Οι καινοτόμες θεραπείες σε ποσοστό 55% δεν φτάνουν στον Έλληνα ασθενή. Από τα 173 φάρμακα που έλαβαν έγκριση μόλις τα 75 είναι διαθέσιμα.
Οι κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς κατά τη διαδρομή τους μέσα στο σύστημα υγείας, από την πρόληψη έως την πρόσβαση σε υγεία και καινοτόμες θεραπείες, συζητήθηκαν στο 1ο ΣΦΕΕ Patient Think Tank Summit που διοργάνωσε ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος, με τη συμμετοχή εκπροσώπων του υπουργείου Υγείας και των Συλλόγων ασθενών.
Ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα που απασχόλησε τους συμμετέχοντες ήταν η πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες. Σύμφωνα με στοιχεία από τη φετινή μελέτη της EFPIA, προκύπτει ότι από τα 173 φάρμακα που έχουν λάβει έγκριση από τον ΕΜΑ, μόλις τα 75 είναι διαθέσιμα στους Έλληνες ασθενείς.
Το 55% των νέων φαρμάκων δεν έρχονται τελικά στη χώρα μας, ενώ πλέον η καθυστέρηση στην πρόσβαση των Ελλήνων ασθενών στις νέες και καινοτόμες θεραπείες έχει φτάσει κατά μέσο όρο στις 654 ημέρες, δύο μήνες παραπάνω σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά.
ΣΦΕΕ: Οι στρεβλώσεις στην αγορά φαρμάκου στερούν από τους ασθενείς καινοτόμες θεραπείες
«Το 2023 η φαρμακευτική δαπάνη στην Ελλάδα ανήλθε περίπου σε 7 δις ευρώ. Από τη δαπάνη αυτή τα 3,5 δις ευρώ τα πλήρωσε η φαρμακοβιομηχανία μέσω των αυτόματων επιστροφών και εκπτώσεων (clawback και rebate), ενώ η συνεισφορά της Πολιτείας ήταν 2,8 δις. ευρώ και 700 εκατ. η συμμετοχή των ασθενών. Η φαρμακοβιομηχανία στηρίζει ένα σύστημα το οποίο χωρίς τη συνεισφορά της θα είχε καταρρεύσει», ανέφερε ο Χρίστος Γεωργακόπουλος, Διευθυντής Market Access ΣΦΕΕ.
Προσπάθειες για την γρηγορότερη είσοδο νέων θεραπειών
«Θα ήθελα να έχω τους πόρους για να δεχθώ κάθε αίτημα και να εκπληρώσω κάθε επιθυμία των ασθενών. Οι ανάγκες, όμως, είναι πολλές και υπάρχουν σημαντικές προκλήσεις από την είσοδο νέων και καινοτόμων φαρμάκων, ειδικά για τον κρατικό προϋπολογισμό. Προσπαθούμε να καταστήσουμε γρηγορότερη την είσοδο των νέων θεραπειών τη χώρα μας και προχωράμε σε μια σειρά νομοθετικών πρωτοβουλιών για να κάνουμε καλύτερη την ζωή των ασθενών» ανέφερε, από την πλευρά του ο Υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης.
Σημείωσε την ενίσχυση του προϋπολογισμού του ΕΟΠΥΥ για τις καινούργιες συσκευές μονάδων μέτρησης για ασθενείς με διαβήτη και το Εθνικό Μητρώο Ασθενών με Καρκίνο. «Προβλήματα πάντα θα υπάρχουν αλλά οι πόρτες θα είναι ανοιχτές για να βρούμε τις πιο εφικτές λύσεις», τόνισε.
100 εκατ. ετησίως θα απαιτηθούν για το Ταμείο Καινοτομίας
Ο Άρης Αγγελής, Γενικός Γραμματέας Στρατηγικού Σχεδιασμού στο Υπουργείο Υγείας, ανέφερε πως το Υπουργείο είναι στο πλευρό των ασθενών, αλλά οι διαθέσιμοι πόροι είναι περιορισμένοι. «Υπάρχει βελτίωση στη χρηματοδότηση της υγειονομικής περίθαλψης, αλλά ο ρυθμός αύξησης των αναγκών των ασθενών είναι μεγαλύτερος από το ρυθμό αύξησης των διαθέσιμων πόρων. Πρέπει αναγκαστικά να ιεραρχήσουμε τις ανάγκες των ασθενών και πραγματικά να επενδύσουμε στις νέες καινοτόμες θεραπείες. Παρόλα τα προβλήματα, η χώρα μας είναι πάνω από το μέσο όρο στην Ευρώπη όσον αφορά την πρόσβαση στις νέες θεραπείες». Ο ίδιος κάλεσε τους συλλόγους ασθενών να καταθέτουν σε τακτική βάση στο Υπουργείο Υγείας τα προβλήματά τους.
Η Χαρά Κανή, Διευθύντρια Διεύθυνσης Φαρμάκου ΕΟΠΥΥ, χαρακτήρισε τις κλινικές μελέτες επένδυση για μια χώρα όπως η Ελλάδα. Μέσα από αυτές οι γιατροί μπορούν να εκπαιδευτούν, οι ασθενείς αποκτούν πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες, μπορούμε να συλλέξουμε πληροφορίες και επίσης η χώρα να εξελιχθεί σε hub για τη διεξαγωγή μελετών.
Χρειάζονται ασθενοκεντρικές πολιτικές
Κατά το χαιρετισμό του, ο Ολύμπιος Παπαδημητρίου, Πρόεδρος ΣΦΕΕ, σημείωσε πως τα συστήματα υγείας σε όλο τον κόσμο παρουσιάζουν προκλήσεις, και το ελληνικό δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση. Συνεπώς, ο διάλογος μεταξύ όλων των φορέων είναι επιβεβλημένος, ώστε ο ασθενής να βρίσκεται στο επίκεντρο καθ’ όλη τη διαδικασία της θεραπείας του. «Χρειαζόμαστε ασθενοκεντρικές πολιτικές και το φάρμακο είναι από τα πιο δυνατά όπλα που έχουμε σήμερα. Ο ασθενής πρέπει να βρίσκεται στον πυρήνα των πολιτικών υγείας και παράλληλα χρειάζεται να δώσουμε αξία στο πως ο ίδιος αξιολογεί τις θεραπείες και την ποιότητα των υπηρεσιών που λαμβάνει» υπογράμμισε. Όπως είπε, «στόχος του 1ου ΣΦΕΕ Patient Think Tank Summit, με τη συμμετοχή των ενώσεων ασθενών και της φαρμακοβιομηχανίας, είναι να ακούμε τις φωνές των ασθενών».
Προτεραιότητα του ΣΦΕΕ είναι ο επαναπροσδιορισμός και ο έλεγχος της φαρμακευτικής δαπάνης, δήλωσε από την πλευρά του ο Μιχάλης Χειμώνας, Γενικός Διευθυντής ΣΦΕΕ . Επιπλέον, πρόσθεσε, μορφές χρηματοδότησης μπορούν να αποτελέσουν οι «φόροι αμαρτίας», όπως εφαρμόζουν άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς
Η Φανή Προβή, Επιστημονική Υπεύθυνη Παρατηρητηρίου Θεμάτων Αναπηρίας – Στέλεχος Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία, εστίασε στα δομικά προβλήματα και στις ανεπάρκειες του Εθνικού Συστήματος Υγείας σε όλες τις κατηγορίες αναγκών και παροχών. Αναφέρθηκε ειδικότερα στα αποτελέσματα μια μεγάλης έρευνας που έγινε το 2024 από τη Συνομοσπονδία για την πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία, χρόνιες και σπάνιες παθήσεις στις υπηρεσίες υγείας.
Σύμφωνα με την έρευνα, μόνο ένας στους δέκα πολίτες απάντησε πως δεν δυσκολεύτηκε καθόλου στην ικανοποίηση υπηρεσιών υγείας.
- Το 39,5% στερήθηκε αναγκαία θεραπεία τουλάχιστον μια φορά
- Το 40% χρειάστηκε διαγνωστικές εξετάσεις που δεν κατάφερε να πραγματοποιήσει
- Το 34% στερήθηκε μια φορά φάρμακα που είχαν συσταθεί από γιατρό του
Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία, χρόνιες και σπάνιες παθήσεις είναι η υψηλή οικονομική επιβάρυνση, η μεγάλη αναμονή για εξετάσεις, αλλά και η έλλειψη διαθεσιμότητας σε φάρμακα. Είναι επίσης χαρακτηριστικό πως τα τελευταία δύο χρόνια το 80% των ερωτηθέντων έχει μειώσει δαπάνες για βασικές δαπάνες όπως τρόφιμα και ρούχα για να ανταπεξέλθουν σε έξοδα υγείας.
Από την πλευρά της, η Βάσω Βακουφτσή, Πρόεδρος Ένωσης Ασθενών Ελλάδας, ανέφερε πως οι ανισότητες δυστυχώς παραμένουν και είναι πολλές, οπότε οφείλουμε να ενσκήψουμε στο πρόβλημα για τις αμβλύνουμε. «Δεν λαμβάνουμε όλοι τις ίδιες θεραπείες, ειδικά οι ασθενείς που διαμένουν στην Περιφέρεια. Υπάρχουν τεράστιοι χρόνοι αναμονής στα νοσοκομεία για ραντεβού. Υπάρχουν ακόμη και σήμερα διαγνωστικές εξετάσεις που δεν αποζημιώνομαι. Είναι επίσης αρκετά σοβαρή και η καθυστερημένη εισαγωγή των νέων και καινοτόμων θεραπειών στο σύστημα και αυτό δημιουργεί ανισότητες με πολίτες άλλων χωρών. Όποιος δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να καλύψει τις εξετάσεις και το φάρμακό του μπορεί να μείνει εκτός θεραπείας» υπογράμμισε.
Η Παρασκευή Μιχαλοπούλου, Αντιπρόεδρος Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου, αναφέρθηκε στο κομμάτι της πρόληψης για τον περιορισμό εμφάνισης νοσημάτων, τόσο της πρωτογενούς (συνήθειες ζωής, περιβαλλοντικοί παράγοντες) όσο και της δευτερογενούς μέσω ιατρικών εξετάσεων. Όπως είπε, το εθνικό πρόγραμμα συμπτωματικού ελέγχου ήταν απαραίτητο, όμως θα θέλαμε και ένα προσυμπτωματικό εθνικό έλεγχο και για τις σπάνιες παθήσεις και νοσήματα.
«Εάν δεν έχουμε έγκαιρη διάγνωση δεν θα έχουμε αποτελεσματική θεραπεία» υπογράμμισε η Καίτη Θεοχάρη, Αντιπρόεδρος Ένωσης Σπανίων Ασθενών Ελλάδος. Όπως τόνισε, υπάρχει έλλειψη ενημέρωσης των πολιτών, αλλά και εκπαίδευσης των γιατρών, σε συνδυασμό με την έλλειψη υποδομών, την ώρα που η έγκαιρη διάγνωση αποτελεί σημαντική πρόκληση.
Ο Χρήστος Δαραμήλας, Μέλος Εκτελεστικής Γραμματείας ΕΣΑμεΑ, Πρόεδρος Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Σωματείων Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη – ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ, σημείωσε πως οι ασθενείς δεν μπορούν να νιώθουν πως υπάρχουν καλύτερα φάρμακα και υγειονομικές παροχές, αλλά το οικονομικό κόστος να αποτελεί εμπόδιο για την πρόσβασή τους σε αυτές. «Ο πολίτης σήμερα που είναι χρόνια πάσχων δεν μπορεί να πληρώνει εκτός από τις ασφαλιστικές του εισφορές και το κόστος των υπηρεσιών».
Ο Νίκος Δέδες, Γραμματέας Ένωσης Ασθενών Ελλάδας, επικεντρώθηκε στην ανάγκη εκπαίδευσης των επιχειρηματιών υγείας στον τομέα της δευτερογενούς διάγνωσης.
O Γιώργος Καπετανάκης, Πρόεδρος Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου, εστίασε στον κατακερματισμό της νοσοκομειακής φροντίδας, στην ανάγκη ύπαρξης δράσεων μείωσης της γραφειοκρατίας και ελεγκτικών μηχανισμών για τη συνταγογράφηση διαγνωστικών εξετάσεων, στην ισότιμη πρόσβαση στη θεραπεία για όλους τους ασθενείς, στον εξορθολογισμό του ρόλου του ΙΦΕΤ και στην παροχή περισσότερων κινήτρων για την προσέλκυση κλινικών μελετών στη χώρα μας.
Ο Δημήτρης Αθανασίου, Αντιπρόεδρος Ένωσης Σπανίων Ασθενών Ελλάδας, τόνισε πως απαιτείται σταθερή χρηματοδότηση, παιδεία των ασθενών, προσαρμοσμένα μηνύματα προς το κοινό και εκθείασε την πρόοδο που έχει συντελεστεί στη χώρα μας στο κομμάτι της πρόληψης. Υπάρχουν, όμως, ακόμη πολλά περιθώρια σε αυτόν τον τομέα, όπως για παράδειγμα η πρόληψη στον νεογνικό έλεγχο, ο οποίος θα έπρεπε να είναι υποχρεωτικός.