Ένα φάρμακο που ήδη παίρνουν εκατομμύρια για τον διαβήτη μπορεί να μην ελέγχει μόνο τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα – θα μπορούσε να συνδέεται με τη μακροζωία στις γυναίκες. Νέα έρευνα δείχνει ότι η μετφορμίνη σχετίζεται με αυξημένη πιθανότητα να φτάσει κανείς την ηλικία των 90 ετών. Ποια τα συμπεράσματα της μελέτης;
Προτάσεις για ασφάλεια, εκπαίδευση και ποιότητα στη φροντίδα των ατόμων με Διαβήτη
Κοινό φάρμακο για τον διαβήτη συνδέεται με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με διαβήτη τύπου 2
Το φάρμακο αυτό χρησιμοποιείται ευρέως για τη διαχείριση του διαβήτη τύπου 2 και ενδέχεται επίσης να βοηθά τις γυναίκες να ζουν περισσότερο, αυξάνοντας δυνητικά τις πιθανότητές τους να φτάσουν την ηλικία των 90 ετών, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα από τις ΗΠΑ και τη Γερμανία. Χρησιμοποιώντας δεδομένα από μια μακροχρόνια αμερικανική μελέτη σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, οι επιστήμονες συνέκριναν 438 συμμετέχουσες – οι μισές λάμβαναν μετφορμίνη και οι άλλες μισές ένα διαφορετικό φάρμακο για τον διαβήτη, τη σουλφονυλουρία – και διαπίστωσαν ότι όσες λάμβαναν μετφορμίνη είχαν 30% χαμηλότερο κίνδυνο να πεθάνουν πριν από την ηλικία των 90 ετών.
Παρότι οι ερευνητές επισημαίνουν σημαντικούς περιορισμούς, τονίζουν τις πιθανές αντιγηραντικές επιδράσεις της μετφορμίνης. «Η μετφορμίνη έχει αποδειχθεί ότι στοχεύει πολλαπλές οδούς της γήρανσης και ως εκ τούτου έχει προταθεί ως φάρμακο που μπορεί να παρατείνει τη μακροζωία του ανθρώπου. Διαπιστώσαμε ότι η έναρξη μετφορμίνης αύξησε την εξαιρετική μακροζωία σε σύγκριση με την έναρξη σουλφονυλουρίας μεταξύ γυναικών με διαβήτη τύπου 2», έγραψαν οι ερευνητές, σύμφωνα με το Science Alert.
Μηχανισμός δράσης και φαρμακευτικές χρήσεις της μετφορμίνης
Η μετφορμίνη είναι ένα κοινό φάρμακο, περισσότερο γνωστό για τη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2, ωστόσο πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι δρα μέσω πολλών μηχανισμών πέρα από τη μείωση του σακχάρου στο αίμα. Κυρίως βοηθά το σώμα να χρησιμοποιεί καλύτερα την ινσουλίνη, μειώνει την παραγωγή σακχάρου στο ήπαρ και δρα επίσης μέσω του εντέρου και των κυτταρικών ενεργειακών συστημάτων. Οι επιστήμονες μελετούν πλέον τα ευρύτερα οφέλη της για την καρδιακή υγεία, τη γήρανση και άλλες μεταβολικές παθήσεις.
Σύμφωνα με δημοσίευση του 2025 με τίτλο «Multiple Therapeutic Applications of Metformin Moving Beyond Its Anti-Diabetic Role: A Systematic Review», η μετφορμίνη είναι μεν αποτελεσματική για τον διαβήτη τύπου 2, αλλά δείχνει και οφέλη σε παθήσεις όπως η παχυσαρκία, τα καρδιαγγειακά νοσήματα, οι ηπατικές διαταραχές, η νεφρική νόσος και διάφοροι τύποι καρκίνου. Η μελέτη διαπιστώνει ότι αυτά τα αποτελέσματα συνδέονται με τη δράση της μετφορμίνης στην ενεργειακή ισορροπία, τη φλεγμονή και τον κυτταρικό μεταβολισμό, πέρα από τον ρόλο της στη μείωση του σακχάρου στο αίμα.
Διαβήτης: Πότε μπορεί η μειωμένη χοληστερίνη να αυξήσει τον κίνδυνο – Τι ρόλο παίζουν οι στατίνες
Η μετφορμίνη μπορεί να:
- Μειώνει το σάκχαρο στο αίμα περιορίζοντας την απελευθέρωση σακχάρου από το ήπαρ
- Βοηθά το σώμα να ανταποκρίνεται καλύτερα στην ινσουλίνη
- Δρα εν μέρει μέσω του εντέρου και των εντερικών βακτηρίων
- Βελτιώνει την ενεργειακή ισορροπία μέσα στα κύτταρα
- Μπορεί να έχει επιπλέον οφέλη για την καρδιακή υγεία και τη γήρανση
Η μετφορμίνη μελετάται ως αντιγηραντικό φάρμακο
Η μετφορμίνη κυκλοφορεί εδώ και δεκαετίες και θεωρείται γεροθεραπευτικό φάρμακο – ένα φάρμακο δηλαδή που μπορεί να επιβραδύνει διάφορες διαδικασίες γήρανσης στο σώμα. Για παράδειγμα, έχει αποδειχθεί ότι περιορίζει τη βλάβη στο DNA και προάγει τη γονιδιακή δραστηριότητα που σχετίζεται με τη μακροζωία.
Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι η μετφορμίνη μπορεί να «βάλει φρένο» στη φθορά στον εγκέφαλο και ακόμη να μειώσει τον κίνδυνο για long COVID. Ωστόσο, οι επιστήμονες δεν είναι ακόμη βέβαιοι ότι το φάρμακο παρατείνει το προσδόκιμο ζωής, ειδικά στους ανθρώπους – κάτι που αποτελεί και έναν από τους λόγους για τη συγκεκριμένη μελέτη.
Η έρευνα αυτή δεν μπορεί να αποδείξει σχέση αιτίου-αποτελέσματος όπως θα μπορούσε μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη μελέτη (RCT), επειδή οι συμμετέχουσες δεν κατανεμήθηκαν τυχαία σε μία από τις δύο θεραπείες – αντιθέτως, ακολουθούσαν επαγγελματικές ιατρικές οδηγίες. Επιπλέον, δεν υπήρχε ομάδα εικονικού φαρμάκου χωρίς θεραπεία. Το συνολικό μέγεθος του δείγματος δεν ήταν επίσης ιδιαίτερα μεγάλο.
Η μελέτη έχει όμως και τα πλεονεκτήματά της – για παράδειγμα, η μέση περίοδος παρακολούθησης ήταν 14 έως 15 έτη, ξεπερνώντας κατά πολύ τη διάρκεια που θα μπορούσε να έχει μια τυπική RCT. Αυτό είναι σημαντικό για να κατανοηθεί πώς οποιαδήποτε παρέμβαση επηρεάζει τη διάρκεια ζωής.
«Ένα βασικό πλεονέκτημα της ανάλυσής μας ήταν η μακρά περίοδος παρακολούθησης μετά την έναρξη της θεραπείας, που κατέστη δυνατή μέσω της εξέτασης μιας ομάδας με εκτεταμένη παρακολούθηση από τη μέση ηλικία έως τα 90 έτη και άνω, κάτι που δεν είναι εφικτό σε τυπικές τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες μελέτες», γράφουν οι ερευνητές.
Οι ερευνητές προτείνουν ότι μελλοντικές RCT θα μπορούσαν να ακολουθήσουν, ώστε να διερευνήσουν βαθύτερα αυτά τα αποτελέσματα. Στο μεταξύ, καθώς ο παγκόσμιος πληθυσμός συνεχίζει να γερνά, οι μελέτες συνεχίζουν να αναζητούν τρόπους για να παραμένουμε υγιείς για μεγαλύτερο διάστημα και να μειώνεται η φθορά του σώματος καθώς μεγαλώνουμε.
GLP-1 και απώλεια βάρους: Η διατροφή που κάνει τη θεραπεία πιο αποτελεσματική και ασφαλή
«Η υπόθεση της γεροεπιστήμης υποστηρίζει ότι η βιολογική γήρανση είναι εύπλαστη και ότι η επιβράδυνσή της μπορεί να καθυστερήσει ή να αποτρέψει την εμφάνιση πολλαπλών ασθενειών και αναπηριών που σχετίζονται με την ηλικία», γράφουν οι ερευνητές. «Ένας βασικός στόχος της γεροεπιστήμης είναι να εντοπίσει νέες θεραπευτικές και προληπτικές παρεμβάσεις που επιβραδύνουν τη βιολογική γήρανση».
Πηγές: ScienceAlert, Oxford Academic, Nature, Frontiers, PubMed, MDPI, PMC