Μπορεί μια βιταμίνη να προστατεύσει από την άνοια; Νέα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι η αυξημένη πρόσληψή της συνδέεται με έως και 49% χαμηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου. Τι συμπέρανε η μελέτη;
Συμπληρώματα διατροφής: Σε πόσο καιρό αρχίζουν να φαίνονται τα αποτελέσματα;
Η βιταμίνη που μπορεί να προστατεύσει τον εγκέφαλο και να μειώσει τον κίνδυνο για άνοια, σύμφωνα με νέα μελέτη
Ξέρετε εκείνη τη στιγμή που ανοίγετε το ντουλάπι και κοιτάτε επίμονα γιατί έχετε ήδη ξεχάσει τι ψάχνατε; Αυτά τα μικρά κενά μνήμης κάνουν πολλούς να αναρωτιούνται πώς μπορούν να διατηρήσουν τον εγκέφαλό τους σε εγρήγορση καθώς μεγαλώνουν. Η διατροφή είναι ένας από τους λίγους παράγοντες που μπορούμε πραγματικά να ελέγξουμε — και τα νέα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι ίσως να έχει μεγαλύτερη σημασία απ’ ό,τι νομίζουμε.
Για να διεξάγουν την έρευνα, επιστήμονες στην Ιαπωνία παρακολούθησαν ενήλικες για πάνω από 15 χρόνια και μόλις δημοσίευσαν στο European Journal of Clinical Nutrition ότι όσοι κατανάλωναν τη μεγαλύτερη ποσότητα ριβοφλαβίνης (βιταμίνη B₂) είχαν έως και 49% χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης αναπηρίας λόγω άνοιας, σε σύγκριση με όσους κατανάλωναν τη μικρότερη ποσότητα. Το φυλλικό οξύ και η βιταμίνη B₆ συσχετίστηκαν επίσης με χαμηλότερο κίνδυνο, ενώ για τη βιταμίνη B₁₂ δεν φάνηκε σαφής σύνδεση.
Πρόκειται για ένα ενδιαφέρον μοτίβο που συμφωνεί με όσα ήδη γνωρίζουμε για τις βιταμίνες Β – είναι θεμελιώδεις για τον μεταβολισμό της ενέργειας και βοηθούν στη ρύθμιση της ομοκυστεΐνης, μιας ένωσης που συνδέεται με την υγεία των αγγείων και του εγκεφάλου.
Αν και καμία βιταμίνη δεν δρα μεμονωμένα, τα ευρήματα ενισχύουν τη διαρκώς αυξανόμενη επιστημονική τεκμηρίωση που δείχνει ότι η σταθερή πρόσληψη βιταμινών του συμπλέγματος Β μπορεί να βοηθήσει τον εγκέφαλο να παραμείνει ανθεκτικός με την πάροδο του χρόνου — μια απόδειξη ότι κάτι τόσο απλό όσο το περιεχόμενο του πιάτου σας μπορεί να επηρεάσει το πόσο καθαρά σκέφτεστε στο μέλλον.
Οφέλη για την υγεία και παρενέργειες της ριβοφλαβίνης
Η ριβοφλαβίνη (βιταμίνη B₂) είναι μια υδατοδιαλυτή βιταμίνη, απαραίτητη για τις οξειδοαναγωγικές αντιδράσεις μέσω των συνενζύμων FMN και FAD, και υποστηρίζει τον μεταβολισμό της ενέργειας στα μιτοχόνδρια και την αντιοξειδωτική άμυνα.
Σύμφωνα με άλλη εργασία του 2025 με τίτλο «Riboflavin in neurological diseases: therapeutic advances, metabolic insights, and emerging genetic strategies», η ριβοφλαβίνη έχει δείξει οφέλη στη θεραπεία παθήσεων όπως η ανεπάρκεια μεταφορέων ριβοφλαβίνης, η πολλαπλή ανεπάρκεια αφυδρογονάσης acyl-CoA και η ημικρανία. Η μελέτη επίσης δείχνει πιθανούς ρόλους της ριβοφλαβίνης σε νόσους όπως η Πάρκινσον, η Αλτσχάιμερ, η σκλήρυνση κατά πλάκας και σε εγκεφαλική βλάβη.
Πρόσφατα ευρήματα από μελέτες που δημοσιεύθηκαν μεταξύ 2023–2025 δείχνουν:
- Καρδιαγγειακή υγεία: Υψηλότερη διαιτητική πρόσληψη συνδέεται με μειωμένο κίνδυνο στεφανιαίας νόσου.
- Προστασία γνωστικών λειτουργιών: Ηλικιωμένοι με υψηλότερη πρόσληψη ριβοφλαβίνης παρουσίασαν καλύτερη μνήμη και επεξεργαστικές επιδόσεις.
- Γυναικεία υγεία και μικροβίωμα: Ανασκόπηση δείχνει ρόλους στην ορμονική ισορροπία και την ακεραιότητα των βλεννογόνων.
- Νευροπροστασία: Η ριβοφλαβίνη στηρίζει τη μιτοχονδριακή σταθερότητα και την οξειδοαναγωγική ομοιόσταση σε νευροεκφυλιστικές διεργασίες.
- Τοπικές εφαρμογές: Έχει αποδειχθεί ασφαλής ως φωτοευαισθητοποιητής.
Ποιες βιταμίνες δεν πρέπει να παίρνετε ποτέ με καφέ; Για τι προειδοποιούν οι ειδικοί
Πόσο ασφαλής είναι;
- Γενικά ασφαλής – τυχόν περίσσεια αποβάλλεται μέσω των ούρων (έντονο κίτρινο χρώμα).
- Περιστασιακά ήπια γαστρεντερικά συμπτώματα σε υψηλές δόσεις συμπληρωμάτων.
- Δεν έχουν αναφερθεί σοβαρές τοξικότητες, ακόμη και σε δόσεις πολλαπλάσιες της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψη.
Πώς διεξήχθη η μελέτη που συνέδεσε την πρόσληψη ριβοφλαβίνης με την άνοια
Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από 4.171 Ιάπωνες ενήλικες ηλικίας 40–69 ετών, στο πλαίσιο της μακροχρόνιας μελέτης, της Circulatory Risk in Communities Study (CIRCS). Οι διαιτολόγοι κατέγραψαν την πρόσληψη τροφών των συμμετεχόντων μέσω μιας τυποποιημένης 24ωρης ανάκλησης διατροφής και τους παρακολούθησαν για διάστημα με διάμεσο τις 15 έτη. Τα νέα περιστατικά αναπηρίας λόγω άνοιας καταγράφηκαν μέσω του εθνικού συστήματος ασφάλισης μακροχρόνιας φροντίδας της Ιαπωνίας, και τα αποτελέσματα προσαρμόστηκαν βάσει τρόπου ζωής, υγείας και διατροφικών παραγόντων.
Ποια τα συμπεράσματα
Όσοι κατανάλωναν τη μεγαλύτερη ποσότητα ριβοφλαβίνης (βιταμίνη B₂) είχαν 49% χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης αναπηρίας λόγω άνοιας, σε σύγκριση με όσους είχαν τη χαμηλότερη πρόσληψη. Η υψηλότερη πρόσληψη βιταμίνης B₆ και φυλλικού οξέος συνδέθηκε επίσης με περίπου 20% χαμηλότερο κίνδυνο, ενώ η B₁₂ δεν έδειξε σαφές αποτέλεσμα. Οι συσχετίσεις για τη ριβοφλαβίνη και τη βιταμίνη B₆ ήταν ισχυρότερες σε άτομα χωρίς προηγούμενο εγκεφαλικό επεισόδιο, υποδεικνύοντας πιθανό ρόλο σε μη αγγειακής αιτιολογίας άνοια.
Περιορισμοί της μελέτης
Η μελέτη βασίστηκε σε μία μόνο 24ωρη ανάκληση διατροφής, δεν κατέγραψε τη χρήση συμπληρωμάτων και δεν μπορούσε να διαχωρίσει τη νόσο Αλτσχάιμερ από άλλους τύπους άνοιας. Υπήρχαν επίσης κενά στην επιτήρηση σε ορισμένες περιοχές. Καθώς πρόκειται για παρατηρησιακή μελέτη, τα ευρήματα αποκαλύπτουν συσχετίσεις — όχι απόδειξη αιτιώδους σχέσης.
Πώς σχετίζεται με την καθημερινή ζωή
Καμία μεμονωμένη θρεπτική ουσία δεν μπορεί να προλάβει την άνοια, όμως μια διατροφή πλούσια σε βιταμίνες Β υποστηρίζει τη μακροπρόθεσμη υγεία του εγκεφάλου. Πολλές από αυτές τις τροφές βρίσκονται ήδη στην κουζίνα σας:
- Ριβοφλαβίνη (B₂): Γάλα, γιαούρτι, αυγά, άπαχο κρέας, ψάρι, μανιτάρια, αμύγδαλα, σπανάκι
- Βιταμίνη B₆: Πουλερικά, σολομός, πατάτες, μπανάνες, ρεβίθια, κολοκύθα
- Φυλλικό οξύ: Πράσινα φυλλώδη λαχανικά, σπαράγγια, αβοκάντο, εσπεριδοειδή, φασόλια, φακές, εμπλουτισμένα δημητριακά
6 αποτελεσματικοί τρόποι να πάρετε βιταμίνη D χωρίς συμπληρώματα
Απλές αλλαγές κάνουν τη διαφορά — προσθέστε ρεβίθια σε σαλάτες, απολαύστε αυγά με λαχανικά ή δοκιμάστε γιαούρτι με αμύγδαλα. Εφόσον δεν μελετήθηκαν τα συμπληρώματα και η υπερβολή δεν είναι πάντα καλύτερη, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας πριν λάβετε επιπλέον βιταμίνες του συμπλέγματος Β. Μια ισορροπημένη διατροφή βασισμένη σε ολόκληρες, μη επεξεργασμένες τροφές παραμένει η καλύτερη «συνταγή» για την υγεία του εγκεφάλου.
Πηγές: EatingWell, Frontiers, Nature Scientific Reports, NPJ Biofilms and Micobiomes, PMC, ScienceDirect, Frontiers, PMC