών, ανύψωση παρειών και τράβηγμα γωνίας των χειλιών – παρουσίαζαν επίσης χαμηλότερη κοινωνική απόδοση.
Άλλες πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι τα μάτια μας διαμορφώνουν ενεργά τον τρόπο που συνδεόμαστε και επικοινωνούμε με τους άλλους:
- Ακρόαση και ομιλία: Οι άνθρωποι τείνουν να κοιτούν περισσότερο κάποιον που μιλάει, παρά όταν μιλούν οι ίδιοι, δείχνοντας ότι το βλέμμα βοηθά στη ρύθμιση της συζήτησης.
- Σκόπιμο βλέμμα: Παρατηρούμε γρήγορα όταν κάποιος μας κοιτάζει σκόπιμα και τα μάτια μας συχνά ακολουθούν τα δικά τους – ειδικά όταν κατανοούμε την πρόθεσή τους.
- Γρήγορη αναγνώριση βλέμματος: Αναγνωρίζουμε την άμεση οπτική επαφή ταχύτερα από το πλάγιο βλέμμα – αυτό το «βλέμμα μέσα στο πλήθος» δείχνει πως ο εγκέφαλός μας είναι ρυθμισμένος για να εντοπίζει προσοχή στραμμένη πάνω μας.
- Κοινή προσοχή στην ομαδική εργασία: Σε διαδικτυακές εργασίες, οι κινήσεις των ματιών των ανθρώπων τείνουν να αντικατοπτρίζονται μεταξύ τους, βοηθώντας στη δημιουργία συνεργασίας και κοινής εστίασης.
- Προβλέψιμο βλέμμα στην ακρόαση: Κατά την ακρόαση σε μια συζήτηση, τα πρότυπα του βλέμματος παραμένουν σταθερά, ακόμη κι όταν οι προτάσεις δυσκολεύουν – σαν σταθερός ρυθμός που συγχρονίζεται με την ομιλία.
Χρονισμός και κινήσεις: Πώς αποκωδικοποιεί η μελέτη την οπτική επαφή
Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι ο καλύτερος τρόπος για να δείξετε τι θέλετε είναι να κοιτάξετε ένα αντικείμενο, να κάνετε οπτική επαφή με ένα άτομο και έπειτα να κοιτάξετε ξανά το ίδιο αντικείμενο. Αυτή η ακολουθία βλέμματος και ο χρονισμός της έκαναν τους ανθρώπους να ερμηνεύουν με μεγαλύτερη πιθανότητα και ταχύτητα το βλέμμα ως αίτημα για βοήθεια, όπως διαπίστωσαν.
Και αυτό θα μπορούσε να σας βοηθήσει να κάνετε γρήγορα έξοδο από εκείνο το επόμενο κουραστικό δείπνο. «Διαπιστώσαμε ότι δεν έχει σημασία μόνο πόσο συχνά κάποιος σας κοιτάζει, ή αν σας κοιτάξει τελευταίος σε μια ακολουθία κινήσεων των ματιών, αλλά το πλαίσιο αυτών των κινήσεων είναι που κάνει τη συμπεριφορά να φαίνεται επικοινωνιακή και σχετική», δήλωσε ο αυστραλός επικεφαλής συγγραφέας Dr Nathan Caruana, σύμφωνα με το Daily Mail.
Ο δισεκατομμυριούχος Mark Cuban αποκαλύπτει το μυστικό της επιτυχίας του
Η ομάδα του ζήτησε από 137 άτομα να ολοκληρώσουν μια δραστηριότητα κατασκευής με τουβλάκια με έναν εικονικό συνεργάτη, κατά την οποία έπρεπε να αποφασίσουν αν κάποιος επιθεωρούσε ή ζητούσε ένα από τρία αντικείμενα. «Οι συμμετέχοντες είχαν τη μεγαλύτερη και ταχύτερη πιθανότητα να αντιληφθούν ένα αίτημα όταν η οπτική επαφή συνέβαινε ανάμεσα σε δύο αποστραμμένα βλέμματα προς το ίδιο αντικείμενο», ανέφεραν γράφοντας στο περιοδικό Royal Society Open Science.
Η ομάδα ανέφερε ότι τα ευρήματά τους θα μπορούσαν να είναι χρήσιμα για όσους θέλουν να επικοινωνήσουν αποτελεσματικά με άλλους σε κοινωνικά περιβάλλοντα που βασίζονται στη μη λεκτική επικοινωνία. Αυτό, όπως είπαν, θα μπορούσε να περιλαμβάνει ανταγωνιστικά αθλήματα, στρατιωτικές επιχειρήσεις ή θορυβώδη περιβάλλοντα.
Διαπίστωσαν ότι οι άνθρωποι αντιδρούσαν με τον ίδιο τρόπο στη συμπεριφορά του βλέμματος ακόμη κι όταν αυτή προερχόταν από ένα ρομπότ. «Τα ευρήματά μας βοήθησαν να αποκωδικοποιηθεί μια από τις πιο ενστικτώδεις συμπεριφορές μας και πώς αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να χτιστούν καλύτερες συνδέσεις – είτε μιλάτε με έναν συμπαίκτη, ένα ρομπότ ή κάποιον που επικοινωνεί διαφορετικά», δήλωσε ο Dr Caruana.
«Η κατανόηση του πώς λειτουργεί η οπτική επαφή θα μπορούσε να βελτιώσει την εκπαίδευση στη μη λεκτική επικοινωνία σε καταστάσεις υψηλής πίεσης όπως τα αθλήματα, η άμυνα και οι θορυβώδεις χώροι εργασίας. Θα μπορούσε επίσης να στηρίξει άτομα που βασίζονται έντονα στα οπτικά σήματα, όπως όσοι έχουν προβλήματα ακοής ή έχουν αυτισμό».
Η κάθε ματιά έχει και διαφορετική ερμηνεία
1. Οπτική επαφή
- Κανονική οπτική επαφή: Μια ισορροπημένη ποσότητα οπτικής επαφής (κοιτάζοντας κάποιον για περίπου 50-70% του χρόνου κατά την ομιλία και την ακρόαση) δείχνει γενικά προσοχή και εμπλοκή.
- Παρατεταμένη οπτική επαφή: Μπορεί να σημαίνει ενδιαφέρον, έλξη ή ακόμη και επιθετικότητα, ανάλογα με το πλαίσιο.
- Περιορισμένη οπτική επαφή: Μπορεί να δείχνει δυσφορία, αδιαφορία ή προσπάθεια εξαπάτησης.
2. Κόρες του οφθαλμού
- Διασταλμένες κόρες: Συνδέονται συχνά με θετικά συναισθήματα, διέγερση, ενδιαφέρον και έλξη. Όταν κάποιος ενδιαφέρεται για κάτι ή κάποιον, οι κόρες του μπορεί να διαστέλλονται.
- Συσταλμένες κόρες: Μπορεί να συνδέονται με θυμό, αρνητική διάθεση ή ακόμη και φόβο.
3. Κατεύθυνση του βλέμματος
- Κοίταγμα προς τα αριστερά: Μπορεί να δείχνει ανάκληση ή ανάμνηση κάτι από το παρελθόν.
- Κοίταγμα προς τα δεξιά: Μπορεί να υποδηλώνει δημιουργική σκέψη ή κατασκευή μιας αφήγησης, πιθανώς υποδηλώνοντας εξαπάτηση.
- Κοίταγμα προς τα πάνω και γύρω: Μπορεί να είναι ένδειξη σκέψης ή επεξεργασίας πληροφοριών.
Νιώθετε στάσιμοι; Οι 7 κυριακάτικες συνήθειες που σαμποτάρουν την πρόοδό σας
4. Κινήσεις των ματιών
- Γρήγορες κινήσεις των ματιών: Μπορεί να υποδηλώνουν νευρικότητα, άγχος ή προσπάθεια αποφυγής οπτικής επαφής.
- Κινήσεις των ματιών αριστερά-δεξιά: Μπορεί να δείχνουν ανησυχία ή προσπάθεια εκτίμησης του περιβάλλοντος.
- Συχνό βλεφάρισμα: Μπορεί να είναι φυσική απόκριση σε οπτικά ερεθίσματα, αλλά η υπερβολική συχνότητα μπορεί να δείχνει στρες ή εξαπάτηση.
Πηγές: Daily Mail, BioRxiv, PubMed, ResearchGate, ScienceDirect, Nature, Nature, ScienceDirect