Τι θα γινόταν αν η κατάθλιψη του συντρόφου σας μπορούσε σιωπηλά να επηρεάσει τη δική σας ψυχική υγεία—μέσω ενός τόσο οικείου πράγματος όσο ένα φιλί; Νέα έρευνα υποδηλώνει ότι τα ζευγάρια μπορεί να μοιράζονται περισσότερα από συναισθήματα και ρουτίνες: μπορεί επίσης να ανταλλάσσουν μικρόβια που επηρεάζουν τον εγκέφαλο. Μπορεί άραγε η αγάπη να αλλάζει τη διάθεσή σας και να προκαλεί ψυχική νόσο;
Τα 8 σημάδια ότι βιώνετε κρίση κατάθλιψης
Μπορεί να «κολλήσετε» την κατάθλιψη του συντρόφου σας από ένα φιλί; Τι αποκαλύπτει νέα μελέτη
Τι γίνεται αν το άτομο που αγαπάτε περισσότερο θα μπορούσε, χωρίς να το γνωρίζει, να επηρεάσει την ψυχική σας υγεία—μέχρι και το μικροβίωμα του οργανισμού σας; Ένα αυξανόμενο σώμα ερευνών εξετάζει αν η κατάθλιψη και το άγχος μπορούν να μεταδοθούν όχι μόνο συναισθηματικά, αλλά και βιολογικά, ανάμεσα σε στενούς συντρόφους. Νέα μελέτη προσφέρει μια εντυπωσιακή ματιά στο πόσο βαθιά μπορεί να φτάνει αυτή η σύνδεση, υποδεικνύοντας έναν απροσδόκητο σύνδεσμο ανάμεσα στην οικειότητα, τα βακτήρια και τη διάθεση.
Είναι η κατάθλιψη μεταδοτική;
Η κατάθλιψη δεν είναι μεταδοτική όπως η γρίπη, αλλά μελέτες δείχνουν ότι μπορεί να επηρεάσει άτομα κοντά σε κάποιον που πάσχει από κατάθλιψη—όπως έναν σύντροφο ή μέλος της οικογένειας—μέσω συναισθηματικών, περιβαλλοντικών και ακόμη και βιολογικών οδών. Η συνύπαρξη σε ένα σπίτι ή μια σχέση με κάποιον που βιώνει κατάθλιψη μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο να αναπτύξετε συμπτώματα και εσείς.
Πώς η κατάθλιψη μπορεί να επηρεάσει άλλους:
- Συναισθηματική επιρροή: Η διάθεση και η συμπεριφορά μπορούν να αντικατοπτρίζονται ασυνείδητα από στενούς συνοδοιπόρους.
- Στρες που βιώνετε από κοινού: Οικονομικές ή άλλες πιέσεις επηρεάζουν όλο το νοικοκυριό.
- Βιολογικοί παράγοντες: Ορισμένες έρευνες υποδηλώνουν ότι τα στοματικά βακτήρια που ανταλλάσσονται μέσω του φιλιού μπορεί να επηρεάζουν την ψυχική υγεία. Παρ’ όλα αυτά, απαιτούνται περισσότερες έρευνες για τη σχέση μικροβιώματος-κατάθλιψης, καθώς η μεταδοτικότητα της νόσου μέσω του μικροβιώματος δεν έχει αποδειχθεί επιστημονικά έως τώρα.
Η ψυχική υγεία είναι διασυνδεδεμένη στις στενές σχέσεις και η έγκαιρη υποστήριξη ωφελεί όλους τους εμπλεκόμενους. Ωστόσο, σύμφωνα με την εργασία του 2024 με τίτλο «Contagion of depression: a double-edged sword», οι ερευνητές έδειξαν ότι συμπεριφορές παρόμοιες με κατάθλιψη μπορούν να μεταδοθούν από ποντίκια με κατάθλιψη σε υγιή ποντίκια μέσω συμβίωσης και έκθεσης σε στρώματα που χρησιμοποιήθηκαν από τα καταθλιπτικά ποντίκια, ακόμη και χωρίς άμεση σωματική επαφή. Αυτή η μετάδοση συνέβη ανεξάρτητα από παράγοντες που σχετίζονται με το στρες, υποδεικνύοντας ότι η μετάδοση κατάθλιψης λειτουργεί μέσω διαφορετικών μηχανισμών από τη μετάδοση στρες.
Αγάπη, βακτήρια, άγχος και κατάθλιψη: Τι μπορεί να μοιράζονται τα ζευγάρια χωρίς να το γνωρίζουν
Ο γάμος σημαίνει να μοιράζεστε τη ζωή σας με κάποιον ξεχωριστό. Όμως νέα έρευνα από το Ιράν αποκαλύπτει ότι τα ζευγάρια μπορεί να μοιράζονται περισσότερα απ’ όσα παζάρεψαν: τα βακτήρια στο στόμα τους — και ενδεχομένως μαζί και τους ψυχικούς τους αγώνες. Μελέτη σε νεόνυμφα ζευγάρια στο Ιράν διαπίστωσε ότι όταν ο ένας σύζυγος υποφέρει από κατάθλιψη και άγχος, τα στοματικά βακτήρια του άλλου αλλάζουν για να μοιάζουν με τα δικά του.
Καθώς αυτά τα μικρόβια αλλάζουν, αλλάζει και η διάθεση και τα μοτίβα ύπνου του υγιούς συντρόφου. Μόνο έξι μήνες μετά τον γάμο, οι προηγουμένως υγιείς σύζυγοι παρουσίασαν σημαντικά υψηλότερα ποσοστά κατάθλιψης, άγχους και προβλημάτων ύπνου, αν ο σύντροφός τους είχε αυτό που οι ερευνητές ονόμασαν «φαινότυπο κατάθλιψης-άγχους» — ουσιαστικά, άτομο που αντιμετωπίζει και τις δύο καταστάσεις ταυτόχρονα μαζί με αϋπνία.
Συμπτώματα κατάθλιψης
Η κατάθλιψη είναι μια συχνή αλλά σοβαρή ψυχική διαταραχή που επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο τα άτομα σκέφτονται, αισθάνονται και λειτουργούν στην καθημερινότητά τους. Τα συμπτώματά της μπορεί να είναι ψυχολογικά, σωματικά ή κοινωνικά, και πρέπει να επιμένουν για τουλάχιστον δύο εβδομάδες ώστε να πληρούν τα κλινικά κριτήρια.
Μπορούν οι αρνητικές σκέψεις να προκαλέσουν καρκίνο; Τι λένε οι νέες έρευνες
Συμπτώματα κατάθλιψης
- Ψυχολογικά: επίμονη θλίψη, απελπισία, χαμηλή αυτοεκτίμηση, απώλεια ενδιαφέροντος, δυσκολία συγκέντρωσης, σκέψεις αυτοκτονίας.
- Σωματικά: διαταραχές ύπνου, κόπωση, αλλαγές στην όρεξη ή στο βάρος, ανεξήγητοι πόνοι, μειωμένη λίμπιντο.
- Κοινωνικά: απομόνωση, απομάκρυνση από δραστηριότητες, δυσκολίες στη δουλειά ή στην οικογένεια.
Αν τα συμπτώματα επιμένουν για περισσότερες από δύο εβδομάδες, είναι σημαντικό να ζητήσετε βοήθεια από επαγγελματία ψυχικής υγείας.
Πώς μετακινούνται τα βακτήρια μεταξύ των συντρόφων
«Η μετάδοση στοματικού μικροβιώματος μεταξύ ατόμων σε στενή επαφή μερικώς μεσολαβεί στα συμπτώματα της κατάθλιψης και του άγχους», κατέληξαν οι ερευνητές στο άρθρο τους που δημοσιεύτηκε στο Exploratory Research and Hypothesis in Medicine, σύμφωνα με το Study Finds.
Κάθε φιλί, κοινό γεύμα ή ανάσα σε κοντινή απόσταση μπορεί να ανταλλάξει εκατομμύρια βακτήρια—τα περισσότερα αβλαβή, κάποια ευεργετικά. Αλλά σύμφωνα με μελέτη του 2024 υπό την καθοδήγηση του Ιρανού ειδικού Reza Rastmanesh, αυτή η ανταλλαγή βακτηρίων μπορεί επίσης να παίζει ρόλο στη μετάδοση ψυχικών διαταραχών ανάμεσα σε στενούς συντρόφους.
Οι ερευνητές παρακολούθησαν 1.740 νεόνυμφα ζευγάρια στην Τεχεράνη, συγκρίνοντας 268 υγιείς συντρόφους με 268 των οποίων οι σύζυγοι είχαν κατάθλιψη, άγχος και προβλήματα ύπνου. Αρχικά, οι υγιείς σύζυγοι δεν εμφάνιζαν σημάδια ψυχικής δυσφορίας. Έξι μήνες αργότερα, είχαν σημαντικά υψηλότερες βαθμολογίες σε κατάθλιψη και άγχος—και το στοματικό τους μικροβίωμα είχε αλλάξει.
Χρησιμοποιώντας αλληλούχιση DNA και γραμμική διακριτική ανάλυση, η μελέτη διαπίστωσε ότι τα στοματικά βακτήρια των υγιών συντρόφων άρχισαν να μοιάζουν με εκείνα των επηρεασμένων συζύγων τους, με αυξήσεις κυρίως στα Clostridia, Veillonella, Bacillus και Lachnospiraceae. Τα ίδια βακτήρια έχουν συνδεθεί στο παρελθόν με εγκεφαλικές διαταραχές.
«Η μετάδοση στοματικού μικροβιώματος μεταξύ ατόμων σε στενή επαφή μερικώς μεσολαβεί στα συμπτώματα της κατάθλιψης και του άγχους», κατέληξαν οι ερευνητές, προτείνοντας μια βιολογική οδό γνωστή ως «στοματικός άξονας μικροβιώματος-εγκεφάλου» που μπορεί να επηρεάζει τη διάθεση μέσω του στόματος.
Οι γυναίκες είναι πιο επιρρεπείς και έχουν πιο έντονες αντιδράσεις
Οι σύζυγοι γυναίκες φάνηκαν πιο ευάλωτες σε αυτές τις αλλαγές σε σχέση με τους άνδρες, παρουσιάζοντας πιο έντονες αυξήσεις στην κατάθλιψη, το άγχος και τα προβλήματα ύπνου μετά από έξι μήνες, καθώς και μεγαλύτερες μεταβολές στη σύνθεση των στοματικών τους βακτηρίων.
Η μελέτη μέτρησε επίσης την κορτιζόλη, γνωστή και ως «ορμόνη του στρες», στο σάλιο των συμμετεχόντων. Οι υγιείς σύντροφοι που ήταν παντρεμένοι με καταθλιπτικούς και αγχώδεις συζύγους εμφάνισαν σημαντικές αυξήσεις στα επίπεδα κορτιζόλης τους μέσα σε έξι μήνες, δείχνοντας ότι ενεργοποιούνταν τα συστήματα απόκρισης στο στρες.
Αυτή η θεωρία της βακτηριακής μετάδοσης βασίζεται σε υπάρχουσες έρευνες που δείχνουν πώς τα ζευγάρια συγχρονίζονται βιολογικά — οι καρδιακοί τους παλμοί μπορούν να ευθυγραμμιστούν κατά τη διάρκεια συζητήσεων, τα μοτίβα ύπνου συχνά καθρεφτίζονται και μοιράζονται παρόμοιους καθημερινούς ρυθμούς κορτιζόλης. Αυτό που είναι καινούργιο εδώ είναι η πρόταση ότι οι ψυχικές διαταραχές μπορεί να διαδίδονται μέσω της βακτηριακής ανταλλαγής.
Τι σημαίνουν τα αποτελέσματα της έρευνας για τη θεραπεία των ψυχικών νόσων
Αυτά τα ευρήματα προτείνουν μια νέα προσέγγιση στην ψυχική υγεία—τη θεραπεία των ζευγαριών και όχι μόνο των ατόμων. «Η μετάδοση στοματικού μικροβιώματος μεταξύ ατόμων σε στενή επαφή μερικώς μεσολαβεί στα συμπτώματα της κατάθλιψης και του άγχους», κατέληξαν οι ερευνητές, θέτοντας την πιθανότητα ακόμη και ένας υγιής σύντροφος να επηρεάζεται βιολογικά από την ψυχική κατάσταση του άλλου. Σημαντικό είναι να επισημάνουμε ότι παρότι η συγκεκριμένη έρευνα καταλήγει σε αυτά τα συμπεράσματα, πρέπει να επιβεβαιωθούν και από άλλες μελέτες έτσι ώστε να αποδειχθεί. Σήμερα, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι ο βασικός παράγοντας μετάδοσης της κατάθλιψης ανάμεσα στα ζευγάρια είναι ο συναισθηματικός.
Η εν λόγω μελέτη βασίζεται σε προηγούμενες έρευνες όπου βακτήρια εντέρου που μεταφέρθηκαν από καταθλιπτικά σε υγιή ποντίκια προκάλεσαν παρόμοια συμπτώματα, και σε ανθρώπινες δοκιμές όπου τα προβιοτικά βελτίωσαν τη διάθεση. Αν και πειστική, η παρούσα μελέτη παρακολούθησε τα ζευγάρια μόνο για έξι μήνες και δεν έλαβε υπόψη κοινούς παράγοντες όπως το στρες, η διατροφή ή ο τρόπος ζωής. Επίσης, περιορίστηκε σε ζευγάρια που μιλούν περσικά, και οι συμμετέχοντες ήξεραν ότι συμμετείχαν σε μελέτη.
5 βήματα για να βελτιώσουμε τον εαυτό μας και να αλλάξουμε τη ζωή μας
Παρότι δείχνει ισχυρές συσχετίσεις, όχι αιτιότητα, η μελέτη προσφέρει τόσο ανησυχία όσο και ελπίδα. Αν τα μικρόβια επηρεάζουν τη διάθεση, στοχευμένες θεραπείες όπως τα προβιοτικά θα μπορούσαν να βοηθήσουν και τους δύο συντρόφους. Επιβεβαιώνει επίσης αυτό που παρατηρούν συχνά οι θεραπευτές: η ψυχική ασθένεια επηρεάζει ολόκληρες οικογένειες. Στις στενές σχέσεις, τα ζευγάρια μπορεί να μοιράζονται περισσότερα από την αγάπη—μπορεί να μοιράζονται μικροσκοπικές επιρροές στην ψυχική τους υγεία.
Πηγές: Study Finds, Mayo Clinic, NHS, Health, ResearchGate, PMC, Nature