Εδώ και αιώνες χρησιμοποιείται τόσο ως μπαχαρικό, ως γλυκαντικό και ως θεραπευτικό μέσο, αλλά σύγχρονες έρευνες δείχνουν ότι μπορεί να προσφέρει οφέλη για το δέρμα και την πέψη, μεταξύ άλλων —ενώ παράλληλα μπορεί ενέχει και ορισμένους κινδύνους αν χρησιμοποιείται υπερβολικά. Ποια είναι η ρίζα που είτε τη μισούν είτε τη λατρεύουν και ποια τα οφέλη της; Τι πρέπει να προσέχουμε;
Ποια είναι η ρίζα που είτε τη μισούν είτε τη λατρεύουν και ποια τα οφέλη της για την υγεία
Η ρίζα που είτε τη μισούν είτε τη λατρεύουν προέρχεται από το φυτό Glycyrrhiza glabra και χρησιμοποιείται από την αρχαία Αίγυπτο, όπου παρασκευαζόταν ως γλυκό ρόφημα για τους φαραώ. Σήμερα, εκτιμάται ως αρωματικό σε τρόφιμα και φάρμακα αλλά και για τις αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις και αντιμικροβιακές της ιδιότητες.
Η κύρια δραστική της ένωση, η γλυκυρριζίνη, της χαρίζει τόσο τη γλυκύτητα όσο και πολλά από τα οφέλη της για την υγεία, αν και μπορεί επίσης να προκαλέσει παρενέργειες.
Τοπικές εφαρμογές γλυκόριζας
Σύμφωνα με εργασία του 2023 με τίτλο «Topical Licorice for Aphthous: A Systematic Review of Clinical Trials», η χρήση γλυκόριζας σε τζελ, επιθέματα ή στοματικό διάλυμα βοήθησε στη μείωση του πόνου, στη συρρίκνωση των ελκών και στην ταχύτερη επούλωση ατόμων με επαναλαμβανόμενες άφθες. Η μελέτη ανέφερε επίσης ότι δεν υπήρχαν παρενέργειες, ενώ τα οφέλη αποδίδονται στις αντιφλεγμονώδεις, αντιβακτηριακές και αντιοξειδωτικές ιδιότητες της γλυκόριζας.
Άλλες πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι το εκχύλισμα ρίζας γλυκόριζας έχει αρκετές πολλά υποσχόμενες τοπικές εφαρμογές για το δέρμα και τα μαλλιά. Οι ενώσεις της (όπως η γλαβριδίνη και το γλυκυρρητινικό οξύ) προσφέρουν αντιφλεγμονώδη, λευκαντικά, επουλωτικά και ακόμα και αδυνατιστικά αποτελέσματα. Κύρια ευρήματα περιλαμβάνουν:
- Επούλωση εγκαυμάτων: Ταχύτερη ανάρρωση και λιγότερος πόνος σε εγκαύματα δευτέρου βαθμού
- Ανακούφιση από το έκζεμα: Γέλη γλυκόριζας 2% μείωσε την ερυθρότητα, το πρήξιμο και τον κνησμό
- Τριχοφυΐα: Διέγερση θυλάκων και μείωση των ανδρογονικών επιδράσεων
- Λεύκανση δέρματος: Ορός με εκχύλισμα 20% βελτίωσε τον τόνο του προσώπου
- Μείωση λίπους: Αλοιφή με β-γλυκυρρητινικό οξύ μείωσε το μέγεθος των μηρών
- Ενισχυμένο αποτέλεσμα: Δρα καλύτερα σε συνδυασμό με βιταμίνη C για λεύκανση
Γλυκόριζα: Πιθανά οφέλη
Η τρέχουσα έρευνα δείχνει υποσχόμενα αποτελέσματα για διάφορες θεραπευτικές χρήσεις της ρίζας γλυκόριζας, ωστόσο είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι απαιτείται περισσότερη έρευνα για να υποστηριχθούν πλήρως αυτά τα πιθανά οφέλη.
1. Μπορεί να βοηθήσει σε δερματικές παθήσεις
Έρευνα δείχνει ότι το εκχύλισμα ρίζας γλυκόριζας μπορεί να βοηθήσει στη θεραπεία διαφόρων δερματικών παθήσεων, όπως η ακμή και το έκζεμα. Επιπλέον, μελέτη του 2019 διαπίστωσε ότι μια κρέμα που περιείχε γλυκόριζα, ρίζα γεντιανής και εκχύλισμα φλοιού ιτιάς ήταν εξίσου αποτελεσματική με μια κρέμα υδροκορτιζόνης 1% στη θεραπεία των συμπτωμάτων του εκζέματος.
2. Μπορεί να μειώσει τη ΓΟΠ και τη δυσπεψία
Το εκχύλισμα ρίζας γλυκόριζας μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ανακούφιση των συμπτωμάτων της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης (GERD), όπως η παλινδρόμηση οξέος, η καούρα και η δυσπεψία. Μελέτη του 2017 σε 58 ενήλικες με GERD έδειξε ότι η καθημερινή λήψη γλυκόριζας ήταν πιο αποτελεσματική στη μείωση των συμπτωμάτων σε διάστημα 2 ετών σε σύγκριση με τα συνήθη αντιόξινα.
3. Μπορεί να βοηθήσει στη θεραπεία πεπτικών ελκών
Το εκχύλισμα ρίζας γλυκόριζας και η γλυκυρριζίνη μπορεί να βοηθήσουν στη θεραπεία πεπτικών ελκών. Αυτές οι επώδυνες πληγές αναπτύσσονται στο στομάχι, στο κάτω μέρος του οισοφάγου ή στο λεπτό έντερο ως αποτέλεσμα του βακτηρίου H. pylori. Μελέτη του 2023 σε ζώα διαπίστωσε ότι τα φλαβονοειδή της γλυκόριζας θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην ανακούφιση των πεπτικών ελκών αυξάνοντας την παραγωγή βλέννας, μειώνοντας τη φλεγμονή και βελτιώνοντας το μικροβίωμα του εντέρου.
Μελέτη του 2016 σε 120 ενήλικες διαπίστωσε ότι η κατανάλωση εκχυλίσματος γλυκόριζας μαζί με μια τυπική θεραπεία μείωσε σημαντικά την παρουσία H. pylori μετά από 2 εβδομάδες.
4. Μπορεί να έχει αντικαρκινικές ιδιότητες
Το εκχύλισμα ρίζας γλυκόριζας μελετάται για τις προστατευτικές του επιδράσεις ενάντια σε ορισμένους τύπους καρκίνου, σύμφωνα με το National Cancer Institute. Μελέτες σε ζώα έδειξαν ότι η γλυκόριζα βοήθησε στην επιβράδυνση ή την πρόληψη της ανάπτυξης κυττάρων σε καρκίνο του δέρματος, του παχέος εντέρου και του μαστού.
Δεδομένου ότι η έρευνα περιορίζεται σε δοκιμαστικούς σωλήνες και ζώα, οι επιδράσεις της στον άνθρωπο παραμένουν άγνωστες. Ωστόσο, έρευνα υποδηλώνει ότι το εκχύλισμα ρίζας γλυκόριζας μπορεί να είναι εξίσου αποτελεσματικό με τη συνήθη θεραπεία για τη στοματίτιδα, μια παρενέργεια της χημειοθεραπείας.
5. Μπορεί να ανακουφίσει τις παθήσεις του ανώτερου αναπνευστικού
Ανασκόπηση του 2019 διαπίστωσε ότι το εκχύλισμα γλυκυρριζίνης από τη γλυκόριζα μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση του άσθματος λόγω των αντιφλεγμονωδών ιδιοτήτων του. Οι συγγραφείς πρότειναν επίσης ότι ίσως είναι η θεραπεία άσθματος με τις λιγότερες πιθανές παρενέργειες. Άλλη μελέτη του 2019 διαπίστωσε ότι το τσάι και το εκχύλισμα γλυκόριζας μπορεί να προστατεύουν ενάντια στη στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα. Ωστόσο, χρειάζεται περαιτέρω έρευνα.
6. Μπορεί να προστατεύει από την τερηδόνα
Η έρευνα δείχνει ότι η γλυκόριζα μπορεί να βοηθήσει στην προστασία από την τερηδόνα και να θεραπεύσει τις ακόλουθες στοματικές παθήσεις:
- καντιντιασική στοματίτιδα
- άφθες
- φθορά δοντιών
- περιοδοντίτιδα
Ωστόσο, χρειάζεται περισσότερη έρευνα σχετικά με τη βέλτιστη δοσολογία και τη μορφή της γλυκόριζας για την υγεία του στόματος.
Άλλα πιθανά οφέλη
Το εκχύλισμα ρίζας γλυκόριζας συνδέεται με αρκετά άλλα πιθανά οφέλη, όπως:
- υποστήριξη στη διαχείριση του διαβήτη
- μείωση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης
- ενίσχυση της απώλειας βάρους
- θεραπεία της ηπατίτιδας C
Ωστόσο, χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να υποστηριχθούν πλήρως αυτά τα οφέλη.
Πιθανοί κίνδυνοι και παρενέργειες
Ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) έχει χαρακτηρίσει τη γλυκόριζα γενικά ασφαλή για χρήση σε τρόφιμα. Ωστόσο, ο FDA δεν παρακολουθεί τα συμπληρώματα διατροφής ως προς την καθαρότητα, την αποτελεσματικότητα ή την ακρίβεια της επισήμανσης των συστατικών. Για τον λόγο αυτό, είναι σημαντικό να συμβουλευθείτε έναν ειδικό πριν ξεκινήσετε να παίρνετε γλυκόριζα για να αντιμετωπίσετε κάποια ιατρική πάθηση, καθώς μπορεί να αντενδείκνυται για την περίπτωσή σας.
Υπερδοσολογία
Η χρόνια χρήση και οι μεγάλες δόσεις προϊόντων γλυκόριζας μπορεί να οδηγήσουν σε συσσώρευση γλυκυρριζίνης στο σώμα.
Έρευνα δείχνει ότι σε σπάνιες περιπτώσεις αυτό μπορεί να προκαλέσει:
- υψηλή αρτηριακή πίεση
- χαμηλά επίπεδα καλίου
- αρρυθμία
- νεφρική ανεπάρκεια
- συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια
- πνευμονικό οίδημα
Ποιοι δεν πρέπει να χρησιμοποιούν γλυκόριζα
Το National Center for Complementary and Integrative Care (NCCIC) σημειώνει ότι η χρόνια χρήση ρίζας γλυκόριζας μπορεί να εγκυμονεί κινδύνους για άτομα με υπέρταση, καρδιοπάθεια ή νεφρική νόσο, καθώς και για άτομα που είναι έγκυες ή θηλάζουν.
Αλληλεπιδράσεις με φάρμακα
Έχει αποδειχθεί ότι η γλυκόριζα αλληλεπιδρά με αρκετά φάρμακα, όπως:
- αντιυπερτασικά φάρμακα
- αντιπηκτικά
- φάρμακα για μείωση χοληστερίνης
- διουρητικά
- αντισυλληπτικά με βάση τα οιστρογόνα
- μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (NSAIDs)
Αν παίρνετε οποιοδήποτε από αυτά τα φάρμακα, είναι καλύτερο να αποφύγετε τα προϊόντα γλυκόριζας, εκτός αν σας το συστήσει γιατρός.
Πόση γλυκόριζα είναι ασφαλής την ημέρα
Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει τυπική συνιστώμενη δοσολογία.
Ανασκόπηση του 2021 προτείνει ότι οι δόσεις ποικίλλουν ανάλογα με τη μορφή της ρίζας γλυκόριζας και την ιατρική πάθηση που αντιμετωπίζεται. Για παράδειγμα, για τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (GERD) συνιστώνται δύο δισκία DGL των 380 mg πριν από το φαγητό.
Για το άσθμα, υπάρχουν τρεις επιλογές:
- 1–5 γραμμάρια αποξηραμένης σκόνης ρίζας γλυκόριζας, τρεις φορές την ημέρα
- 2–5 ml βάμματος γλυκόριζας, τρεις φορές την ημέρα
- 250–300 mg εκχυλίσματος γλυκόριζας, τρεις φορές την ημέρα
Με αυτά τα δεδομένα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) και η Ευρωπαϊκή Επιστημονική Επιτροπή Τροφίμων (SCF) συστήνουν τον περιορισμό της πρόσληψης γλυκυρριζίνης σε όχι πάνω από 100 mg ημερησίως.
Μια άλλη επιλογή είναι η αναζήτηση σκόνης ή σκευάσματος με κάψουλες που περιέχουν DGL, καθώς αυτές δεν περιέχουν γλυκυρριζίνη –την ένωση που ευθύνεται για τις περισσότερες παρενέργειες της γλυκόριζας. Ωστόσο, δεν είναι σαφές αν τα προϊόντα DGL έχουν τα ίδια οφέλη για την υγεία. Είναι καλύτερο να μιλήσετε με έναν ειδικό πριν δοκιμάσετε οποιοδήποτε προϊόν γλυκόριζας.