Η προδοσία σε μια φιλία μπορεί να κλονίσει την εμπιστοσύνη που κάποτε θεωρούσατε δεδομένη. Σας αφήνει να αναρωτιέστε πώς γίνεται ένα τόσο κοντινό πρόσωπο να σας πληγώσει έτσι. Και τότε έρχεται το δύσκολο δίλημμα – να συγχωρήσετε ή να κόψετε σχέσεις;
Παθητική επιθετικότητα: 7 συμπεριφορές που δείχνουν ότι κάποιος είναι μνησίκακος
Ψυχολόγος συμβουλεύει: Πώς να αντιμετωπίσετε την προδοσία και την κατεστραμμένη εμπιστοσύνη σε μια φιλία – Πότε πρέπει να διακόψετε
Οι φιλίες είναι συχνά το ασφαλές καταφύγιό μας – τα άτομα στα οποία βασιζόμαστε στις δύσκολες στιγμές και με τα οποία γιορτάζουμε τις χαρές μας. Όταν όμως ένας έμπιστος φίλος μας προδώσει, ο πόνος είναι βαθύς, και κλονίζει τα θεμέλια της εμπιστοσύνης και της σύνδεσης. Όπως εξηγεί η Αμερικανή ψυχολόγος Kiki Ramsey, PhD, MCC, η προδοσία μοιάζει με προσωπική επίθεση επειδή παραβιάζει τον ασφαλή χώρο πάνω στον οποίο χτίζονται οι φιλίες, αφήνοντας πίσω σύγχυση, αμφιβολία για τον εαυτό και συναισθηματική αναστάτωση.
Η συγχώρεση στις φιλίες
Σύμφωνα με εργασία του 2022 με τίτλο «Indirect Effects of Forgiveness on Psychological Health Through Anger and Hope: A Parallel Mediation Analysis», η συγχώρεση μειώνει τα αρνητικά συμπτώματα της ψυχικής υγείας – όπως ο θυμός, το άγχος και η κατάθλιψη – και ενισχύει τα θετικά αποτελέσματα όπως η αυτοεκτίμηση και η ελπίδα για το μέλλον.
Άλλες πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι η συγχώρεση στις φιλίες είναι μια πολύπλοκη διαδικασία, καθώς επηρεάζεται από τα συναισθήματα, την κουλτούρα και την προσωπική εξέλιξη. Βοηθά τα άτομα να ξαναχτίσουν την εμπιστοσύνη, να επιλύσουν συγκρούσεις και να ενισχύσουν τους δεσμούς – αλλά συνοδεύεται και από προκλήσεις όπως ο φόβος επανάληψης του πόνου ή οι τύψεις που παραμένουν.
- Γυναικείες φιλίες – Η συγχώρεση δεν είναι γραμμική και επηρεάζεται από την εμπιστοσύνη, την προδοσία και τις στρατηγικές αντιμετώπισης.
- Επίλυση συγκρούσεων – Οι φοιτητές που συγχωρούν παρουσιάζουν καλύτερες δεξιότητες διαπροσωπικής επίλυσης προβλημάτων και λιγότερη αμυντικότητα.
- Το να σε συγχωρούν – Οι νέοι ενήλικες περιγράφουν τη συγχώρεση ως αλλαγή στα όρια και στα συναισθήματα της σχέσης, όχι απαραίτητα πλήρη επανασύνδεση.
- Αυτοσυγχώρεση – Οι παρεμβάσεις βοηθούν στη μείωση ντροπής/ενοχής και στηρίζουν πιο υγιείς σχέσεις.
- Εξέλιξη με την ηλικία – Οι αντιλήψεις για τη συγχώρεση διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία, επηρεάζοντας τον τρόπο διαχείρισης των συγκρούσεων μεταξύ φίλων.
Έχει πάντα νόημα να συμφιλιωθείτε και να προσπαθήσετε να σώσετε τη σχέση;
Το χτύπημα της προδοσίας είναι δύσκολο να το διαχειριστεί κανείς, και μπορεί να σας κάνει να αναρωτηθείτε αν αξίζει να προσπαθήσετε να σώσετε τη φιλία.
«Όταν αποφασίζετε αν θα σώσετε τη φιλία ή αν θα κόψετε σχέσεις, λάβετε υπόψη τη φύση και τη συχνότητα της προδοσίας», λέει η Dr. Ramsey, σύμφωνα με το VeryWell Mind. «Αν πρόκειται για ένα μεμονωμένο περιστατικό με μια ειλικρινή συγγνώμη και ένα σχέδιο αλλαγής, μπορεί να αξίζει να το ξανασκεφτείτε».
Ωστόσο, αν οι προδοσίες συμβαίνουν υπερβολικά συχνά – ή δεν έχουν δείξει καθόλου μεταμέλεια ή προθυμία για αλλαγή – τότε ίσως είναι πιο υγιές να επενδύσετε την ενέργειά σας αλλού.
Gaslighting: Οι 6 φράσεις που χρησιμοποιούν για να σας χειραγωγήσουν
Πότε αξίζει να προσπαθήσετε να συμφιλιωθείτε
- Αν ήταν μεμονωμένο το λάθος ή μια παρεξήγηση
- Αν το λάθος δεν ανέτρεψε πλήρως τη ζωή σας ούτε προκάλεσε ανεπανόρθωτη ζημιά
- Αν το λάθος δεν έθεσε εσάς ή άλλους σε σοβαρό κίνδυνο
- Αν ζητούν ειλικρινά συγγνώμη και δείχνουν γνήσια μεταμέλεια
- Αν ο φίλος σας κατανοεί τον τρόπο με τον οποίο σας πλήγωσε και δεν είχε πρόθεση να το κάνει
- Αν το έχει πάρει απόφαση να γίνει καλύτερος και να μάθει και να λειτουργεί διαφορετικά από εδώ και πέρα
- Αν έχετε μια βαθιά ιστορία μαζί με περισσότερα καλά παρά κακά που συνήθως δεν έχει προβλήματα
Πότε μπορεί να έχει νόημα να κόψετε σχέσεις
Από την άλλη, ίσως είναι καλύτερο να αποδεχτείτε την απώλεια αν παρατηρείτε κάποια ή όλα τα παρακάτω μοτίβα:
- Οι προδοσίες συμβαίνουν συχνά
- Δεν δείχνουν μεταμέλεια ή κατανόηση για τον πόνο που σας προκάλεσαν
- Νιώθετε ότι δεν εκτιμούν τη φιλία σας γενικά
- Η προσπάθεια να επανορθώσετε ή να εξελιχθείτε μαζί είναι μονόπλευρη (δεν επενδύουν την ίδια ενέργεια)
- Τους έχετε δει να φέρονται συχνά άσχημα και σε άλλους
- Έχετε αναλογιστεί τη φιλία σας και συνειδητοποιήσατε ότι οι αξίες σας πλέον δεν ευθυγραμμίζονται
Η αλήθεια για τις πραγματικές φιλίες
Το θέμα με κάθε είδους σχέση είναι το εξής: θα έχει τα πάνω και τα κάτω της και δεν θα ακολουθεί μια γραμμική πορεία. «Η κατανόηση ότι η ανθρώπινη φύση έχει αδυναμίες σημαίνει πως τα λάθη ενός ατόμου δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα ποιος είναι ή πώς μπορεί να συνεχίσει να σας στηρίζει στο μέλλον», λέει η Αμερικανή θεραπεύτρια Rachel Goldberg, LMFT, PMH-C. Κρατήστε αυτό κατά νου καθώς προχωράτε.
Πώς να ξαναχτίσετε τη φιλία σας μετά από μια προδοσία
Ο πόνος της προδοσίας από έναν φίλο μπορεί να πυροδοτήσει θυμό, θλίψη και μοναξιά – ειδικά όταν ήταν κάποτε το πιο κοντινό σας στήριγμα. «Η προδοσία συνήθως προέρχεται από κάποιον που έχετε αφήσει να μπει στον στενό σας κύκλο, κάποιον που παίζει σημαντικό ρόλο στον συναισθηματικό σας κόσμο», λέει η Αμερικανή κλινική ψυχολόγος Patricia S. Dixon, PsyD.
«Αυτή η αναστάτωση είναι μια φυσική αντίδραση στην απώλεια της εμπιστοσύνης και της σύνδεσης, και μπορεί να χρειαστεί χρόνος για να επεξεργαστείτε και να θεραπευτείτε». Δώστε στον εαυτό σας χώρο για να σκεφτεί, και αν το νιώθετε σωστό, κάντε βήματα για να ξαναχτίσετε τη φιλία.
Οι 8 λόγοι που τα αδέλφια αποξενώνονται μεγαλώνοντας και πώς να το αποτρέψετε
- Επιβεβαιώστε ότι πληγωθήκατε: Αναγνωρίστε τον πόνο ως μια φυσιολογική αντίδραση πένθους. Τιμήστε τα συναισθήματά σας αντί να τα μειώνετε ή να τα αποφεύγετε.
- Συζητήστε με ανοιχτότητα και ειλικρίνεια: Μιλήστε από κοντά (ή τηλεφωνικά αν χρειάζεται) για το πώς πληγωθήκατε. «Η συζήτηση για το πώς σας πλήγωσε το άτομο, γιατί νιώθετε προδομένοι και το να του δώσετε την ευκαιρία να απολογηθεί και να αναγνωρίσει τον πόνο που προκάλεσε, είναι ένα εξαιρετικό πρώτο βήμα για την επανόρθωση της φιλίας», λέει η Goldberg.
- Ακούστε και την απέναντι πλευρά: Δώστε στον φίλο σας χώρο να εξηγήσει τη δική του οπτική. Αυτό σας βοηθά να αξιολογήσετε τη γνησιότητα, να μαλακώσετε τον θυμό και να αποφασίσετε αν είναι δυνατόν να προχωρήσετε.
- Θυμηθείτε γιατί ήσασταν φίλοι: Αν η προδοσία ήταν ένα μεμονωμένο λάθος, θυμηθείτε γιατί εκτιμούσατε αυτή τη φιλία. Η Goldberg σημειώνει: «Το να υπενθυμίσετε στον εαυτό σας τους λόγους για τους οποίους είστε ευγνώμονες για αυτή τη φιλία μπορεί να σας βοηθήσει να ξαναμπείτε στη νοοτροπία του πόση φροντίδα υπάρχει μεταξύ σας».
- Συγχωρήστε τους ειλικρινά: Το να αφήσετε πίσω σας τα παράπονα προάγει την ίαση. Η Dr. Dixon συμβουλεύει: «Αποφασίστε να συγχωρήσετε, ενώ ταυτόχρονα επικοινωνείτε ξεκάθαρα τις προσδοκίες σας για τη φιλία από εδώ και πέρα. Αυτό βοηθά στη δημιουργία ενός θεμελίου εμπιστοσύνης και σεβασμού καθώς προσπαθείτε να ξαναχτίσετε τη σύνδεση».
- Κάντε μικρά βήματα για να επανενωθείτε: Ακόμα και μετά την εκκαθάριση του κλίματος, προχωρήστε σταδιακά. Η Dr. Ramsey προτείνει να κάνετε «μικρά βήματα για να επανασυνδεθείτε και να επανιδρύσετε κοινές δραστηριότητες και θετικές εμπειρίες, επιτρέποντας στη φιλία να αναπτυχθεί και να θεραπευτεί με τον χρόνο».
Πηγές: VeryWell Mind, APA PsycNet, BMC Public Health, ResearchGate, MDPI, Bartin University Journal of Faculty of Education, BMC Psychology, Society for Research in Child Development, PMC