Το λουλούδι του Απόλλωνα είναι πλούσιο σε σαπωνίνες, φλαβονοειδή, καροτενοειδή και αιθέρια έλαια, τα οποία συμβάλλουν στις ισχυρές αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές του. Είτε το χρησιμοποιήσετε ως τσάι, ως λάδι ή ως κρέμα, ο πλούσιος συνδυασμός των συστατικών του έχει προκαλέσει τόσο την παραδοσιακή εκτίμηση όσο και το σύγχρονο επιστημονικό ενδιαφέρον. Ποιο είναι αυτό το λουλούδι και ποια τα οφέλη του για την υγεία;
Ποιο είναι το λουλούδι του Απόλλωνα και ποια τα οφέλη του για την υγεία
Το λουλούδι του Απόλλωνα, έχει βαθιές ρίζες στην παράδοση και μπορεί να απολαυστεί ως χαλαρωτικό τσάι ή να ενσωματωθεί σε φυτικές συνθέσεις, όπως έλαια, αλοιφές και βάμματα. Το τσάι—που παρασκευάζεται με έγχυση των πετάλων του σε βραστό νερό—και τα εκχυλίσματα που προέρχονται τόσο από τα άνθη όσο και από τα φύλλα του έχουν ελαφρώς πικρή γεύση αλλά χρησιμοποιούνται ευρέως στη λαϊκή ιατρική για τις αποδιδόμενες θεραπευτικές τους ιδιότητες.
Μελέτες επιβεβαιώνουν ότι οι βιοδραστικές ενώσεις του έχουν πολλές χρήσεις
Σύμφωνα με το άρθρο του 2023 «An Updated Review on the Multifaceted Therapeutic Potential of Calendula officinalis L.», η καλέντουλα είναι πλούσιο σε φυσικές δραστικές ενώσεις—συμπεριλαμβανομένων των φλαβονοειδών, τριτερπενοειδών, καροτενοειδών και αιθέριων ελαίων—που προσφέρουν ισχυρά αντιφλεγμονώδη, αντιοξειδωτικά, επουλωτικά και ηπατοπροστατευτικά οφέλη, τόσο σε κυτταρικά όσο και σε ζωικά πειράματα.
Οι συγγραφείς τονίζουν ότι παράλληλα με τις παραδοσιακές του χρήσεις, αναδυόμενες κλινικές μελέτες υποστηρίζουν αυτές τις δράσεις και ενθαρρύνουν περαιτέρω έρευνα για να επιβεβαιωθεί η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα της καλέντουλας στις σύγχρονες ιατρικές θεραπείες.
Ποια τα οφέλη του για την υγεία
1. Είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικά
Τα αντιοξειδωτικά είναι ευεργετικές ενώσεις που εξουδετερώνουν τις επιβλαβείς επιδράσεις του οξειδωτικού στρες στο σώμα σας. Το εκχύλισμα καλέντουλας περιέχει αρκετά ισχυρά αντιοξειδωτικά, όπως τριτερπένια, φλαβονοειδή, πολυφαινόλες και καροτενοειδή. Επιπλέον, διαθέτει αντιφλεγμονώδεις ενώσεις, όπως ο παράγοντας νέκρωσης όγκων άλφα (TNFα). Παρότι η φλεγμονή είναι φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού, η χρόνια φλεγμονή συνδέεται με παθήσεις όπως η παχυσαρκία, το μεταβολικό σύνδρομο και ο διαβήτης τύπου 2.
Σε μελέτη σε αρουραίους που τρέφονταν με γλουταμινικό νάτριο (MSG), το εκχύλισμα καλέντουλας μείωσε σημαντικά το οξειδωτικό στρες και επανέφερε τα επίπεδα των αντιοξειδωτικών έως και κατά 122%. Το MSG είναι ένας διαδεδομένος ενισχυτής γεύσης που μπορεί να προκαλέσει πονοκεφάλους, ζάλη και μούδιασμα σε ευαίσθητα άτομα ή όταν καταναλώνεται σε υψηλές δόσεις. Αν και τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά, απαιτείται επιπλέον έρευνα σε ανθρώπους.
2. Προάγει την επούλωση πληγών και δερματικών ελκών
Το εκχύλισμα καλέντουλας, που βρίσκεται σε έλαια, αλοιφές και βάμματα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί τοπικά για τη θεραπεία πληγών και ελκών. Μπορείτε επίσης να εφαρμόσετε το τσάι στην επιδερμίδα σας με υφασμάτινη κομπρέσα ή ψεκασμό. Ωστόσο, παραμένει ασαφές αν η κατανάλωση του τσαγιού προσφέρει τα ίδια αποτελέσματα.
Μελέτες σε δοκιμαστικούς σωλήνες και ζώα δείχνουν ότι το εκχύλισμα καλέντουλας ενδέχεται να ρυθμίζει την έκφραση ορισμένων πρωτεϊνών που προάγουν την επούλωση πληγών. Μελέτη σε δοκιμαστικό σωλήνα έδειξε ότι το εκχύλισμα καλέντουλας αύξησε την ποσότητα κολλαγόνου στις πληγές κατά την επούλωσή τους. Αυτή η πρωτεΐνη είναι απαραίτητη για τη δημιουργία νέου δέρματος.
Σε μελέτη 12 εβδομάδων σε 57 άτομα, το 72% των συμμετεχόντων που έλαβαν θεραπεία με εκχύλισμα καλέντουλας παρουσίασαν πλήρη επούλωση φλεβικών ελκών ποδιού, σε σύγκριση με 32% στην ομάδα ελέγχου. Αντίστοιχα, σε μελέτη 30 εβδομάδων σε 41 ενήλικες με διαβητικά έλκη ποδιών, το 78% πέτυχε πλήρη επούλωση μετά από καθημερινή χρήση ψεκασμού καλέντουλας.
3. Καταπολεμά ορισμένα καρκινικά κύτταρα
Η αντιοξειδωτική περιεκτικότητα της καλέντουλας ενδέχεται να προσφέρει αντικαρκινικές ιδιότητες. Μελέτες σε δοκιμαστικούς σωλήνες δείχνουν ότι τα φλαβονοειδή και τα τριτερπένια αντιοξειδωτικά της καλέντουλας μπορεί να καταπολεμούν κύτταρα λευχαιμίας, μελανώματος, καρκίνου του παχέος εντέρου και του παγκρέατος.
Η έρευνα δείχνει ότι το εκχύλισμα ενεργοποιεί πρωτεΐνες που σκοτώνουν καρκινικά κύτταρα ενώ ταυτόχρονα εμποδίζει άλλες πρωτεΐνες που διαφορετικά θα παρεμπόδιζαν τον κυτταρικό θάνατο. Ωστόσο, δεν υπάρχουν μελέτες σε ανθρώπους. Το τσάι ή τα προϊόντα καλέντουλας δεν πρέπει ποτέ να χρησιμοποιούνται ως μονοθεραπεία για τον καρκίνο.
4. Έχει αντιμυκητιακές και αντιμικροβιακές ιδιότητες
Το εκχύλισμα καλέντουλας είναι γνωστό για τις αντιμυκητιακές και αντιμικροβιακές του ιδιότητες. Σε μελέτη σε δοκιμαστικό σωλήνα, το έλαιο από άνθη καλέντουλας αποδείχθηκε αποτελεσματικό κατά 23 στελεχών του μύκητα Candida—ένα κοινό παθογόνο που μπορεί να προκαλέσει στοματικές, κολπικές και δερματικές λοιμώξεις.
Μία ακόμη μελέτη σε δοκιμαστικό σωλήνα έδειξε ότι το εκχύλισμα καλέντουλας αναστέλλει την ανάπτυξη του παρασίτου leishmania, υπεύθυνου για τη λεϊσμανίαση—μια ασθένεια που μπορεί να προκαλέσει δερματικές πληγές ή να επηρεάσει εσωτερικά όργανα όπως ο σπλήνας, το ήπαρ και ο μυελός των οστών. Μπορείτε να εφαρμόσετε τοπικά έλαια, αλοιφές, κομπρέσες ή ψεκασμούς καλέντουλας—αλλά χρειάζονται περισσότερες μελέτες σε ανθρώπους για να διαπιστωθεί η αποτελεσματικότητα.
5. Υποστηρίζει την στοματική υγεία
Η καλέντουλα μπορεί να βοηθήσει στη θεραπεία στοματικών παθήσεων, όπως η ουλίτιδα. Η ουλίτιδα, που χαρακτηρίζεται από χρόνια φλεγμονή των ούλων, είναι μια από τις πιο συχνές στοματικές ασθένειες.
Σε μελέτη διάρκειας 6 μηνών σε 240 άτομα με ουλίτιδα, εκείνοι που χρησιμοποίησαν στοματικό διάλυμα με καλέντουλα παρουσίασαν μείωση της φλεγμονής κατά 46%, έναντι 35% στην ομάδα ελέγχου. Επιπλέον, σε μελέτη σε δοκιμαστικό σωλήνα, στοματικό διάλυμα με βάση την καλέντουλα μείωσε τον αριθμό μικροοργανισμών σε ράμματα μετά από εξαγωγή δοντιού.
Οι μελέτες αποδίδουν αυτά τα αποτελέσματα στις ισχυρές αντιφλεγμονώδεις και αντιμικροβιακές ιδιότητες της καλέντουλας. Επιπλέον, το μπούκωμα με τσάι καλέντουλας λέγεται ότι ανακουφίζει τον πονόλαιμο—αν και οι αποδείξεις είναι ανεπίσημες.
6. Βελτιώνει την υγεία του δέρματος
Το εκχύλισμα καλέντουλας χρησιμοποιείται ευρέως σε καλλυντικά, όπως κρέμες και αλοιφές. Μελέτες τόσο σε δοκιμαστικούς σωλήνες όσο και σε ανθρώπους δείχνουν ότι το εκχύλισμα καλέντουλας μπορεί να ενισχύσει την ενυδάτωση του δέρματος και να διεγείρει τη σφριγηλότητα και την ελαστικότητά του, γεγονός που ενδέχεται να καθυστερεί τα σημάδια της γήρανσης.
Αυτά τα αποτελέσματα πιθανώς οφείλονται στην αντιοξειδωτική του σύνθεση, η οποία μπορεί να μειώσει τη φθορά του δέρματος από το οξειδωτικό στρες. Η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία (UV) αποτελεί την κύρια αιτία οξειδωτικού στρες στο δέρμα. Μελέτη σε δοκιμαστικό σωλήνα έδειξε ότι το έλαιο καλέντουλας έχει δείκτη αντηλιακής προστασίας (SPF) 8,36.
Ως εκ τούτου, αντηλιακά με έλαιο καλέντουλας μπορεί να προσφέρουν προστασία από το ηλιακό έγκαυμα. Τέλος, μελέτη διάρκειας 10 ημερών σε 66 παιδιά με σύγκαμα από πάνα έδειξε ότι η αλοιφή καλέντουλας μπορεί να λειτουργήσει ως ασφαλής και αποτελεσματική θεραπεία.
7. Έχει και άλλες χρήσεις
Πολλοί ισχυρίζονται ότι η καλέντουλα έχει και άλλες χρήσεις, αλλά λίγες από αυτές υποστηρίζονται επιστημονικά:
- Μπορεί να ρυθμίζει τον εμμηνορροϊκό κύκλο. Η καλέντουλα λέγεται ότι προκαλεί εμμηνόρροια και ανακουφίζει από κράμπες, αλλά δεν υπάρχουν επαρκείς μελέτες.
- Μπορεί να ανακουφίζει από πόνο στις θηλές κατά τον θηλασμό. Όταν εφαρμόζεται τοπικά, προϊόντα καλέντουλας μπορεί να αντιμετωπίζουν σκασίματα στις θηλές. Ωστόσο, απαιτείται περισσότερη έρευνα.
- Μπορεί να χρησιμοποιείται ως τονωτικό προσώπου. Πιστεύεται ότι μειώνει την ακμή και τα σπυράκια λόγω των αντιμικροβιακών της ιδιοτήτων, αλλά δεν υπάρχει απόδειξη.
- Μπορεί να ενισχύει την καρδιακή υγεία. Η αντιφλεγμονώδης και αντιοξειδωτική δράση της καλέντουλας ενδέχεται να μειώνει τον κίνδυνο εμφράγματος. Όμως, αυτό έχει παρατηρηθεί μόνο σε μία μελέτη σε δοκιμαστικό σωλήνα με υψηλές δόσεις.
- Μπορεί να ανακουφίζει από μυϊκή κόπωση. Μελέτη σε ποντίκια έδειξε ότι το εκχύλισμα καλέντουλας μειώνει τον πόνο μετά την άσκηση. Όμως, η μελέτη περιλάμβανε και εκχυλίσματα άλλων δύο φυτών, οπότε είναι δύσκολο να προσδιοριστεί η δράση της καλέντουλας από μόνη της.
Παρενέργειες και προφυλάξεις
Ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) θεωρεί την καλέντουλα ασφαλή για γενική χρήση. Ωστόσο, ενώ μπορεί να βελτιώσει την υγεία του δέρματος σε κάποιους, η επαφή με το δέρμα μπορεί να προκαλέσει αλλεργικές αντιδράσεις σε άλλους. Συνεπώς, είναι καλό να δοκιμάζετε πρώτα μικρή ποσότητα οποιουδήποτε προϊόντος πριν την πλήρη χρήση.
Άτομα με αλλεργία σε άλλα φυτά της οικογένειας Asteraceae, όπως το γερμανικό χαμομήλι και η αλπική άρνικα, μπορεί να είναι πιο ευαίσθητα στην καλέντουλα. Επιπλέον, καλό είναι να αποφεύγονται προϊόντα καλέντουλας κατά την εγκυμοσύνη, λόγω της πιθανής δράσης πρόκλησης εμμήνου ρύσεως.
Τέλος, ανασκόπηση 46 μελετών διαπίστωσε ότι η καλέντουλα μπορεί να επηρεάσει την αποτελεσματικότητα ηρεμιστικών και φαρμάκων για την πίεση. Αν λαμβάνετε τέτοιου είδους φαρμακευτική αγωγή, ίσως πρέπει να αποφεύγετε αυτό το βότανο.