Γιατί μερικές διαφωνίες εκρήγνυνται για τα πιο μικρά πράγματα; Ένα ξεχασμένο μήνυμα, μια χαμένη αγγαρεία ή ο τόνος στη φωνή μπορεί ξαφνικά να μοιάζει πολύ περισσότερο. Τι γίνεται αν το πραγματικό ζήτημα δεν είναι αυτό που προκάλεσε τον καυγά, αλλά κάτι βαθύτερο; Σε αυτό το άρθρο θα δούμε μια απλή αλλά ισχυρή αλλαγή στην οπτική που μπορεί να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούμε, κατανοούμε και επιλύουμε τη σύγκρουση.
Πρέπει να επανασυνδεθείτε με τον πρώην σας; 5 ερωτήσεις που πρέπει να κάνετε στον εαυτό σας
Η σύγκρουση στις σχέσεις και πώς να την αντιμετωπίσετε – Ποιος είναι ο κανόνας 90-10 για τους καυγάδες
Όλοι μας έχουμε βιώσει καυγάδες που έμοιαζαν να έρχονται από το πουθενά – τη μια στιγμή πρόκειται για το ότι άφησαν τα πιάτα στο νεροχύτη, την επόμενη είναι ένας κανονικός καυγάς. Αυτές οι στιγμές έρχονται συχνά με σύγχυση και μοιάζουν δυσανάλογες, αφήνοντας και τους δύο ανθρώπους απογοητευμένους και ανήσυχους. Αλλά σύμφωνα με τους ψυχολόγους, πολλές συγκρούσεις δεν αφορούν στην πραγματικότητα καθόλου το επιφανειακό ζήτημα.
Συνήθως υπάρχει κάτι βαθύτερο – μια ανομολόγητη ανάγκη, μια πληγή του παρελθόντος ή ένας φόβος που δεν έχει κατονομαστεί. Η κατανόηση αυτού του κρυφού συναισθηματικού βάρους είναι το πρώτο βήμα προς την αλλαγή του τρόπου με τον οποίο τσακωνόμαστε – και του τρόπου με τον οποίο επανασυνδεόμαστε.
Απλά εργαλεία για την πλοήγηση σε δύσκολες συζητήσεις
Οι συγκρούσεις είναι ένα φυσικό μέρος κάθε σχέσης – είτε πρόκειται για έναν φίλο, ένα μέλος της οικογένειας ή έναν σύντροφο. Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι το πώς τις χειριζόμαστε. Με ειλικρινή επικοινωνία, ενσυναίσθηση και μερικές απλές στρατηγικές, μπορούμε να μετατρέψουμε την ένταση σε βαθύτερη σύνδεση.
- Μιλήστε ειλικρινά & ήρεμα: Χρησιμοποιήστε δηλώσεις του τύπου «νιώθω» για να εκφραστείτε χωρίς να κατηγορείτε. Π.χ. «Νιώθω πληγωμένος όταν τα σχέδια αλλάζουν την τελευταία στιγμή».
- Ακούστε πραγματικά: Δώστε πλήρη προσοχή, αποφύγετε να διακόπτετε και δείξτε ότι ακούτε. Αυτό συμβάλλει στην οικοδόμηση κατανόησης και εμπιστοσύνης.
- Αντιμετωπίστε ένα θέμα τη φορά: Μην υπερφορτώνετε τη συζήτηση. Επικεντρωθείτε στην επίλυση ενός προβλήματος πριν προχωρήσετε στο επόμενο.
- Ρωτήστε πριν υποθέσετε: Διευκρινίστε τις προθέσεις του άλλου ατόμου αντί να βγάζετε βιαστικά συμπεράσματα. Οι παρεξηγήσεις συχνά τροφοδοτούν τις συγκρούσεις.
- Προσεγγίστε με καλή πρόθεση: Πιστέψτε ότι το άλλο άτομο δεν προσπαθεί να σας βλάψει. Αυτό μαλακώνει την αντίδρασή σας και ανοίγει την πόρτα στην ενσυναίσθηση.
- Σεβαστείτε τα όρια: Μιλήστε για τα όρια του άλλου και σεβαστείτε τα. Τα όρια αποτρέπουν την επαναλαμβανόμενη ένταση.
- Αναλάβετε το ρόλο σας: Ζητήστε ειλικρινά συγγνώμη αν χρειαστεί. Η ανάληψη της ευθύνης συχνά εκτονώνει τις συγκρούσεις.
- Ζητήστε βοήθεια αν χρειαστεί: Αν τα πράγματα παραμείνουν κολλημένα, ένας θεραπευτής μπορεί να προσφέρει υποστήριξη και εργαλεία προσαρμοσμένα στην κατάστασή σας.
Τι αποκαλύπτει η έρευνα για τη σύγκρουση στις ρομαντικές σχέσεις
Η ανασκόπηση του 2013 με τίτλο «Conflict in Dating and Marital Relationships» διαπίστωσε ότι η σύγκρουση δεν είναι πάντα επιβλαβής – αυτό που έχει σημασία είναι ο τρόπος διαχείρισής της. Η υγιής επικοινωνία μπορεί να ενισχύσει τις σχέσεις, ενώ μοτίβα όπως η συνεχής αρνητικότητα ή το να πιέζει ο ένας σύντροφος και ο άλλος να αποσύρεται συχνά οδηγούν σε δυσαρέσκεια και χωρισμό. Ο τρόπος με τον οποίο τα ζευγάρια χειρίζονται τις συγκρούσεις διαμορφώνεται από την προσωπικότητα, τις προηγούμενες εμπειρίες, το άγχος και τους πολιτιστικούς παράγοντες.
Τι κρύβεται πραγματικά πίσω από τον καυγά;
Δεν είναι κάθε καυγάς πραγματικά για τα πιάτα στο νεροχύτη ή το αναπάντητο μήνυμα. Μερικές φορές, μια μικρή σπίθα ανάβει μια φωτιά – και ξαφνικά, είστε και οι δύο σε έναν καυγά που μοιάζει πολύ μεγαλύτερος από αυτό που τον προκάλεσε. Αυτό συμβαίνει επειδή οι περισσότερες συγκρούσεις δεν αφορούν μόνο αυτό που συμβαίνει στην επιφάνεια.
Ο «κανόνας 90-10» υποδηλώνει ότι μόνο το 10% του καυγά αφορά το άμεσο θέμα, ενώ το υπόλοιπο 90% προέρχεται από βαθύτερα συναισθήματα -όπως το να νιώθουμε ότι δεν βλέπουμε, δεν ακούμε ή ότι πληγωθήκαμε με τρόπους που μπορεί να μην έχουμε κατονομάσει. Όταν συνεχίζουμε να αντιδρούμε στην αφορμή και αγνοούμε την πηγή, τα ίδια επιχειρήματα επανέρχονται συνεχώς. Πώς αντιμετωπίζεται; Ξεκινήστε με το να κοιτάτε κάτω από την επιφάνεια – και αντιμετωπίστε την πραγματική πηγή του προβλήματος.
Η επιφανειακή αιτία του καυγά και το υποβόσκον συναισθηματικό βάρος
Με μια πρώτη ματιά, οι περισσότερες συγκρούσεις φαίνεται να αφορούν επιφανειακά θέματα – πράγματα που ξεχάστηκαν, μηνύματα που δεν απαντήθηκαν ή έλλειψη προσπάθειας στη σχέση. Αυτά τα εναύσματα αποτελούν μόνο το 10% της διαφωνίας και φαίνεται να έχουν απλές λύσεις: ακούστε περισσότερο, σχεδιάστε περισσότερο και ανταποκριθείτε. Ωστόσο, παρά τις προσπάθειες να διορθωθούν αυτές οι συμπεριφορές, η ένταση συχνά παραμένει.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η πραγματική σύγκρουση δεν αφορά την ίδια την ενέργεια – αφορά το τι αντιπροσωπεύει αυτή η ενέργεια σε ένα βαθύτερο συναισθηματικό επίπεδο. Μια χαμένη βραδιά ραντεβού μπορεί να πυροδοτήσει το αίσθημα ότι είστε ασήμαντοι. Μια αγνοημένη συζήτηση μπορεί να ανασύρει από το μυαλό σας παρελθοντικές εμπειρίες που σας έκαναν να νιώθετε αόρατοι.
Αυτά τα κρυφά συναισθηματικά μονοπάτια -που αποτελούν το 90% της σύγκρουσης– πηγάζουν από ανεκπλήρωτες συναισθηματικές ανάγκες και ανασφάλειες στις σχέσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Έρευνα που ανέλυσε βίαιες διαμάχες μεταξύ φυλακισμένων γυναικών διαπίστωσε ότι οι φαινομενικά ασήμαντες διαμάχες αφορούσαν στην πραγματικότητα την κυριαρχία και την εγκαθίδρυση κοινωνικής ιεραρχίας.
Όταν οι ρόλοι και η θέση ήταν ασαφείς, οι μικροδιαφωνίες κλιμακώνονταν σε μάχες για τον έλεγχο. Αν και οι ρομαντικές σχέσεις δεν πρέπει ποτέ να περιλαμβάνουν σωματική βία, ο ψυχολογικός μηχανισμός είναι παρόμοιος – οι συγκρούσεις για μικρά πράγματα συχνά κρύβουν βαθύτερους αγώνες για επικύρωση, αυτονομία ή συναισθηματική ασφάλεια.
Για παράδειγμα:
- Όταν κάποιος λέει: «Ποτέ δεν με ακούς όταν μιλάω», αυτό που μπορεί να εννοεί στην πραγματικότητα είναι: «Νιώθω ότι δεν με ακούνε και ότι είμαι ασήμαντος. Έχω ανάγκη να νιώθω ότι με εκτιμούν σε αυτή τη σχέση. Αυτό μου θυμίζει στιγμές στο παρελθόν -είτε με τους γονείς, τους φίλους ή τους προηγούμενους συντρόφους- όπου ένιωθα αόρατη».
- Όταν κάποιος λέει: «Γιατί δεν μπορείς ποτέ να προγραμματίσεις τα ραντεβού μας;», αυτό που μπορεί στην πραγματικότητα να λέει είναι: «Θέλω να νιώθω ότι με κυνηγούν και ότι είμαι ξεχωριστή. Όταν πρέπει πάντα να παίρνω εγώ την πρωτοβουλία, νιώθω ότι είμαι η μόνη που προσπαθεί και αυτό με κάνει να αμφισβητώ τη σημασία μου σε αυτή τη σχέση».
- Όταν κάποιος λέει: «Είσαι πάντα στο τηλέφωνό σου όταν είμαστε μαζί», αυτό που μπορεί να αισθάνεται στην πραγματικότητα είναι: «Είσαι πάντα στο τηλέφωνό σου όταν είμαστε μαζί»: «Δεν αισθάνομαι ότι είμαι προτεραιότητα. Ανησυχώ ότι ανταγωνίζομαι για την προσοχή σου και χάνω».
Το πρόβλημα είναι ότι αυτοί οι βαθύτεροι φόβοι και τα συναισθήματα σπάνια εκφράζονται άμεσα. Αντ’ αυτού, τα ζευγάρια τσακώνονται για το 10% -το επιφανειακό παράπονο- επειδή νιώθουν πιο ασφαλείς από το να παραδεχτούν την ευαλωτότητα. Και επειδή το βασικό ζήτημα παραμένει ανείπωτο, οι ίδιες συγκρούσεις επανεμφανίζονται με διαφορετικές μορφές, οδηγώντας σε έναν κύκλο απογοήτευσης και παρεξηγήσεων.
Το Νο1 λάθος στην επικοινωνία που μας κάνει αποτυχημένους στη δουλειά
Πώς να «σπάστε» τον φαύλο κύκλο των τσακωμών και των παρεξηγήσεων στη σχέση σας
Μόλις αναγνωρίσετε ότι οι περισσότερες συγκρούσεις δεν αφορούν το άμεσο ζήτημα αλλά τις υποκείμενες συναισθηματικές ανάγκες, μπορείτε να αλλάξετε τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζετε τις διαφωνίες. Αντί να αντιδράτε απλώς σε αυτό που ειπώθηκε, προσπαθήστε να αποκαλύψετε τι εννοήθηκε. Αντί να κολλάτε σε διαφωνίες επιφανειακού επιπέδου, δείτε πώς μπορείτε να μετατοπίσετε τη συζήτηση σε αυτό που πραγματικά έχει σημασία.
1. Προσδιορίστε το βασικό συναίσθημα πριν αντιδράσετε
Πριν αντιδράσετε, κάντε μια παύση και ρωτήστε τον εαυτό σας: «Αφορά πραγματικά αυτό που μόλις συνέβη ή μήπως πυροδοτεί κάτι βαθύτερο;» Η έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Psychological Science συζητά το φαινόμενο «name-ease», το οποίο υποδηλώνει ότι η επισήμανση μιας έννοιας την κάνει πιο ξεκάθαρη και πιο σημαντική.
Το ίδιο ισχύει και για τις συγκρούσεις – το να κατονομάσετε το πραγματικό συναισθηματικό ζήτημα βοηθά τόσο εσάς όσο και τον σύντροφό σας να το επεξεργαστείτε και να το αντιμετωπίσετε πιο αποτελεσματικά. Για παράδειγμα:
Αν είστε αναστατωμένοι επειδή ο σύντροφός σας αφήνει τα πιάτα στο νεροχύτη, είναι το θέμα σας μόνο τα πιάτα; Ή μήπως έχει να κάνει με την αίσθηση ότι εσείς κάνετε περισσότερη δουλειά στη σχέση; Αν ο σύντροφός σας δεν σας απάντησε με μήνυμα, έχει να κάνει με το μήνυμα ή με το ότι νιώθετε ασήμαντοι ή ότι σας απορρίπτουν;
Εντοπίζοντας και κατονομάζοντας το βασικό συναίσθημα αντί να εστιάζετε σε επιφανειακά παράπονα, κάνετε το ζήτημα πιο κατανοητό και εφαρμόσιμο, οδηγώντας σε λύση αντί για κλιμακούμενη διαφωνία.
2. Εκφράστε το βαθύτερο συναίσθημα, όχι μόνο το παράπονο
Αντί να πείτε: «Ποτέ δεν βοηθάς στο σπίτι», προσπαθήστε να πείτε: «Όταν τα χειρίζομαι όλα μόνη μου, νιώθω καταβεβλημένη και αθέατη. Έχω ανάγκη να νιώθω ότι είμαστε μια ομάδα».
Αντίστοιχα, αντί για: «Δεν νοιάζεσαι για μένα», δοκιμάστε: «Όταν δεν έχω νέα σου, με κάνει να νιώθω αποκομμένη. Μπορούμε να βρούμε έναν τρόπο να είμαστε περισσότερο σε επαφή;».
Με τη μετάβαση από την κριτική στην ευαλωτότητα, διευκολύνετε τον σύντροφό σας να σας ακούσει χωρίς να αμυνθεί.
3. Αναγνωρίστε μοτίβα αντί για μεμονωμένα περιστατικά
Αν εσείς και ο σύντροφός σας έχετε συνεχώς τον ίδιο καυγά με διαφορετικές μορφές, ήρθε η ώρα να αναζητήσετε μοτίβα. Ρωτήστε τον εαυτό σας: «Ποιο είναι το επαναλαμβανόμενο συναίσθημα που συνεχίζω να βιώνω σε αυτή τη σχέση»; Για παράδειγμα:
- Αν τσακώνεστε πάντα για μικρές δουλειές του σπιτιού, το βαθύτερο ζήτημα μπορεί να είναι αυτό του αισθήματος ότι δεν σας εκτιμούν.
- Αν οι καυγάδες ξεκινούν συχνά μετά από κοινωνικές καταστάσεις, μπορεί να έχετε υποβόσκον άγχος για το πώς σας αντιλαμβάνεται ο σύντροφός σας.
- Αν οι διαφωνίες συχνά προέρχονται από μηνύματα ή τη χρήση του τηλεφώνου, θα μπορούσε να είναι ο φόβος της αποσύνδεσης.
Μόλις εντοπίσετε το βασικό πρόβλημα, μπορείτε να αντιμετωπίσετε τη βασική αιτία αντί να παίζετε το παιχνίδι του τρελού με τα διάφορα εναύσματα.
4. Προσεγγίστε τον σύντροφό σας με περιέργεια, όχι με υποθέσεις
Όταν προκύπτει σύγκρουση, αντί να υποθέτετε «Δεν τον νοιάζει» ή «Είναι εγωιστής», δοκιμάστε να κάνετε ερωτήσεις. Πείτε πράγματα όπως:
- «Παρατήρησα ότι συνεχίζουμε να διαφωνούμε γι’ αυτό – τι νομίζεις ότι συμβαίνει πραγματικά;»
- «Μπορούμε να μιλήσουμε για το τι κρύβεται πίσω από αυτόν τον καυγά;»
- «Θέλω να καταλάβω την οπτική σου – πώς νιώθεις γι’ αυτό;»
Η περιέργεια ενισχύει τη σύνδεση, ενώ οι υποθέσεις δημιουργούν απόσταση. Η μελέτη του 2012 δείχνει ότι τα περίεργα άτομα είναι πιο ανοιχτά, παιχνιδιάρικα και μη αμυντικά – χαρακτηριστικά που ενισχύουν τις σχέσεις.
Η περιέργεια επιτρέπει την ανοχή στην αβεβαιότητα, βοηθώντας και τις δυο μεριές να εξερευνήσουν τις συγκρούσεις χωρίς φόβο και κριτική, γεγονός που καθιστά ευκολότερη την επίλυση. Η προσέγγιση των συγκρούσεων με περιέργεια -όχι για να έχει κανείς δίκιο, αλλά για να καταλάβει- δημιουργεί ένα χώρο όπου και οι δύο σύντροφοι αισθάνονται ότι ακούγονται, εκτιμώνται και είναι συναισθηματικά ασφαλείς.
Γονείς: 6 συμπεριφορές για επικοινωνιακά και ισορροπημένα παιδιά
Στην ουσία, η σύγκρουση δεν αφορά απαραίτητα το θέμα – αφορά το συναίσθημα που κρύβεται πίσω από αυτό. Όταν μετατοπίζεστε από την κατηγορία στην κατανόηση, σπάτε τον κύκλο των επαναλαμβανόμενων καυγάδων και βρίσκετε πραγματικές λύσεις. Έτσι, την επόμενη φορά που θα αυξηθεί η ένταση, κάντε μια παύση και ρωτήστε: «Τι είναι αυτό που πραγματικά συμβαίνει;» – γιατί από εκεί ξεκινάει η επίλυση.
Πηγές: Forbes, ResearchGate, NU, VeryWell Mind, VeryWell Mind (2)