Η σεξουαλική υγεία δεν αφορά μόνο στην επιθυμία και την απόδοση—έχει να κάνει με το να αισθάνεστε ασφαλείς, συνδεδεμένοι και σε αρμονία με το σώμα σας. Όταν αυτή η ισορροπία στη σεξουαλική ζωή σας διαταράσσεται, επηρεάζει τη διάθεση, τις σχέσεις και την αυτοεκτίμησή σας. Νέα έρευνα ρίχνει φως στο πόσο συχνές είναι αυτές οι δυσκολίες—και πώς να τις αντιμετωπίσετε.
Η απλή τεχνική στο σεξ που απογειώνει την απόλαυση – Πώς να την πετύχετε
Τα 7 σημάδια που δείχνουν ότι η σεξουαλική υγεία σας υποφέρει – Τι είναι η «σεξουαλική ευεξία»
Τι σημαίνει για εσάς η σεξουαλική ευεξία; Εμπιστοσύνη στο σώμα σας, ασφάλεια στις σχέσεις ή η ικανότητα να εκφράζετε τις ανάγκες σας; Οι περισσότεροι από εμάς δεν διδαχθήκαμε ποτέ πώς να ορίσουμε ή να φροντίσουμε αυτό το κομμάτι της υγείας μας. Αλλά έρευνες δείχνουν ότι η σεξουαλική υγεία επηρεάζει περισσότερους τομείς στην υγεία μας—είναι βαθιά συνδεδεμένη με την ψυχική υγεία, τις σχέσεις και τη συνολική ποιότητα ζωής. Πώς μπορείτε λοιπόν να καταλάβετε πότε κάτι δεν πάει καλά;
Η ευεξία στη σεξουαλική ζωή είναι θεμελιώδες στοιχείο της συνολικής υγείας
Σύμφωνα με το άρθρο του 2023 με τίτλο «Associations between sexual health and well-being: a systematic review», η σεξουαλική ευεξία αποτελεί κρίσιμο μέρος της συνολικής υγείας, συμπεριλαμβάνοντας σωματικές, συναισθηματικές, ψυχικές και κοινωνικές πτυχές. Συνδέεται στενά με καλύτερη ψυχική υγεία, υψηλότερη ικανοποίηση από τη ζωή και βελτιωμένη ποιότητα ζωής σε διάφορες ομάδες. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η υποστήριξη θετικών σεξουαλικών εμπειριών και σχέσεων μπορεί να οδηγήσει σε μετρήσιμα οφέλη για τη γενική υγεία και ευεξία.
Αντιθέτως, οι διαταραχές σεξουαλικής λειτουργίας περιλαμβάνουν επίμονες δυσκολίες με την επιθυμία, τη διέγερση, τον οργασμό ή τον πόνο κατά τη διάρκεια του σεξ και επηρεάζουν άτομα όλων των ηλικιών και φύλων. Αυτές οι διαταραχές μπορεί να έχουν ποικίλες αιτίες και εκδηλώσεις:
Συμπτώματα
- Χαμηλή ή ανύπαρκτη σεξουαλική επιθυμία
- Δυσκολία επίτευξης ή διατήρησης της διέγερσης
- Καθυστερημένος, ανύπαρκτος ή μη ικανοποιητικός οργασμός
- Πόνος κατά τη σεξουαλική δραστηριότητα (π.χ. κολεόσπασμος, δυσπαρευνία)
Αιτίες
- Σωματικές: Ορμονικές αλλαγές, χρόνιες παθήσεις (π.χ. διαβήτης, καρδιαγγειακή νόσος), νευρολογικές καταστάσεις, παρενέργειες φαρμάκων
- Ψυχολογικές: Άγχος, κατάθλιψη, στρες, τραύμα—ιδιαίτερα σεξουαλική κακοποίηση ή δυσμενείς παιδικές εμπειρίες
- Σχεσιακές: Κακή επικοινωνία, έλλειψη συναισθηματικής εγγύτητας, άλυτες συγκρούσεις
- Τρόπος ζωής: Κατανάλωση αλκοόλ ή ουσιών, κάπνισμα, έλλειψη σωματικής δραστηριότητας
Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι…
- οι γυναίκες με ιστορικό παιδικού τραύματος είναι σημαντικά πιο πιθανό να εμφανίσουν σεξουαλική δυσλειτουργία στη μέση ηλικία
- η στυτική δυσλειτουργία επηρεάζει περίπου το 70% των ανδρών άνω των 70 ετών και μπορεί να επιδεινωθεί από λοίμωξη COVID-19
- οι ψυχολογικοί παράγοντες παίζουν συχνά κεντρικό ρόλο τόσο στη γυναικεία όσο και στην ανδρική σεξουαλική δυσλειτουργία, ακόμα και όταν συνυπάρχουν σωματικά προβλήματα
- ένα μεγάλο ποσοστό ανδρών με στυτική δυσλειτουργία δεν ανταποκρίνεται στα φάρμακα πρώτης γραμμής, γεγονός που δείχνει την ανάγκη για πιο εξατομικευμένη αξιολόγηση
Τι είναι η σεξουαλική ευεξία;
Σύμφωνα με την έρευνα, η σεξουαλική ευεξία είναι κάτι παραπάνω από τη σωματική ικανοποίηση και είναι ξεχωριστή από τη σωματική σεξουαλική υγεία. Αποτελείται από επτά βασικούς παράγοντες, οι οποίοι παίζουν ρόλο στη συνολική μας εμπειρία:
- Σεβασμός
- Αυτοεκτίμηση
- Άνεση
- Αυτοκαθορισμός
- Ασφάλεια και προστασία
- Συγχώρεση
- Ανθεκτικότητα
Αυτά τα στοιχεία διαμορφώνουν το πώς νιώθουμε για τον εαυτό μας, πώς σχετιζόμαστε με τους άλλους και πώς ανταποκρινόμαστε στην αλλαγή ή στην πρόκληση μέσα σε οικείες συνθήκες. Αν όλα αυτά σας φαίνονται πολλά, έχετε δίκιο – είναι. Πολλοί άνθρωποι δεν αντιλαμβάνονται ότι η σεξουαλική τους ευεξία είναι εκτός ισορροπίας μέχρι να αρχίσει να επηρεάζει άλλους τομείς της ζωής τους, όπως οι σχέσεις, η ψυχική υγεία και ακόμη και η εικόνα του εαυτού τους.
Τα 7 σημάδια που δείχνουν ότι υποφέρει η σεξουαλική σας ζωή – Τι να κάνετε για να την επαναφέρετε
1. Δεν νιώθετε ότι σας σέβεται ο σύντροφός σας
Μπορεί να αισθάνεστε ότι οι ανάγκες σας αγνοούνται, δεν γίνονται προτεραιότητα ή ότι τα όριά σας αμφισβητούνται. Μετά από τις σεξουαλικές εμπειρίες νιώθετε παραμελημένοι ή δεδομένοι. Ο σεβασμός είναι το θεμέλιο της υγιούς οικειότητας. Χωρίς αυτόν, δυσκολευόμαστε να αισθανθούμε αρκετά ασφαλείς για να είμαστε ευάλωτοι—κάτι που είναι βασικό για την απόλαυση και τη σύνδεση. Όταν απουσιάζει ο σεβασμός, ακόμη και οι συναινετικές εμπειρίες μπορεί να φαίνονται συναισθηματικά μη ασφαλείς ή αποδυναμωτικές.
Αν νιώθετε ότι αυτή η περιγραφή σας αντιπροσωπεύει, ξεκινήστε με το να εντοπίσετε πού απουσιάζει ο σεβασμός και κατονομάστε το (σε εσάς ή σε έναν θεραπευτή). Η αναγνώριση της απουσίας του σεβασμού είναι ένα ισχυρό πρώτο βήμα. Μόλις μπορέσετε να δείτε τι δεν είναι σεβασμός, γίνεται πιο εύκολο να ξεκαθαρίσετε πώς θα έμοιαζε για εσάς το να νιώθετε ότι σας σέβονται.
2. Είστε ο πιο αυστηρός κριτής του εαυτού σας
Συγκρίνετε συνεχώς τον εαυτό σας με άλλους και αισθάνεστε ότι υστερείτε. Μπορεί να νιώθετε μη ελκυστικοί ή ανεπιθύμητοι, και οι προσπάθειες βελτίωσης της σεξουαλικής σας ζωής συχνά καταλήγουν σε απογοήτευση και αυτοκριτική. Η χαμηλή αυτοεκτίμηση μπορεί να σας αποτρέψει από το να νιώσετε ότι σας αξίζει η ευχαρίστηση και η οικειότητα. Όταν η αξία του εαυτού σας εξαρτάται από την εικόνα του σώματος ή την αντιλαμβανόμενη απόδοση, το σεξ γίνεται πεδίο αυτοκριτικής.
Στοματικό σεξ: Πόσοι σεξουαλικοί σύντροφοι αυξάνουν τον κίνδυνο για καρκίνο του λαιμού
Πρακτικές που βοηθούν να επανασυνδεθείτε με το σώμα σας, όπως η ενσυνειδητότητα ή η σωματική επίγνωση, μπορούν να αποτρέψουν τον εσωτερικό κριτή και να σας βοηθήσουν να επαναπροσανατολιστείτε στο τι νιώθετε ότι είναι καλό, αντί για το τι φαίνεται καλό.
3. Αισθάνεστε αποσύνδεση ή δυσφορία με το σώμα σας
Κατά τη διάρκεια της ερωτικής πράξης, μπορεί να κολλάτε στο μυαλό σας, να υπεραναλύετε, να ανησυχείτε ή να νιώθετε συναισθηματικά μουδιασμένοι. Δυσκολεύεστε να καταλάβετε τι σας αρέσει ή όχι, ή να μείνετε παρόντες στην εμπειρία. Αυτή η αποσύνδεση δεν επηρεάζει μόνο την ευχαρίστηση. Διαμορφώνει και τον τρόπο που σχετίζεστε με τον εαυτό σας, πώς επικοινωνείτε με τους συντρόφους σας και πώς βιώνετε γενικότερα την οικειότητα.
Όταν δεν μπορούμε να συντονιστούμε με τα σήματα του σώματός μας, χάνουμε την πρόσβαση στην πληροφορία που χρειαζόμαστε για να κάνουμε ενδυναμωμένες, αυθεντικές επιλογές. Η παρουσία στο σώμα είναι βασικό μέρος της σεξουαλικής ευεξίας. Επιτρέπει μεγαλύτερη αυτογνωσία, καθαρότερα όρια και πιο ικανοποιητική οικειότητα. Προσεγγίσεις βασισμένες στην ενσυνειδητότητα που προάγουν την ενσώματη παρουσία, όπως η αναπνοή και οι τεχνικές γείωσης, μπορούν να βοηθήσουν να επανασυνδεθείτε με τον εαυτό σας και να χτίσετε μια ισχυρότερη βάση για τη σεξουαλική σας υγεία.
4. Δυσκολεύεστε να επικοινωνήσετε και να πάρετε αποφάσεις στη σεξουαλική σας ζωή
Λέτε «ναι» ενώ θα προτιμούσατε να πείτε «όχι» ή δεν γνωρίζετε καθόλου τι θέλετε. Αντίθετα, εστιάζετε σε αυτό που νομίζετε ότι πρέπει να θέλετε. Η απώλεια επαφής με τις δικές σας προτιμήσεις μπορεί να διαβρώσει την αυτονομία σας. Το σεξ μπορεί να αρχίσει να μοιάζει με κάτι που σας συμβαίνει, όχι κάτι που γίνεται μαζί με εσάς.
Η παρατήρηση του πού οι εξωτερικές επιρροές διαμορφώνουν τις επιλογές σας είναι ένα σημαντικό βήμα για την υποστήριξη της σεξουαλικής ευεξίας σας. Δώστε στον εαυτό σας άδεια να εξερευνήσει και να επανασυνδεθεί με το πώς πραγματικά αισθάνεται ένα «ναι». Το ημερολόγιο ή η συζήτηση με έναν θεραπευτή μπορεί να βοηθήσει στην εξωτερίκευση καταπιεσμένων πεποιθήσεων που μπορεί να σας εμποδίζουν και να σας στηρίξει στο να αποδεσμευτείτε από αυτές.
5. Δεν αισθάνεστε ασφαλείς, συναισθηματικά ή σωματικά, κατά την επαφή
Μπορεί να νιώθετε ένταση, υπερένταση ή υπερεπαγρύπνηση πριν, κατά τη διάρκεια ή μετά το σεξ. Αυτά τα σωματικά σημάδια είναι συχνά δείκτες ενός ενεργοποιημένου νευρικού συστήματος. Όταν το σώμα μας δεν αισθάνεται ασφάλεια, η ευχαρίστηση γίνεται απρόσιτη. Αντί για άνεση, βιώνουμε «κλείσιμο», άγχος και αποφυγή ή αποστροφή.
Η προτεραιοποίηση της συναισθηματικής και σωματικής ασφάλειας είναι το κλειδί. Πρακτικές που βοηθούν στη ρύθμιση του νευρικού συστήματος, όπως ασκήσεις γείωσης ή αναπνοές, μπορούν να σας στηρίξουν στην επιστροφή της σύνδεσης και να σας επιτρέψουν να ξαναχτίσετε την ασφάλεια κατά την οικειότητα.
6. Δυσκολεύεστε να απελευθερωθείτε από τη σεξουαλική ντροπή ή παλαιότερες εμπειρίες
Κουβαλάτε ενοχές ή τύψεις από παλαιότερες σεξουαλικές εμπειρίες. Μπορεί να βασανίζεστε από σκέψεις για πρώην συντρόφους, αποφάσεις ή στιγμές που σας άφησαν να νιώθετε ντροπή. Η αδιερεύνητη σεξουαλική ντροπή μπορεί να βαραίνει τις τρέχουσες σχέσεις και την εικόνα που έχετε για τον εαυτό σας. Μπορεί να περιορίσει την ικανότητά σας να εκφράζεστε ή να δέχεστε ευχαρίστηση.
Η αναγνώριση της ντροπής ως μαθημένης αντίδρασης, όχι ως αντανάκλασης της αξίας σας, είναι το πρώτο βήμα. Με υποστήριξη, είτε από έναν αξιόπιστο σύντροφο είτε από θεραπευτή, αυτές οι εμπειρίες μπορούν να ενσωματωθούν αντί να αποφεύγονται.
7. Νιώθετε παγιδευμένοι όταν κάτι πάει ή θα πάει στραβά
Μια αρνητική εμπειρία μπορεί να εκτροχιάσει ολόκληρη την αίσθηση της σεξουαλικής σας ταυτότητας ή ευεξίας. Δυσκολεύεστε να επανέλθετε ή να ξαναβρείτε το ενδιαφέρον σας μετά από ένα πισωγύρισμα. Η ανθεκτικότητα στη σεξουαλική ευεξία περιλαμβάνει ευελιξία, την ικανότητα να αντιμετωπίζετε προκλήσεις, να προσαρμόζεστε και να εξελίσσεστε. Αλλά πολλοί άνθρωποι δεν έμαθαν ποτέ τα εργαλεία για να το αναπτύξουν αυτό.
Αν παρατηρείτε ένα μοτίβο αποφυγής ή αυτοκατηγορίας, αξίζει να εξερευνήσετε το πώς επεξεργάζεστε τα πισωγυρίσματα. Η εργασία με έναν θεραπευτή ή η ενασχόληση με στοχαστικές πρακτικές μπορεί να υποστηρίξει την ανάπτυξη συναισθηματικής ανθεκτικότητας και επούλωσης.
Η σεξουαλική ζωή μετά τον τοκετό: Όταν η επιθυμία πλήττεται, αλλά δεν χάνεται
Συνολικά, η σεξουαλική ευεξία είναι μια πολυδιάστατη και βαθιά προσωπική πτυχή της υγείας. Όπως η ψυχική ή η σωματική υγεία, αλλάζει με τον χρόνο και αξίζει προσοχή, φροντίδα και κατανόηση. Αυτοί οι επτά τομείς δεν είναι κουτάκια που πρέπει να συμπληρωθούν, αλλά κατευθυντήριοι δείκτες για να σας βοηθήσουν να σκεφτείτε τι σας εξυπηρετεί αυτή τη στιγμή και τι ίσως χρειάζεται στήριξη. Αφιερώστε λίγο χρόνο για να σκεφτείτε: Πώς είναι η σεξουαλική ευεξία μου;
Πηγές: Psychology Today, SageJournals, Mayo Clinic News Network, Cleveland Clinic, Cleveland Clinic, WHO, PMC