Θέλετε να μάθετε γιατί οι άνθρωποι ήταν πιο αδύνατοι τη δεκαετία του 1960; Ένας διατροφολόγος ρίχνει φως στις συνήθειες του τότε και αποκαλύπτει τι έκαναν διαφορετικά.
«Πήρα 17 κιλά στην εμμηνόπαυση – Τα έχασα γρήγορα και εύκολα» – Πώς τα κατάφερε η 42χρονη;
Τι έκαναν διαφορετικά οι άνθρωποι του του 1960 και ήταν αδύνατοι;
Πολυάριθμες μελέτες αναλύουν τη ραγδαία αλλαγή των διατροφικών προτύπων, της φυσικής δραστηριότητας και της παχυσαρκίας στον αναπτυσσόμενο κόσμο, εστιάζοντας σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος στην Ασία, την Αφρική, τη Μέση Ανατολή και τη Λατινική Αμερική. Η μετάβαση αυτή χαρακτηρίζεται από την υιοθέτηση δυτικού τύπου διατροφής, πλούσιας σε θερμίδες, λιπαρά και ζάχαρη, σε συνδυασμό με μείωση της φυσικής δραστηριότητας, οδηγώντας σε αύξηση της παχυσαρκίας και των χρόνιων ασθενειών.
Το 2024, το 43% των Αμερικανών θεωρούνταν παχύσαρκοι, σε σύγκριση με μόλις 13% τη δεκαετία του 1960.
Οι ειδικοί κατηγορούν την αυξημένη κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων και γευμάτων με περισσότερες θερμίδες και προειδοποιούν ότι η παχυσαρκία μπορεί να οδηγήσει σε μια σειρά προβλημάτων υγείας.
Η διατροφολόγος Autumn Bates, με έδρα την Καλιφόρνια, αποκάλυψε τι πιστεύει ότι οδηγεί στην επιδημία παχυσαρκίας, παραθέτοντας τέσσερις λόγους για τους οποίους οι άνθρωποι ήταν πιο αδύνατοι τις περασμένες δεκαετίες, παρόλο που ασκούνταν λιγότερο ή δεν είχαν πρόσβαση σε fitness trackers.
Τι να προσθέσετε στο νερό σας για να χάσετε εύκολα βάρος – Δεν είναι το λεμόνι
«Γιατί ήμασταν τόσο αδύνατοι τη δεκαετία του 1960;»
Όπως εξηγεί, αποφάσισε να ερευνήσει αυτό το φαινόμενο μετά την παρακολούθηση ενός YouTube short που ρωτούσε: «Γιατί ήμασταν τόσο αδύνατοι τη δεκαετία του 1960;»
Η διατροφολόγος τόνισε: «[Αυτή είναι] μια δίκαιη ερώτηση, γιατί τη δεκαετία του ’60, το ποσοστό παχυσαρκίας στην Αμερική ήταν περίπου 13%. Για να το θέσουμε σε προοπτική, σήμερα –το 2025– έχουμε ένα ποσοστό παχυσαρκίας που πλησιάζει το 43%, και αυτό είναι πραγματικά τρελό, γιατί δεν ήταν και γνωστοί οι άνθρωποι της δεκαετίας του ’60 για τις υγιεινές διατροφικές τους επιλογές. Οπότε γιατί στον κόσμο είχαμε τόσο χαμηλά ποσοστά σωματικού λίπους πίσω στη δεκαετία του ’60;».
1. Η μείωση των σπιτικών, φρέσκων γευμάτων
Ο πρώτος παράγοντας πίσω από την αύξηση της παχυσαρκίας είναι η μείωση των σπιτικών, φρέσκων γευμάτων. Αυτά κάποτε ήταν ο κανόνας και όχι η εξαίρεση.
Παραδοσιακά περιλάμβαναν «κάποιο είδος πρωτεΐνης υψηλής ποιότητας, λίγα φρούτα, λίγο ψωμί, λαχανικά και πιθανότατα γάλα».
Εξηγεί πως η ίδια διατροφική φόρμουλα ίσχυε και για τα γεύματα που έπαιρναν τα παιδιά στο σχολείο, πράγμα που σήμαινε πως λάμβαναν μια πιο ισορροπημένη διατροφή σε σύγκριση με σήμερα.
Από την έρευνά της για το τι έτρωγαν οι άνθρωποι τη δεκαετία του 1960, η Bates αναφέρει πως μερικά από τα πιο δημοφιλή φαγητά ήταν κοτόπουλο στο φούρνο, ρολό κιμά, μοσχαράκι κοκκινιστό, μπριζόλα με πατάτες.
Σχεδόν δεν αναφέρονταν τα φαστ φουντ, τα οποία σήμερα έχουν δει τεράστια αύξηση στο μέγεθος των μερίδων, με τις θερμίδες ενός burger με πατάτες να φτάνουν σχεδόν τις 2.000.
Αναφερόμενη σε προσωπικές συνομιλίες με την οικογένειά της, είπε σε ένα βίντεο στο YouTube: «Ο μπαμπάς μου έλεγε ότι σχεδόν πάντα έτρωγαν ρολό στο φούρνο και η μαμά μου έχει μια πολύ συγκεκριμένη, όχι τόσο ευχάριστη, ανάμνηση από φασόλια».
Η Bates λέει πως τα πλεονεκτήματα των σπιτικών γευμάτων περιλαμβάνουν χαμηλότερη κατανάλωση ζάχαρης, περισσότερη πρωτεΐνη και αυξημένη πρόσληψη λαχανικών.
Μια παλαιότερη μελέτη από το Πανεπιστήμιο Johns Hopkins διαπίστωσε ότι όσοι μαγειρεύουν συχνά στο σπίτι τείνουν να καταναλώνουν λιγότερους υδατάνθρακες, λιγότερη ζάχαρη και λιγότερα λιπαρά σε σχέση με όσους δεν το κάνουν.
Απώλεια βάρους: Μπορούν οι πατάτες να σας αδυνατίσουν – Ανατρεπτική μελέτη
2. Η έκρηξη των υπερεπεξεργασμένων τροφίμων
Η Bates αναφέρει πως ένας ακόμη λόγος για τον οποίο η σημερινή κοινωνία είναι πιο παχύσαρκη από ποτέ είναι η έκρηξη των υπερεπεξεργασμένων τροφίμων.
Ο όρος «υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα» καλύπτει οτιδήποτε έχει μεγάλη λίστα συστατικών ή περιέχει τεχνητά πρόσθετα όπως χρωστικές, γλυκαντικά και συντηρητικά που παρατείνουν τη διάρκεια ζωής.
Έτοιμα γεύματα, παγωτό και κέτσαπ είναι μερικά από τα πιο αγαπημένα παραδείγματα τροφίμων που ανήκουν στην κατηγορία UPFs, που πλέον είναι συνώνυμη με τρόφιμα χαμηλής διατροφικής αξίας.
«Το “υπερεπεξεργασμένο” είναι το επόμενο επίπεδο επεξεργασίας που ουσιαστικά απογυμνώνει το φαγητό από την ιδιότητα του κορεσμού και σε κάνει να νιώθεις πολύ λιγότερο ικανοποιημένος από το φαγητό, άρα [χρειάζεται] να φας ακόμα περισσότερο», τονίζει.
Η Bates αναφέρει πως εκτιμάται ότι το 70% της διατροφής των Αμερικανών σήμερα αποτελείται από UPFs, και «ορισμένες μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι αυτά τα τρόφιμα μπορούν να μας κάνουν να καταναλώνουμε περίπου 800 θερμίδες περισσότερες την ημέρα επειδή είναι πολύ λιγότερο χορταστικά».
Συμβουλεύει να αποφεύγουμε την παχυντική τους επίδραση και να τα αντικαθιστούμε με πιο υγιεινές επιλογές, όπως τα φρούτα, τα λαχανικά, οι ξηροί καρποί και οι σπόροι αντί για σνακ με πρόσθετα συστατικά.
Πώς να νικήσετε τις λιγούρες για γλυκό – 21 τροφές που βάζουν «στοπ» στη λαχτάρα για ζάχαρη
3. Περισσότερη «τυχαία» κίνηση στην καθημερινότητα
Το τρίτο στοιχείο που συνέβαλε σε μια πιο αδύνατη κοινωνία τη δεκαετία του 1960, σύμφωνα με την Bates, είναι ότι οι άνθρωποι ήταν «πολύ πιο τυχαία δραστήριοι».
«Ένα μεγάλο μέρος του εργατικού δυναμικού τότε είχε πιο σωματικά απαιτητικές δουλειές. Επίσης είχαν πολύ λιγότερη οργανωμένη άσκηση, δηλαδή δεν πήγαιναν επίσημα για γυμναστική».
«Ο κόσμος είχε μια ολόκληρη μέρα με περισσότερη κίνηση, αντί για μια μέρα καθιστικής εργασίας μπροστά από μια οθόνη και μετά άλλη τόση ώρα στο αυτοκίνητο».
Η Bates σημειώνει ότι με την άνοδο της τεχνολογίας, οι άνθρωποι έχουν γίνει περισσότερο σπιτόγατοι και είναι «κολλημένοι» στις οθόνες τους, με αποτέλεσμα να κινούνται πολύ λιγότερο.
«Η μαμά μου έλεγε ότι αν έπρεπε να μείνεις μέσα στο σπίτι, αυτό ήταν τιμωρία όταν ήταν παιδί. Τα παιδιά της δεκαετίας του ’60 δεν είχαν τίποτα στο εσωτερικό που να τα διασκεδάζει τόσο, οπότε έβγαιναν έξω, κινούνταν και έπαιζαν».
Για όσους εργάζονται με υπολογιστή, προτείνει τη χρήση γραφείου περπατήματος, ώστε να περπατά κανείς πάνω σε διάδρομο ενώ πληκτρολογεί για να διατηρείται σε φόρμα.
Πέρα από αυτό, συνιστά τρεις έως τέσσερις ημέρες δομημένης άσκησης την εβδομάδα, όπως προπόνηση με βάρη.
Απώλεια βάρους: Πόσος πραγματικά χρόνος χρειάζεται για να χάσετε κιλά και να μην τα ξαναπάρετε
4. Η έλλειψη ύπνου
Τέλος, η Bates επισημαίνει την έλλειψη ύπνου ως έναν ακόμη παράγοντα που οδηγεί στην επιδημία παχυσαρκίας.
Σήμερα, ο μέσος ενήλικας κοιμάται περίπου 7 ώρες και 10 λεπτά ανά νύχτα, ενώ σύγχρονες επιτυχημένες προσωπικότητες όπως ο Jack Dorsey και ο Donald Trump έχουν ισχυριστεί ότι 4 ώρες είναι το ιδανικό.
Αυτό συγκρίνεται με τη δεκαετία του ’60, όπου μελέτες δείχνουν ότι ο μέσος ύπνος έφτανε τις 8,5 ώρες.
Σχολιάζοντας αυτή τη μεταβολή στα πρότυπα ύπνου, η Bates εξηγεί:
«Ο λιγότερος ύπνος συνδέεται σημαντικά με την παχυσαρκία και την αύξηση βάρους. Ο λίγος ύπνος αυξάνει τις ορμόνες της πείνας, άρα νιώθεις πολύ πιο πεινασμένος την επόμενη μέρα. Αυξάνει επίσης την προτίμησή μας για γλυκά τρόφιμα και για μεγαλύτερες μερίδες».
Η διατροφολόγος κατηγορεί την τεχνολογία για την υποβάθμιση της ικανότητας των ανθρώπων να κοιμηθούν, με περισσότερους περισπασμούς τη νύχτα, όπως laptop, τηλεοράσεις και κινητά.
«Επίσης, οι άνθρωποι ήταν πιο δραστήριοι μέσα στην ημέρα, πράγμα που σήμαινε ότι κουράζονταν περισσότερο και ήθελαν πραγματικά να κοιμηθούν».
Απώλεια βάρους: Πώς θα χάσετε 500 θερμίδες στον ύπνο σας – Τι αναφέρει ειδικός
Η ειδικός καταλήγει ότι «πρέπει να ορίσουμε ξανά ώρες ύπνου για τον εαυτό μας, γιατί υπάρχουν τόσοι πολλοί πειρασμοί για να ξενυχτήσουμε, είτε αυτό είναι το binge-watching σε Netflix είτε το σκρολάρισμα στο κινητό».