Ένα απλό τεστ που μετράει τη δύναμη της λαβής μπορεί να αποκαλύψει σημαντικές αλλαγές στον εγκέφαλο κατά τα πρώτα στάδια της ψύχωσης. Νέα έρευνα δείχνει ότι η λαβή συνδέεται με διαταραχές σε εγκεφαλικά δίκτυα που επηρεάζουν τόσο την κίνηση όσο και την ψυχική υγεία.
3 χυμοί που προστατεύουν το συκώτι, τον εγκέφαλο και το γαστρεντερικό
Η δύναμη της λαβής γίνεται ένδειξη για την υγεία του εγκεφάλου
Πρωτοποριακή μελέτη που δημοσιεύθηκε στο American Journal of Psychiatry αποκαλύπτει ότι η δύναμη της λαβής – ένα απλό τεστ που χρησιμοποιείται εδώ και καιρό για την αξιολόγηση της σωματικής υγείας – μπορεί στην πραγματικότητα να λειτουργεί ως ισχυρός δείκτης για την υγεία του εγκεφάλου. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι η μειωμένη δύναμη λαβής συνδέεται στενά με διαταραχές σε βασικά εγκεφαλικά δίκτυα που είναι υπεύθυνα τόσο για την κίνηση όσο και για την ψυχική ευεξία.
Δείκτης της συνολικής υγείας η δύναμη λαβής – Με ποιες παθήσεις συνδέεται
Σύμφωνα με εργασία του 2024 με τίτλο «Hand grip strength as a proposed new vital sign of health: a narrative review of evidences», άτομα με μειωμένη δύναμη λαβής – ειδικά γυναίκες, ηλικιωμένοι, λιγότερο δραστήριοι ή με χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο – τείνουν να έχουν χειρότερη συνολική υγεία. Η μελέτη διαπίστωσε ότι η μειωμένη δύναμη λαβής συνδέεται με πολλές σοβαρές παθήσεις όπως διαβήτη, καρδιοπάθεια, εγκεφαλικό, προβλήματα στα νεφρά και το ήπαρ, κάποιους καρκίνους, οστεοπόρωση, κακή διατροφή και αυξημένο κίνδυνο θανάτου.
Άλλες μελέτες δείχνουν ότι άτομα με αδύναμη δύναμη λαβής έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να αρρωστήσουν ή να πεθάνουν νωρίτερα. Δείτε τι έδειξε πρόσφατη έρευνα:
- Θνησιμότητα από κάθε αιτία: Μελέτη του 2024 έδειξε ότι άτομα με αδύναμη λαβή και χαμηλή οστική πυκνότητα είχαν 56% υψηλότερο κίνδυνο θανάτου μέσα σε περίπου 6 χρόνια σε σχέση με όσους είχαν δυνατότερη λαβή.
- Γενικός ενήλικος πληθυσμός: Μεγάλη μελέτη έδειξε ότι όσοι ανήκαν στο χαμηλότερο 20% της δύναμης λαβής είχαν περίπου 80% υψηλότερο κίνδυνο θανάτου για τους άνδρες και 60% για τις γυναίκες, σε σύγκριση με όσους είχαν ισχυρότερη λαβή.
- Καρδιαγγειακά νοσήματα: Μελέτη στην Κίνα διαπίστωσε ότι για κάθε αύξηση 1 kg στη δύναμη λαβής πάνω από τα 26 kg, ο κίνδυνος εγκεφαλικού μειωνόταν κατά 8,3%, ενώ η ισχυρή λαβή προσέφερε προστασία και από καρδιοπάθειες.
- Ευπάθεια και κλινικά αποτελέσματα: Σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια κάτω των 60 ετών, η αδύναμη λαβή συνδεόταν με μεγαλύτερη διάρκεια νοσηλείας, χειρότερα αποτελέσματα αιματολογικών εξετάσεων και ελαφρώς αυξημένη πιθανότητα θανάτου στο νοσοκομείο.
Ψύχωση και πρώιμες κινητικές διαταραχές
Η ψύχωση συνήθως φέρνει στο μυαλό δραματικά συμπτώματα όπως οι ψευδαισθήσεις και οι παραισθήσεις. Όμως οι ερευνητές αναγνωρίζουν ολοένα και περισσότερο ότι οι κινητικές διαταραχές συχνά εμφανίζονται πρώτες, προσφέροντας πρώιμα προειδοποιητικά σημάδια που θα μπορούσαν να βελτιώσουν τη διάγνωση και τη θεραπεία.
«Η μειωμένη δύναμη λαβής έχει συνδεθεί με πολλές αρνητικές εκβάσεις σε διάφορους πληθυσμούς: χαμηλότερη ευεξία, υψηλότερο κίνδυνο θνησιμότητας, κακή καθημερινή λειτουργικότητα, χαμηλή ποιότητα ζωής», εξήγησε η Επίκουρη Καθηγήτρια του Indiana University Alexandra Moussa-Tooks, κύρια συγγραφέας της μελέτης, σύμφωνα με το Science Blog. «Η δύναμη της λαβής φαίνεται να αποτυπώνει το ότι κάτι δεν πάει καλά».
Η ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε δεδομένα από το Human Connectome Project for Early Psychosis, μια πολυκεντρική πρωτοβουλία που διεξήχθη από το 2016 έως το 2020. Οι συμμετέχοντες ήταν ηλικίας από 16 έως 35 ετών, επιτρέποντας στους ερευνητές να μελετήσουν την ψύχωση στα πρώτα της στάδια, προτού η ηλικιακή φθορά αλλοιώσει τα αποτελέσματα.
Το κερί στα αυτιά μπορεί να αποκαλύψει τη νόσο Πάρκινσον με 94% ακρίβεια στη διάγνωση
Ποιες είναι οι περιοχές του εγκεφάλου που επηρεάζονται
Μέσω προηγμένης νευροαπεικόνισης, η ομάδα εντόπισε τρεις περιοχές του εγκεφάλου όπου η δύναμη της λαβής σχετιζόταν με τη συνδεσιμότητα των δικτύων:
- Αισθητικοκινητικός φλοιός: Ελέγχει τις εκούσιες κινήσεις και την αισθητηριακή επεξεργασία
- Πρόσθιος φλοιός του προσαγωγίου: Ενσωματώνει το συναίσθημα, την προσοχή και τη λήψη αποφάσεων
- Παρεγκεφαλίδα: Συντονίζει την κίνηση και υποστηρίζει γνωστικές λειτουργίες
Και οι τρεις περιοχές έδειξαν συνδέσεις με το δίκτυο προεπιλεγμένης λειτουργίας, με την ισχυρότερη συνδεσιμότητα να σχετίζεται με καλύτερη δύναμη λαβής και γενική ευεξία. Οι συντελεστές συσχέτισης κυμάνθηκαν από 0,16 έως 0,30, δείχνοντας σημαντικές σχέσεις ανάμεσα στη λειτουργία του εγκεφάλου και τη σωματική απόδοση.
Όταν οι ερευνητές εξέτασαν δείκτες συνολικής λειτουργικότητας και ευεξίας, βρήκαν επικαλυπτόμενα πρότυπα στον αισθησιοκινητικό φλοιό και την παρεγκεφαλίδα, υποδεικνύοντας ότι τα συγκεκριμένα εγκεφαλικά δίκτυα παίζουν διπλό ρόλο τόσο στη σωματική όσο και στην ψυχική υγεία.
Η δύναμη λαβής είναι η «πηγή της φωτιάς» στην ψύχωση
Η Moussa-Tooks προσφέρει μια παραστατική μεταφορά για την κατανόηση των ευρημάτων. «Αν η ψύχωση είναι ένα σπίτι που καίγεται, τα συμπτώματα όπως οι παραισθήσεις και οι ψευδαισθήσεις είναι ο καπνός. Σε μια φωτιά, δεν στοχεύεις τον καπνό, αλλά τη φωτιά και την πηγή της», λέει.
Οι κινητικές διαταραχές όπως η μειωμένη δύναμη λαβής μπορεί να βοηθήσουν τους ερευνητές να εντοπίσουν την πηγή αυτής της «φωτιάς». Σε αντίθεση με πολύπλοκες γνωστικές δοκιμασίες που χρησιμοποιούνται παραδοσιακά για τη μελέτη της ψύχωσης, η δύναμη λαβής παρέχει έναν άμεσο, εύκολα μετρήσιμο δείκτη της ακεραιότητας των εγκεφαλικών δικτύων.
«Η δύναμη της λαβής και άλλες κινητικές λειτουργίες αξιολογούνται εύκολα και ερμηνεύονται πιο άμεσα από τις πολύπλοκες δοκιμασίες που χρησιμοποιούνται συχνά στη μελέτη της ψύχωσης», σημείωσε η Moussa-Tooks. «Η εργασία μας δείχνει ότι αυτά τα φαινομενικά απλά μετρικά μπορούν να μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε διαταραχές όχι μόνο στο κινητικό σύστημα, αλλά σε σύνθετα εγκεφαλικά συστήματα».
Οι νέοι θεραπευτικοί στόχοι εστιάζουν στις νευρολογικές ρίζες
Τα ευρήματα δείχνουν πιθανούς θεραπευτικούς στόχους που θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν την ψύχωση στις νευρολογικές της ρίζες και όχι απλώς να διαχειριστούν τα συμπτώματα. Η πρώτη συγγραφέας Heather Burrell Ward από το Vanderbilt University Medical Center τόνισε τις θεραπευτικές δυνατότητες.
«Τα ευρήματά μας είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά γιατί εντοπίζουν πιθανούς εγκεφαλικούς στόχους για νέες θεραπείες για την ψύχωση», είπε η Ward. Οι ερευνητές βλέπουν ελπίδα στη διακρανιακή μαγνητική διέγερση (TMS), μια μη επεμβατική τεχνική που θα μπορούσε ενδεχομένως να ενισχύσει τη συνδεσιμότητα στο δίκτυο προεπιλεγμένης λειτουργίας.
Η κινητική εκπαίδευση και η σωματική άσκηση αποτελούν μια άλλη προσέγγιση, προσφέροντας έναν έμμεσο τρόπο ενίσχυσης των εγκεφαλικών δικτύων μέσω της σωματικής δραστηριότητας. Αυτή η προσέγγιση θα μπορούσε να συμπληρώσει τις υπάρχουσες θεραπείες στοχεύοντας τα υποκείμενα νευρωνικά κυκλώματα αντί να ανακουφίζει απλώς τα συμπτώματα.
Η μελέτη αλλάζει την κατανόηση των επιστημόνων
Η παρούσα έρευνα σηματοδοτεί μια μετατόπιση προς την κατανόηση της ψύχωσης μέσω των πρώιμων εκδηλώσεών της. Συνδέοντας ένα απλό φυσικό μέτρο με πολύπλοκα εγκεφαλικά δίκτυα, οι ερευνητές αναπτύσσουν εργαλεία που θα μπορούσαν να εντοπίζουν άτομα υψηλού κινδύνου προτού εκδηλωθούν σοβαρά συμπτώματα.
Η προσέγγιση της μελέτης, βασισμένη σε δεδομένα, απέφυγε τους περιορισμούς της υποθετικοκεντρικής έρευνας, επιτρέποντας στα πρότυπα να αναδυθούν φυσικά από τα δεδομένα συνδεσιμότητας του εγκεφάλου. Η μεθοδολογία αυτή αποκάλυψε ότι η δύναμη λαβής λειτουργεί ως εξαιρετικά ευαίσθητος δείκτης της υγείας των νευρωνικών δικτύων σε νεαρούς ενήλικες.
Διατροφή και άνοια: Η δίαιτα που μειώνει τον κίνδυνο κατά 25%
Καθώς οι ερευνητές συνεχίζουν να χαρτογραφούν τη σχέση μεταξύ κινητικής λειτουργίας και ψυχικής υγείας, πλησιάζουν στην κατανόηση της ψύχωσης από την πηγή της – με πιθανότητες να μεταμορφώσουν τον τρόπο που εντοπίζουμε, κατανοούμε και θεραπεύουμε αυτή τη δύσκολη πάθηση.
Πηγές: Science Blog, PMC, Nature, SN, Nature, PMC, Psychiatry Online