Μερικές φορές, μια αγκαλιά δεν αφορά την αγάπη — αφορά την εξουσία. Νέα έρευνα δείχνει ότι άτομα με ψυχοπαθητικά χαρακτηριστικά μπορεί να χρησιμοποιούν τρυφερές χειρονομίες, όπως οι αγκαλιές ή το άγγιγμα, όχι για να συνδεθούν, αλλά για να κυριαρχήσουν και να χειραγωγήσουν τους συντρόφους τους.
Σεξουαλική ζωή: Το κόλπο των 20 δευτερολέπτων είναι το κλειδί για να την τονώσετε
Αναρωτιέστε πώς μπορεί να μετατραπεί μια τρυφερή αγκαλιά σε κάτι ελεγκτικό; – Πώς χρησιμοποιούν τις αγκαλιές για να χειραγωγούν άνθρωποι με ψυχοπαθητικά χαρακτηριστικά
Είναι το ακριβώς αντίθετο από μια «στιγμή αγάπης». Παρόλο που οι αγκαλιές θεωρούνται χειρονομίες αγάπης και παρηγοριάς, νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Current Psychology αποκαλύπτει ότι οι ψυχοπαθείς μπορεί να χρησιμοποιούν τη σωματική επαφή —συμπεριλαμβανομένων των εναγκαλισμών— για να χειραγωγήσουν και να ελέγξουν τους συντρόφους τους. «Δεν είναι όλες οι μορφές αγγίγματος καλοπροαίρετες», εξηγεί ο συγγραφέας της μελέτης Richard Mattson, καθηγητής ψυχολογίας στο Binghamton University της Νέας Υόρκης, σύμφωνα με το NY Post.
Η έρευνά του διαπίστωσε ότι ακόμη και μια αγκαλιά κατά τη διάρκεια ενός καβγά μπορεί να λειτουργήσει ως ένα ψυχολογικό «κλείδωμα», ένας τρόπος επιβολής κυριαρχίας και όχι έκφρασης φροντίδας. Ο Mattson και η ομάδα του στόχευσαν να εξετάσουν το πώς οι άνθρωποι «αξιοποιούν το άγγιγμα» για να ενισχύσουν τις σχέσεις τους, αλλά και το πώς ορισμένοι το χρησιμοποιούν ως εργαλείο χειραγώγησης.
«Το καινοτόμο στη δουλειά μας δεν είναι μόνο η ταυτοποίηση προβληματικών μορφών αγγίγματος», σημείωσε, «αλλά η σύνδεση αυτών των συμπεριφορών με τον τύπο ανθρώπου που είναι επιρρεπής στο να τις εφαρμόζει σε έναν ρομαντικό σύντροφο».
Συχνές τακτικές ψυχολογικής χειραγώγησης στις ρομαντικές σχέσεις
Σύμφωνα με εργασία του 2024 με τίτλο «Relationship Manipulations and Their Impact on Individuals’ Development», η χειραγώγηση σε μια σχέση μπορεί να προκαλέσει συναισθηματικά προβλήματα, όπως θλίψη, άγχος, χαμηλή αυτοπεποίθηση και δυσκολία εμπιστοσύνης προς τους άλλους. Η μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι αυτές οι συμπεριφορές συχνά συνδέονται με πρώιμα τραύματα και ορισμένα χαρακτηριστικά προσωπικότητας.
Άλλες πρόσφατες μελέτες αναδεικνύουν αρκετές κοινές τακτικές χειραγώγησης που εμφανίζονται στις ρομαντικές σχέσεις. Αυτές οι συμπεριφορές ξεκινούν συχνά διακριτικά και κλιμακώνονται με τον χρόνο, επηρεάζοντας την εμπιστοσύνη και τη συναισθηματική σταθερότητα.
- Gaslighting – όταν το άτομο κάνει τον σύντροφό του να αμφιβάλλει για τη μνήμη ή τα συναισθήματά του. Συνδέεται με εξάρτηση από την αγάπη και ανισορροπία δύναμης στις σχέσεις.
- Love Bombing – υπερβολική επίδειξη αγάπης ή προσοχής στην αρχή της σχέσης με σκοπό τον έλεγχο. Συνδέεται έντονα με ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά και συναισθηματική κακοποίηση.
- Ανισορροπία δύναμης – όταν ο ένας σύντροφος δίνει πολύ περισσότερα απ’ ό,τι λαμβάνει, οδηγώντας σε ανοχή της χειραγώγησης.
- Τακτικές ενίσχυσης – εναλλαγή επαίνων, δώρων ή σιωπής για τον έλεγχο της συμπεριφοράς. Δημιουργεί εξάρτηση.
- Χαρακτηριστικά της «σκοτεινής τριάδας» – ναρκισσισμός, μακιαβελισμός και ψυχοπάθεια σχετίζονται με υψηλότερη τάση για χειραγώγηση στις σχέσεις.
Αυτά τα μοτίβα δεν είναι πάντα προφανή στην αρχή – συχνά αναπτύσσονται σταδιακά, ιδιαίτερα σε συναισθηματικά εξαρτημένες σχέσεις.
Δεν είναι όλες οι αγκαλιές καλές, συμπεραίνει η έρευνα
Για να διαπιστώσουν πώς κάποιοι ενδέχεται να χρησιμοποιούν συγκεκριμένες μορφές αγγίγματος για κακόβουλους σκοπούς, ο Mattson και η ομάδα του μελέτησαν 500 φοιτητές που βρίσκονταν σε σχέση. Τους έκαναν ερωτήσεις που κάλυπταν το πόσο άνετα ένιωθαν με τη σωματική επαφή, πόσο συχνά απομακρύνονταν από την επαφή λόγω δυσφορίας και «τη χρήση της σωματικής επαφής με τρόπους που δεν είναι προς όφελος του άλλου προσώπου», σύμφωνα με τη δημοσίευση.
Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν επίσης να απαντήσουν σε ερωτηματολόγιο που αξιολογούσε τον βαθμό που εμφάνιζαν τα τρία χαρακτηριστικά της «σκοτεινής τριάδας» – ψυχοπάθεια, ναρκισσισμός και μακιαβελισμός. Η ομάδα διαπίστωσε ότι οι συμμετέχοντες με ψυχοπαθητικά χαρακτηριστικά είχαν μεγαλύτερη τάση να χρησιμοποιούν συγκεκριμένες κινήσεις —όπως το κράτημα του χεριού, του ώμου ή του πίσω μέρους του κεφαλιού του συντρόφου— για να τον/την χειραγωγήσουν μέσα στη σχέση. Αυτή η χειραγωγική ανθρώπινη επαφή μπορεί να «ενισχύσει την αίσθηση ιδιοκτησίας αντικειμένων» και να «προάγει τη συμμόρφωση από το υποτελές άτομο», σύμφωνα με τη μελέτη.
Τα αποτελέσματα διαφοροποιήθηκαν και ως προς το φύλο. Οι γυναίκες που εμφάνιζαν χαρακτηριστικά της «σκοτεινής τριάδας» ένιωθαν οι ίδιες δυσφορία με τη σωματική επαφή, αλλά είχαν μεγαλύτερη τάση να τη χρησιμοποιούν για να χειραγωγούν τους άλλους. Φυσικά, δεν ήταν όλες οι μορφές επαφής τόσο μακιαβελικές. Οι συγγραφείς της μελέτης σημείωσαν ότι στους άνδρες, η άνεση με τη σωματική επαφή σχετιζόταν με ανασφάλεια μέσα στη σχέση – οι άνδρες που ένιωθαν πως η σχέση τους δεν ήταν σταθερή ήταν πιο πιθανό να χρησιμοποιούν την επαφή για να αναζητήσουν επιβεβαίωση από τον σύντροφό τους.
Παράλληλα, οι συμμετέχοντες «που ένιωθαν δυσφορία με την οικειότητα δεν απολάμβαναν την επαφή, ανεξάρτητα από άλλα χαρακτηριστικά προσωπικότητας», σύμφωνα με τη μελέτη. Τελικά, ο Mattson πιστεύει ότι αυτή η έρευνα «αγγίζω-για-να-νιώσω» βοηθά να πέσει φως στο πώς ορισμένα χαρακτηριστικά προσωπικότητας εκδηλώνονται φυσικά μέσα στις σχέσεις μέσω της σωματικής επαφής, και μπορεί ενδεχομένως να συμβάλει στη διαμόρφωση «κλινικών» λύσεων για όσους δυσκολεύονται να αποδεχτούν την οικειότητα με υγιή τρόπο.
Τα 20 δευτερόλεπτα την ημέρα που ωφελούν την ψυχολογία των παιδιών
«Μπορούμε ενδεχομένως να αξιοποιήσουμε την επαφή σε αυτές τις περιπτώσεις για να έχουμε άμεσες, χαμηλού κόστους παρεμβάσεις για άτομα που δεν έχουν μάθει να χρησιμοποιούν την επαφή με υγιή, αμοιβαίο τρόπο και αντ’ αυτού βασίζονται σε αυτήν για έλεγχο ή αυτοπροστασία;» αναρωτήθηκε. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό δεδομένου ότι τα άτομα με χαρακτηριστικά της «σκοτεινής τριάδας» αντιμετωπίζουν γενικά περισσότερες δυσκολίες στις σχέσεις – συμπεριλαμβανομένων συχνών καβγάδων και ακόμη και περιστατικών βίας.
Πηγές: NY Post, Springer Nature Link, Frontiers, ResearchGate, PMC, ResearchGate