Ο διαβήτης αυξάνει δραματικά τον κίνδυνο εμφάνισης προβλήματος στα μάτια. Νέα έρευνα δείχνει ότι κάποιοι κινδυνεύουν τριες φορές περισσότερο να εμφανίσουν σοβαρές οφθαλμικές παθήσεις. Ποιοι είναι και πώς μπορούν να προστατευθούν;
Οι αλλαγές στην όραση που είναι σημάδι άνοιας – Πώς το βλέμμα προδίδει τον κίνδυνο
Υψηλό σάκχαρο: Η κακή διαχείριση του διαβήτη αυξάνει τον κίνδυνο για παθήσεις στα μάτια
Όσοι ζουν με διαβήτη διατρέχουν σημαντικά αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν παθήσεις των ματιών εάν δεν διαχειρίζονται σωστά τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα τους, σύμφωνα με νέα έρευνα.
Η μελέτη, η οποία παρακολούθησε περισσότερους από 5.600 ενήλικες στην Αγγλία για 14 χρόνια, διαπίστωσε ότι όσοι δεν ήλεγχαν σωστά τον διαβήτη τους στην αρχή της μελέτης είχαν 31% πιθανότητα να εμφανίσουν διαβητική πάθηση των ματιών — ποσοστό τριπλάσιο από τον 9% κίνδυνο που παρατηρήθηκε σε όσους ήλεγχαν τα επίπεδα γλυκόζης.
Οι διαβητικές παθήσεις στα μάτια, εκδηλώνονται συχνά ως διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια και προκαλούνται όταν τα επίμονα υψηλά επίπεδα σακχάρου προκαλούν βλάβες στον αμφιβληστροειδή στο πίσω μέρος του ματιού.
Επιπλοκές του διαβήτη
Σύμφωνα με άρθρο του 2025 με τίτλο «Diabetes and the retinal changes in the eye: a threat to the sight», τα σταθερά υψηλά επίπεδα σακχάρου προκαλούν συσσώρευση υγρού στον φακό, παραμορφώνοντας το σχήμα του και θολώνοντας την όραση — αν και η επιστροφή των επιπέδων γλυκόζης σε φυσιολογικά επίπεδα μπορεί να αναστρέψει αυτή την παραμόρφωση — ενώ ο διαβήτης βλάπτει επίσης τα αιμοφόρα αγγεία του αμφιβληστροειδούς, οδηγώντας σε διαρροές που προκαλούν «μυγάκια» και μπορεί να εξελιχθούν σε απώλεια κεντρικής όρασης μέσω οιδήματος της ωχράς κηλίδας και αιμορραγίας.
Η χρόνια υπεργλυκαιμία από τον διαβήτη οδηγεί σε δύο κύριες κατηγορίες επιπλοκών — μικροαγγειακές και μακροαγγειακές — ενώ το ολοένα και μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής έχει αποκαλύψει αρκετές μη παραδοσιακές αναδυόμενες επιπλοκές:
Γυαλιά ηλίου: Ποια είναι τα πιο κοινά λάθη και πώς να προστατευτείτε από την ακτινοβολία UV
- Μικροαγγειακές επιπλοκές (βλάβη σε μικρά αιμοφόρα αγγεία):
◦ Αμφιβληστροειδοπάθεια (μπορεί να εξελιχθεί σε απώλεια όρασης, υαλοειδική αιμορραγία, αποκόλληση αμφιβληστροειδούς ή γλαύκωμα)
◦ Νεφροπάθεια (προχωρά από μικροαλβουμινουρία σε τελικό στάδιο νεφρικής ανεπάρκειας στο ~20–40 % των ασθενών με διαβήτη τύπου 2)
◦ Νευροπάθεια (περιφερική και αυτόνομη νευρική βλάβη που οδηγεί σε απώλεια αισθητικότητας, πόνο, γαστροπάρεση, δυσλειτουργία ουροδόχου κύστης) - Μακροαγγειακές επιπλοκές (εμπλοκή μεγάλων αγγείων):
◦ Καρδιαγγειακή νόσος (στεφανιαία νόσος που οδηγεί σε στηθάγχη/έμφραγμα, καρδιακή ανεπάρκεια)
◦ Εγκεφαλικό επεισόδιο (κυρίως ισχαιμικό)
◦ Περιφερική αρτηριακή νόσος και διαβητικό πόδι (έλκη, λοιμώξεις, γάγγραινα, ακρωτηριασμοί)
◦ Διαβητική μυονέκρωση (σπάνιες μυϊκές εμφράξεις σε μακροχρόνιο διαβήτη) - Αναδυόμενες και μη παραδοσιακές επιπλοκές που παρατηρούνται σε άτομα με μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής:
◦ Καρκίνος και άνοια συγκαταλέγονται όλο και συχνότερα στις κύριες αιτίες θανάτου
◦ Μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος (MASLD), λοιμώξεις, σαρκοπενία, ευθραυστότητα, κατάθλιψη, αποφρακτική υπνική άπνοια
Έγκαιρη διάγνωση του διαβήτη για την πρόληψη των επιπλοκών στα μάτια
Υψηλά επίπεδα — πάνω από 6,5% στο αιματολογικό τεστ HbA1c (γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη), η οποία είναι ένδειξη για τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα για διάστημα δύο μηνών — συνδέθηκαν επίσης με αυξημένο κίνδυνο για γλαύκωμα και εκφύλιση της ωχράς κηλίδας.
Ο βρετανός Dr Stephen Jivraj, από το UCL Institute of Epidemiology & Health Care, συγγραφέας της μελέτης, δήλωσε ότι τα ευρήματα είναι σημαντικά, καθώς ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι διαγιγνώσκονται με διαβήτη.
«Ο αριθμός των ηλικιωμένων με διαβήτη αναμένεται να αυξηθεί ραγδαία τα επόμενα χρόνια. Τη δεκαετία του 2000, το ποσοστό των ατόμων anaπαραγωγικής ηλικίας με διάγνωση διαβήτη υπερδιπλασιάστηκε στην Αγγλία, από 2,8% σε 6,8%. Αυτά τα ευρήματα δείχνουν πόσο σημαντικό είναι να διαγιγνώσκονται τα άτομα με διαβήτη και να υποστηρίζονται στη διαχείριση της πάθησης, καθώς έτσι μειώνεται η πιθανότητα εμφάνισης δυνητικά εξουθενωτικών παθήσεων στα μάτια», είπε, σύμφωνα με το Express.
Η έρευνα τόνισε και το πόσο σημαντική είναι η διάγνωση. Τα άτομα με μη διαγνωσμένο διαβήτη είχαν 23% υψηλότερο κίνδυνο για διαβητικές παθήσεις των ματιών και 38% υψηλότερο κίνδυνο για εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, σε σύγκριση με όσους είχαν διαγνωσθεί και ήλεγχαν την κατάστασή τους.
Η πρώτη συγγραφέας της μελέτης, Caitlin Lin, βρετανή και υποψήφια διδάκτορας στο UCL Global Business School for Health, δήλωσε σύμφωνα με την ίδια πηγή «Η μελέτη αναδεικνύει τη σημασία των οφθαλμολογικών εξετάσεων σε μεγαλύτερες ηλικίες, ιδιαίτερα σε άτομα με διάγνωση διαβήτη. Επιπλέον, υποστηρίζει την ανάγκη για ευρύτερους ελέγχους διαβήτη στον γενικό πληθυσμό, ώστε να μειωθεί ο αριθμός των ατόμων που αγνοούν ότι πάσχουν από την πάθηση και συνεπώς διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για παθήσεις των ματιών, συγκριτικά με εκείνους που έχουν διαγνωστεί».
Η βρετανή Natasha Marsland, ανώτερη κλινική σύμβουλος στο Diabetes UK, δήλωσε ότι είναι «ζωτικής σημασίας να υποστηρίζονται τα άτομα με διαβήτη ώστε να διαχειρίζονται την πάθηση, να ζουν καλά και να προλαμβάνουν επιπλοκές που αλλάζουν τη ζωή».
Ποιο είδος καφέ συνδέεται με 7πλάσιο κίνδυνο για σοβαρή πάθηση στην όραση, σύμφωνα με νέα μελέτη
«Καθοριστικής σημασίας για αυτό είναι ο ετήσιος έλεγχος, ο οποίος περιλαμβάνει ελέγχους υγείας όπως η διαβητική οφθαλμολογική εξέταση, ώστε να εντοπίζονται έγκαιρα τα πρώτα σημάδια βλάβης στα μάτια. Αν μείνουν χωρίς θεραπεία, αυτές οι βλάβες μπορεί να οδηγήσουν σε σημαντικά προβλήματα, συμπεριλαμβανομένης της απώλειας όρασης», κατέληξε. Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό BMJ Open.
Πηγές: Express, PMC, ATM, LWW, SCIRP, PMC, PLOS, PMC, ScienceDirect, ResearchGate, BMJ Open