Τι θα γινόταν αν κάθε σας βήμα μπορούσε σιωπηλά να αποκαλύψει κάτι για τον εγκέφαλο ή τη σπονδυλική στήλη σας; Νέα τεχνολογία μετατρέπει το περπάτημα σε πηγή ισχυρών πληροφοριών για την υγεία. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι θα μπορούσε να βοηθήσει στην ανίχνευση κρυφών αλλαγών πολύ πριν γίνουν συμπτώματα. Από τη στάση του σώματος μέχρι τα νευρολογικά μοτίβα, οι πρωτοποριακοί πάτοι παπουτσιών διαγιγνώσκουν άνοια, Πάρκινσον και άλλα προβλήματα με τη μέση.
Άνοια, Πάρκινσον και δισκοκήλη οσφυϊκής μοίρας: Το περπάτημα και οι «έξυπνοι» πάτοι παπουτσιών βοηθούν στην έγκαιρη διάγνωση πολλών ασθενειών
Καθώς η ιατρική διάγνωση εξελίσσεται ραγδαία, αναδύεται ένα νέο πεδίο. Πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Science Advances παρουσιάζει ένα σύστημα με «έξυπνους» πάτους παπουτσιών ικανό να αναλύει το βάδισμα ενός ατόμου σε πραγματικό χρόνο, προσφέροντας ενδεχομένως πρώιμα προειδοποιητικά σημάδια για παθήσεις όπως η άνοια, οι ορθοπεδικές διαταραχές και η δισκοκήλη οσφυϊκής μοίρας.
Μετατρέποντας λεπτές αλλαγές στην κίνηση σε αξιοποιήσιμα δεδομένα μέσω αισθητήρων πίεσης, ηλιακά τροφοδοτούμενων ηλεκτρονικών και μηχανικής μάθησης, αυτή η φορητή τεχνολογία θα μπορούσε να φέρει επανάσταση στον τρόπο με τον οποίο οι γιατροί διαγιγνώσκουν και παρακολουθούν ασθένειες. Η καινοτομία αυτή εμφανίζεται σε μια εποχή ραγδαίας προόδου στη διάγνωση ακριβείας — ιδιαίτερα στη νευρολογία και τη μυοσκελετική υγεία — όπως φαίνεται στις πρόσφατες εξελίξεις στα εργαλεία αξιολόγησης άνοιας και στα πρωτόκολλα απεικόνισης δίσκου οσφύος.
Άνοια: Έγκαιρη ανίχνευση, έξυπνα εργαλεία, καλύτερη φροντίδα
Στο άρθρο του 2023 με τίτλο The Latest Advances in the Diagnosis and Treatment of Dementia, οι ερευνητές παρουσιάζουν μια ολοκληρωμένη επισκόπηση των βασικών εξελίξεων που αναδιαμορφώνουν τον τρόπο με τον οποίο διαγιγνώσκεται και διαχειρίζεται η άνοια. Καθώς η επικράτηση της άνοιας αυξάνεται με τη γήρανση του παγκόσμιου πληθυσμού, η έγκαιρη και ακριβής διάγνωση έχει γίνει κρίσιμη προτεραιότητα. Η κλινική διάγνωση έχει προχωρήσει σημαντικά χάρη σε νέα εργαλεία που ενισχύουν την ακρίβεια και επιτρέπουν έγκαιρη παρέμβαση.
Κύριες διαγνωστικές εξελίξεις περιλαμβάνουν:
- Τεχνικές νευροαπεικόνισης όπως η απεικόνιση διάχυσης (DTI), η λειτουργική μαγνητική τομογραφία (fMRI), οι απεικονίσεις PET και SPECT, που μπορούν να αποκαλύψουν δομικές και λειτουργικές αλλαγές στον εγκέφαλο.
- Νέες απεικονίσεις PET που στοχεύουν παθολογικές πρωτεΐνες όπως η βήτα-αμυλοειδής και η tau, προσφέροντας πιο συγκεκριμένο εντοπισμό διεργασιών που σχετίζονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ.
- Αλγόριθμοι μηχανικής μάθησης που αναλύουν δεδομένα απεικόνισης και βοηθούν στη διάγνωση της άνοιας σε προσυμπτωματικά στάδια.
Η έρευνα για βιοδείκτες έχει επίσης αποκτήσει δυναμική:
- Βιοδείκτες στο αίμα, όπως η ελαφριά αλυσίδα νευρονηματίου (NfL) και η φωσφορυλιωμένη tau (p-tau), οι οποίοι υποδεικνύουν πρώιμη νευροεκφύλιση.
- Βιοδείκτες στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό (CSF), όπως οι πρωτεΐνες αμυλοειδούς βήτα και tau, που βελτιώνουν την ακρίβεια της διάγνωσης, ιδιαίτερα για τη νόσο Αλτσχάιμερ.
- Απεικόνιση του αμφιβληστροειδούς ως μη επεμβατική μέθοδος για την ανίχνευση πρώιμων σημείων νευροεκφυλισμού μέσω αλλαγών στις στιβάδες νευρικών ινών και στον όγκο της ωχράς κηλίδας.
Τα ψηφιακά εργαλεία υγείας διαδραματίζουν ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο:
- Πλατφόρμες με τεχνητή νοημοσύνη και εφαρμογές για κινητά που μπορούν να παρακολουθούν γνωστικές και συμπεριφορικές αλλαγές.
- Φορητές συσκευές που καταγράφουν τη δραστηριότητα και τα πρότυπα ύπνου — πρώιμοι δείκτες γνωστικής έκπτωσης.
- Παιχνιδοποιημένες αξιολογήσεις, όπως εκείνες που αναπτύχθηκαν από τις BrainCheck Inc. και Sea Hero Quest, οι οποίες αξιολογούν την εκτελεστική λειτουργία και τη χωρική μνήμη.
Δισκοκήλη οσφυϊκής μοίρας: Ποιες είναι οι παγκόσμιες κατευθυντήριες οδηγίες για τη διάγνωσή της
Το άρθρο του 2024 με τίτλο Lumbar Disc Herniation: Epidemiology, Clinical and Radiologic Diagnosis από την Επιτροπή Σπονδυλικής Στήλης της WFNS παρουσιάζει επικαιροποιημένες, τεκμηριωμένες συστάσεις σχετικά με τη διάγνωση και την επιδημιολογία της δισκοκήλης οσφυϊκής μοίρας (LDH), μιας από τις συχνότερες αιτίες ριζιτικού πόνου στην πλάτη.
Με βάση δεκαετή ανασκόπηση της βιβλιογραφίας και τη συναίνεση ειδικών, η έκθεση επισημαίνει ότι η συμπτωματική LDH επηρεάζει το 1–3% των ατόμων, με αυτόματη υποχώρηση σε ποσοστό έως και 90% των περιπτώσεων. Βασικοί παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν την ηλικία (30–50 έτη), το φύλο (περισσότεροι οι άνδρες), τη γενετική προδιάθεση, το κάπνισμα και τη σωματική καταπόνηση. Οι κλινικοί ενθαρρύνονται να εφαρμόζουν μια τυποποιημένη προσέγγιση που συνδυάζει φυσική εξέταση με απεικονιστικό έλεγχο για ακριβή διάγνωση.
Συνιστώμενα κλινικά διαγνωστικά εργαλεία περιλαμβάνουν:
- Δοκιμή μυϊκής ισχύος με τη χρήση της κλίμακας MRC (βαθμοί 0–5).
- Αξιολόγηση αισθητικότητας και αντανακλαστικών, ιδιαίτερα σε κατανομές δερμοτομίων.
- Το σημείο Lasegue (ανύψωση ευθείας κνήμης) και το διασταυρούμενο σημείο Lasegue, που είναι εξαιρετικά ενδεικτικά για πίεση νευρικών ριζών.
- Χρήση συνδυασμένων κριτηρίων (π.χ. πόνος σε δερμοτόμιο, αισθητικές διαταραχές, μυϊκή αδυναμία) για αύξηση της διαγνωστικής ακρίβειας.
Η μαγνητική τομογραφία επιβεβαιώνεται ως το πρότυπο για τη διάγνωση της LDH, με διαγνωστική ακρίβεια έως και 97%. Ωστόσο, τα ευρήματα πρέπει να ερμηνεύονται με προσοχή λόγω της υψηλής συχνότητας τυχαίων ανωμαλιών των δίσκων σε ασυμπτωματικά άτομα. Σε περιπτώσεις όπου η μαγνητική τομογραφία αντενδείκνυται ή δεν επαρκεί, η αξονική τομογραφία και η μυελογραφία με αξονική προσφέρουν πολύτιμες εναλλακτικές. Η μελέτη εξετάζει επίσης προηγμένες τεχνολογίες απεικόνισης — όπως η τρακτογραφία και η πολυανιχνευτική αξονική υψηλής ανάλυσης — που ενδέχεται να βελτιώσουν περαιτέρω τη διάγνωση.
Σπονδυλική στήλη: Νέες εξελίξεις στην αντιμετώπιση παθήσεων – Ο ρόλος της τεχνητής νοημοσύνης
Η φορητή τεχνολογία προσφέρει νέες ενδείξεις για την υγεία του εγκεφάλου και της σπονδυλικής στήλης
Νέα τεχνολογία με «έξυπνους» πάτους παπουτσιών που μεταδίδει δεδομένα με βάση το βάδισμα ενός ατόμου θα μπορούσε στο μέλλον να παρέχει έγκαιρες προειδοποιήσεις για άνοια, ορθοπεδικά προβλήματα και ζητήματα με τους δίσκους της οσφυϊκής μοίρας, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη. Στο άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Science Advances, οι ερευνητές χαρακτήρισαν το σύστημα ως «μια πρακτική λύση για τη βελτίωση των κλινικών αξιολογήσεων, των εξατομικευμένων θεραπειών και της έρευνας στη βιομηχανική», σύμφωνα με το Washingon Post.
Οι πάτοι με αισθητήρες πίεσης τροφοδοτούνται αυτόνομα μέσω ηλιακών κυψελών. Στο εσωτερικό τους υπάρχουν 22 αισθητήρες που μετατρέπουν την πίεση από το βάδισμα του ατόμου σε ηλεκτρικά σήματα. Τα σήματα στη συνέχεια μεταδίδονται σε ένα smartphone, το οποίο χρησιμοποιεί μια εφαρμογή για να οπτικοποιήσει την κατανομή πίεσης και το βάδισμα του χρήστη. Η εφαρμογή μπορεί επίσης να αναγνωρίσει οκτώ καταστάσεις κίνησης με τη βοήθεια της μηχανικής μάθησης, δείχνοντας αν ο χρήστης κάθεται, στέκεται, τρέχει ή κινείται με άλλον τρόπο.
Το περπάτημα ως δείκτης υγείας: Το επόμενο όριο στη φορητή τεχνολογία
Αυτό θα μπορούσε να βοηθήσει μελλοντικούς αθλητές και ασθενείς να διορθώσουν τη στάση του σώματος, να αποκατασταθούν μετά από τραυματισμούς και να παρακολουθούν την πρόοδό τους σε προγράμματα υγείας, αναφέρουν οι ερευνητές.
«Το σώμα μας μεταφέρει πολλές χρήσιμες πληροφορίες που δεν γνωρίζουμε καν», δήλωσε η Jinghua Li, μία από τις συγγραφείς της μελέτης και επίκουρη καθηγήτρια επιστήμης και μηχανικής υλικών στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Οχάιο, σε δελτίο τύπου. «Αυτές οι καταστάσεις επίσης αλλάζουν με τον χρόνο, οπότε στόχος μας είναι να χρησιμοποιήσουμε τα ηλεκτρονικά για να εξάγουμε και να αποκωδικοποιήσουμε αυτά τα σήματα, ώστε να ενθαρρύνουμε καλύτερους ελέγχους αυτοφροντίδας».
«Είμαι ειδικός – Αυτά είναι τα 5 βήματα για να προστατευθείτε από το εγκεφαλικό»
Προηγούμενη έρευνα έχει δείξει την προοπτική της ανάλυσης του πώς περπατάμε για τη διάγνωση παθήσεων όπως η νόσος Πάρκινσον, η οποία συχνά προκαλεί συρόμενο ή γερμένο βάδισμα. Καλύτεροι αισθητήρες θα μπορούσαν να βοηθήσουν τον τομέα να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητές του, γράφουν οι ερευνητές.
Πηγές: Washington Post, Science Advances, PMC, PMC (2)