Ο σπόρος των αγγέλων, με τη μοναδική του γλυκιά και δροσερή γεύση που θυμίζει μέντα, είναι ένα μπαχαρικό που δίνει ξεχωριστή γεύση σε γλυκά και αλμυρά πιάτα παγκοσμίως. Πέρα από τη χρήση του στη μαγειρική, θεωρείται πολύτιμο και για τις ευεργετικές ιδιότητές του. Ποιο μπαχαρικό είναι;
Ποιος είναι ο σπόρος των αγγέλων και ποια τα οφέλη του για την υγεία
Είναι ένα μοναδικό και αρωματικό μπαχαρικό, με γλυκιά και δροσερή γεύση που θυμίζει μέντα. Προσδίδει βάθος σε γλυκά και σε αλμυρά πιάτα σε πολλές κουζίνες ανά τον κόσμο. Προέρχεται από την Ινδία και έχει αποκτήσει πλέον παγκόσμια φήμη. Πέρα από τη χρήση του στη γαστρονομία, οι σπόροι, τα έλαια και τα εκχυλίσματά του έχουν χρησιμοποιούνται στην παραδοσιακή και στη μοντέρνα ιατρική για τις ισχυρές ευεργετικές ιδιότητές τους.
Πώς χρησιμοποιούνται τα μπαχαρικά στην εναλλακτική ιατρική; Έχουν πραγματικά οφέλη; Κάνουν περισσότερο καλό ή κακό;
Τα μπαχαρικά χρησιμοποιούνται εδώ και καιρό στην εναλλακτική ιατρική και πρόσφατες έρευνες υποστηρίζουν τις πιθανές τους ωφέλειες για την υγεία – με σημαντικές επισημάνσεις. Πλούσια σε βιοδραστικές ενώσεις όπως η κουρκουμίνη, η καψαϊκίνη και το τζιντζερόλη, τα μπαχαρικά παρουσιάζουν αντιφλεγμονώδεις, αντιοξειδωτικές, μεταβολικές και αντιμικροβιακές ιδιότητες.
Μετα-αναλύσεις και κλινικές μελέτες δείχνουν ότι μπορούν να βοηθήσουν στη ρύθμιση του σακχάρου, στην υποστήριξη της γνωστικής λειτουργίας και στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού. Ωστόσο, τα αποτελέσματα ποικίλλουν ανάλογα με τον τύπο του μπαχαρικού, τη δοσολογία και το προσωπικό ιατρικό ιστορικό του καθενός – ενώ ορισμένα συμπληρώματα ενδέχεται να έχουν παρενέργειες ή να αλληλεπιδρούν με φάρμακα. Όταν χρησιμοποιούνται με μέτρο, ειδικά σε μορφή τροφής, τα μπαχαρικά είναι γενικά ασφαλή και ευεργετικά.
Βασικά παραδείγματα από πρόσφατες μελέτες είναι:
- Το τζίντζερ, ο κουρκουμάς, η κανέλα και το σαφράν βελτιώνουν το σάκχαρο και την ευαισθησία στην ινσουλίνη.
- Η κουρκουμίνη (κουρκουμάς) με πιπερίνη (μαύρο πιπέρι) ενισχύει την απορρόφηση και μειώνει τη φλεγμονή.
- Η καψαϊκίνη (τσίλι) αυξάνει τον μεταβολισμό και ενισχύει την καρδιαγγειακή υγεία.
- Το γαρύφαλλο, το σκόρδο και το μοσχοκάρυδο έχουν αντιμικροβιακά και γνωστικά οφέλη.
- Προσοχή, όμως: Υψηλές δόσεις ή συμπληρώματα μπορεί να προκαλέσουν παρενέργειες ή να αλληλεπιδράσουν με φάρμακα.
Εν συντομία, τα μπαχαρικά είναι «καλά» όταν χρησιμοποιούνται με μέτρο και κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις για τον κάθε ένα, ως μέρος μιας ισορροπημένης διατροφής. Δεν είναι θαυματουργές θεραπείες.
Το έλαιο του μπαχαρικού μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης
Σύμφωνα με μελέτη του 2023 με τίτλο Cardamom oil ameliorates behavioral and neuropathological disorders in a rat model of depression induced by reserpine, η χορήγηση ελαίου κάρδαμου από το στόμα σε αρουραίους για 21 ημέρες μείωσε σημάδια κατάθλιψης – όπως η ακινησία σε τεστ κολύμβησης και η μειωμένη κίνηση σε ανοικτό χώρο.
Το έλαιο συνέβαλε επίσης στην αποκατάσταση νευροδιαβιβαστών όπως η σεροτονίνη και η ντοπαμίνη, ενίσχυσε τα αντιοξειδωτικά, μείωσε βλαβερά μόρια (όπως το μονοξείδιο του αζώτου) και βελτίωσε ένζυμα και έναν αυξητικό παράγοντα (BDNF) που σχετίζεται με την υγεία του εγκεφάλου και τη διάθεση.
Οφέλη για την υγεία
1. Μειώνει την αρτηριακή πίεση
Σε μελέτη, ενήλικες με πρόσφατη διάγνωση υπέρτασης που κατανάλωναν 3 g σκόνης κάρδαμου καθημερινά είδαν την αρτηριακή τους πίεση να επιστρέφει σε φυσιολογικά επίπεδα μετά από 12 εβδομάδες. Τα επίπεδα των αντιοξειδωτικών τους αυξήθηκαν επίσης κατά 90%, γεγονός που μπορεί να εξηγεί το αποτέλεσμα, καθώς τα αντιοξειδωτικά σχετίζονται με χαμηλότερη πίεση.
Το κάρδαμο μπορεί επίσης να δρα ως διουρητικό, βοηθώντας τον οργανισμό να αποβάλει περιττά υγρά – ένα αποτέλεσμα που επιβεβαιώθηκε σε αρουραίους, όπου το εκχύλισμα κάρδαμου αύξησε την ούρηση και μείωσε την αρτηριακή πίεση.
2. Έχει πιθανή αντικαρκινική δράση
Μελέτες σε ποντίκια δείχνουν ότι η σκόνη κάρδαμου μπορεί να ενισχύσει τη δραστηριότητα ενζύμων που καταπολεμούν τον καρκίνο, και μπορεί να ενδυναμώσει τη δράση των φυσικών «κυττάρων φονιάδων» έναντι των όγκων. Σε μελέτη, ποντίκια που εκτέθηκαν σε μια ουσία που προκαλεί καρκίνο του δέρματος έλαβαν 500 mg αλεσμένου κάρδαμου ανά κιλό καθημερινά – μετά από 12 εβδομάδες, μόνο το 29% εμφάνισε καρκίνο, σε σύγκριση με πάνω από 90% στην ομάδα ελέγχου.
Παρόμοια αποτελέσματα έχουν παρατηρηθεί και σε εργαστηριακά πειράματα – σε μελέτη, ένωση του κάρδαμου ανέστειλε τον πολλαπλασιασμό κυττάρων καρκίνου του στόματος. Αν και ελπιδοφόρα, τα ευρήματα αυτά προέρχονται από ζωικά και εργαστηριακά πειράματα και απαιτείται περισσότερη έρευνα σε ανθρώπους.
3. Έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες
Το κάρδαμο περιέχει ενώσεις που μπορεί να καταπολεμήσουν τη φλεγμονή, η οποία – όταν είναι παρατεταμένη – μπορεί να οδηγήσει σε χρόνιες ασθένειες. Η υψηλή του περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικά βοηθά στην προστασία των κυττάρων και την πρόληψη της φλεγμονής. Σε μελέτη, εκχύλισμα κάρδαμου σε δόσεις 50–100 mg ανά κιλό μείωσε τουλάχιστον τέσσερις φλεγμονώδεις ενώσεις σε αρουραίους.
Άλλη μελέτη έδειξε ότι η σκόνη κάρδαμου μείωσε τη φλεγμονή στο ήπαρ αρουραίων που τρέφονταν με διατροφή πλούσια σε υδατάνθρακες και λιπαρά. Αν και τα δεδομένα από ανθρώπους είναι περιορισμένα, έχει φανεί ότι τα συμπληρώματα αυξάνουν τα αντιοξειδωτικά επίπεδα έως και 90%.
4. Ανακουφίζει από πεπτικές ενοχλήσεις
Το κάρδαμο χρησιμοποιείται επί αιώνες για την ανακούφιση πεπτικής δυσφορίας, όπως η ναυτία και ο εμετός. Το πιο μελετημένο πεπτικό του όφελος είναι η ικανότητά του να βοηθά στην επούλωση και την πρόληψη ελκών. Σε μελέτη, αρουραίοι που έλαβαν μείγμα κάρδαμου, κουρκουμά και φύλλων sembung εμφάνισαν λιγότερα έλκη από αυτά που προκαλούνται από ασπιρίνη σε σύγκριση με όσους έλαβαν μόνο ασπιρίνη.
Άλλη μελέτη έδειξε ότι το εκχύλισμα κάρδαμου από μόνο του μείωσε ή απέτρεψε πλήρως τα έλκη κατά τουλάχιστον 50%, και σε δόση 12.5 mg ανά κιλό ήταν πιο αποτελεσματικό από ένα τυπικό φάρμακο που αντιμετωπίζει τα έλκη. Εργαστηριακές μελέτες δείχνουν επίσης ότι μπορεί να προστατεύει από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, το οποίο σχετίζεται με τις περισσότερες περιπτώσεις έλκους. Απαιτούνται μελέτες σε ανθρώπους για την επιβεβαίωση αυτών των αποτελεσμάτων.
5. Αντιμετωπίζει την κακοσμία του στόματος και προλαμβάνει την τερηδόνα
Το κάρδαμο χρησιμοποιείται εδώ και καιρό ως φυσική λύση για την κακοσμία του στόματος, με κάποιους πολιτισμούς να μασούν ολόκληρους καρπούς μετά το φαγητό για δροσερή αναπνοή. Η ικανότητά του να φρεσκάρει την αναπνοή ίσως οφείλεται στην αντιβακτηριακή του δράση έναντι κοινών στοματικών μικροβίων.
Μελέτη έδειξε ότι τα εκχυλίσματα κάρδαμου ήταν αποτελεσματικά κατά πέντε βακτηρίων που προκαλούν τερηδόνα, αναστέλλοντας την ανάπτυξή τους σε εργαστηριακές δοκιμές. Άλλη μελέτη έδειξε ότι το εκχύλισμα μείωσε τα βακτήρια σε δείγματα σάλιου κατά 54%. Ωστόσο, τα αποτελέσματα αυτά προέρχονται από εργαστηριακές δοκιμές, και η επίδρασή τους στους ανθρώπους παραμένει αβέβαιη.
6. Έχει αντιβακτηριακή δράση
Τα εκχυλίσματα και τα αιθέρια έλαια του κάρδαμου περιέχουν ενώσεις που μπορούν να καταπολεμήσουν διάφορα βακτήρια και μύκητες. Σε εργαστηριακή μελέτη, τα εκχυλίσματα κάρδαμου ανέστειλαν στελέχη Candida ανθεκτικά στα φάρμακα. Άλλες μελέτες έδειξαν ότι το κάρδαμο ήταν εξίσου ή ακόμα και πιο αποτελεσματικό από κοινά φάρμακα έναντι βακτηρίων όπως το e. coli και ο σταφυλόκοκκος, τα οποία μπορεί να προκαλέσουν τροφικές δηλητηριάσεις.
Έδειξε επίσης αντιβακτηριακή δράση έναντι της salmonella και του campylobacter, βακτήρια που συνδέονται με πεπτικές λοιμώξεις. Ωστόσο, αυτά τα ευρήματα προέρχονται μόνο από εργαστηριακές μελέτες, και δεν είναι ακόμη γνωστό πώς επηρεάζουν τον ανθρώπινο οργανισμό.
7. Βελτιώνει την αναπνοή
Οι ενώσεις του κάρδαμου μπορεί να βοηθήσουν στη βελτίωση της ροής του αέρα και της χρήσης οξυγόνου. Σε μελέτη, συμμετέχοντες που εισέπνευσαν αιθέριο έλαιο κάρδαμου για ένα λεπτό πριν το περπάτημα παρουσίασαν σημαντικά αυξημένη πρόσληψη οξυγόνου κατά την άσκηση σε σύγκριση με όσους δεν το έκαναν.
Έρευνα σε αρουραίους και κουνέλια έδειξε επίσης ότι το εκχύλισμα κάρδαμου χαλάρωσε τους αεραγωγούς του λαιμού, υποδεικνύοντας ότι μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της αναπνοής και στη μείωση του περιορισμού των αεραγωγών σε καταστάσεις όπως το άσθμα. Χρειάζονται περισσότερες μελέτες σε ανθρώπους για επιβεβαίωση των επιδράσεων αυτών.
8. Μειώνει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα
Σε μελέτες σε ζώα, η σκόνη κάρδαμου βοήθησε στην πρόληψη παρατεταμένων υψηλών επιπέδων σακχάρου σε αρουραίους που τρέφονταν με διατροφή πλούσια σε λιπαρά και υδατάνθρακες, φέρνοντας τα επίπεδά τους πιο κοντά σε εκείνα μιας φυσιολογικής διατροφής.
Ωστόσο, σε μελέτη με πάνω από 200 ενήλικες με διαβήτη τύπου 2, μόνο η κανέλα – και όχι το κάρδαμο ή το τζίντζερ – βελτίωσε τον γλυκαιμικό έλεγχο μετά από οκτώ εβδομάδες καθημερινής χρήσης. Απαιτείται περισσότερη έρευνα για να διαπιστωθεί εάν το κάρδαμο έχει παρόμοια αποτελέσματα στους ανθρώπους.
Πηγές: Healthline, NPJ, SN, MDPI, ScienceDirect, PMC, ARXIV