Οι νέες απειλές για τη δημόσια υγεία απαιτούν Εθνική Στρατηγική Ενιαίας Υγείας. Αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία της πρώτης μελέτης για την Ενιαία Υγεία (One Health).
Σε μια εποχή που οι πανδημίες, η κλιματική κρίση, οι ζωονόσοι και η μικροβιακή αντοχή απειλούν την παγκόσμια υγεία και τη βιωσιμότητα των κοινωνιών, το 1ο ONE HEALTH SUMMIT ανέδειξε με τον πιο εμφατικό τρόπο την ανάγκη για Εθνική Στρατηγική Ενιαίας Υγείας στη χώρα μας.
Εκπρόσωποι της κυβέρνησης, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, της επιστημονικής, υγειονομικής και πανεπιστημιακής κοινότητας, δημόσιων οργανισμών υγείας και ελέγχου τροφίμων, των Περιφερειών της χώρας καθώς και κοινωνικών φορέων, συμμετείχαν στη μεγάλη συνάντηση για το μέλλον της Ενιαίας Υγείας, που πραγματοποιήθηκε από τους Industry Disruptors – Game Changers (IDGC) την Τετάρτη 22 Οκτωβρίου.
Κλιματική αλλαγή: Η υπερθέρμανση του πλανήτη επιδείνωσε τις φυσικές καταστροφές το 2024
Η επιστημονική ομάδα του One Health παρουσίασε την πρώτη ολοκληρωμένη μελέτη για την Ενιαία Υγεία που έχει γίνει στην Ελλάδα, καταγράφοντας αποκαλυπτικά στοιχεία και παρουσιάζοντας δέσμη προτάσεων για τη χάραξη ενός ολοκληρωμένου Εθνικού Σχεδίου που να βασίζεται στη διατομεακή συνεργασία και την εκπαίδευση.
Στην επιστημονική ομάδα συμμετέχουν οι Γιάννης Τούντας – Συντονιστής, Ομότιμος Καθηγητής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Διευθυντής του Ιδρύματος Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής (ΙΚΠΙ), Μαρία Λινού, Κτηνίατρος και Πρόεδρος της Ελληνικής Κτηνιατρικής Εταιρείας, Δημοσθένης Σαρηγιάννης, Καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής στο ΑΠΘ και Πρόεδρος του ΔΣ του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΕΙΕ) και Θωμάς Μπαρτζάνας, Καθηγητής και Αντιπρύτανης Έρευνας, Οικονομικών και Ανάπτυξης του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Συμπεράσματα και Προτάσεις
Η επιστημονική ομάδα του One Health, αφού περιέγραψε με αποκαλυπτικό τρόπο τις δραματικές συνέπειες της κλιματικής κρίσης, παρουσίασε ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο προτάσεων που στοχεύει στην ενίσχυση της δημόσιας υγείας, στην πρόληψη κρίσεων και στην προστασία του περιβάλλοντος μέσα από τη συνεργασία όλων των συναφών τομέων.
Σύμφωνα, με τη μελέτη:
- το 70–90% του κινδύνου εμφάνισης χρόνιων νοσημάτων αποδίδεται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες.
- To 75% των λοιμωδών νοσημάτων είναι ζωονόσοι ενώ σχεδόν το 60% όλων των ανθρώπινων παθογόνων είναι ζωονόσοι. Αυτές οι ασθένειες προσβάλλουν περισσότερο από 1 δισ. ανθρώπους ετησίως και ευθύνονται για περισσότερους από 2 εκατ. θανάτους τον χρόνο.
- Το 20% των καρκίνων εξαρτάται από τη διατροφή.
- η πανδημία COVID-19 προκάλεσε συρρίκνωση της παγκόσμιας οικονομίας κατά 4,3% το 2020.
- O COVID-19 ήταν η τρίτη κύρια αιτία θανάτου στην ΕΕ το 2021, αντιπροσωπεύοντας το 11% όλων των θανάτων (περίπου 580.000 θανάτους)
- Σύμφωνα με έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), τουλάχιστον το 15% της θνησιμότητας στην Ευρώπη οφείλεται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες.
- Η κλιματική αλλαγή θα προκαλέσει 250.000 επιπλέον θανάτους ετησίως μεταξύ 2030 και 2050
- Η μικροβιακή αντοχή είναι από τις κορυφαίες παγκόσμιες απειλές για τη δημόσια υγεία «σιωπηλή πανδημία»
- 2.2 εκ. άνθρωποι πεθαίνουν ετησίως από ζωοανθρωπονόσους
- > 1 εκατομμύριο είδη απειλούνται με εξαφάνιση
- Eπιπλέον 55.000 θάνατοι από καύσωνα ετησίως μέχρι το 2100 (+13,5% αύξηση της θνησιμότητας που οφείλεται στη θερμοκρασία)
- >70% των λοιμωδών νοσημάτων προέρχονται από την άγρια πανίδα
- 13,1% των συνολικών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στην ΕΕ των 27
- >50% αυτών των εκπομπών προέρχεται από μεθάνιο που εκπέμπεται από τον τομέα της κτηνοτροφίας
Ειδικότερα, ο κ. Τούντας, παρουσίασε μια σειρά από προτάσεις επικεντρωμένες στην πρόληψη, στην ενίσχυση των υποδομών υγείας και στην ενημέρωση του πληθυσμού. Οι βασικές προτεραιότητες περιλαμβάνουν διατροφικές προσαρμογές, πρόληψη και αντιμετώπιση μικροβιακής αντοχής, βελτίωση της εμβολιαστικής κάλυψης των ενηλίκων, ενίσχυση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και των υποδομών (ανθρώπων & υλικών) της Δημόσιας Υγείας, ανάπτυξη ψηφιακής υγείας, ενημέρωση και εκπαίδευση του πληθυσμού, καθώς και διατομεακή και διεπιστημονική συνεργασία.
Από την πλευρά της, η κα. Λινού, τόνισε τον καθοριστικό ρόλο της κτηνιατρικής στην προστασία της δημόσιας υγείας. Η κ. Λινού πρότεινε την ενίσχυση της επιτήρησης και καταγραφής στα ζώα, την ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών μέσω εθνικής συνταγογράφησης, την εκπαίδευση και ενημέρωση, τη διεπιστημονική συνεργασία και ανταλλαγή πληροφοριών, την ενίσχυση προγραμμάτων πρόληψης και βιοασφάλειας, καθώς και τη χρήση νέων τεχνολογιών και την ενίσχυση της έρευνας. Επιπλέον, επισήμανε την ανάγκη δημιουργίας κεντρικού συντονιστικού οργάνου, ένταξης της Ενιαίας Υγείας στην πολιτική ατζέντα, κατάρτισης Εθνικών Σχεδίων Δράσης και επαρκούς χρηματοδότησης των σχετικών πρωτοβουλιών.
Κλιματική αλλαγή: Πώς επηρεάζει την Υγείας μας-Ποιοι κινδυνεύουν
Ακολούθως, ο κ. Σαρηγιάννης, επικεντρώθηκε στην πρόληψη και τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην υγεία. Οι προτάσεις του περιλαμβάνουν δράσεις ετοιμότητας για καύσωνες και θερμική καταπόνηση, μέτρα αυτοπροστασίας, παρακολούθηση της ποιότητας του αέρα και ενημέρωση μέσω έγκαιρων ειδοποιήσεων, αντιμετώπιση επιπτώσεων από δασικές πυρκαγιές και πλημμύρες, καθώς και πρόληψη της εξάπλωσης μεταδοτικών νοσημάτων. Επιπλέον, τόνισε τη σημασία του διατομεακού συντονισμού (Υγείας, Αυτοδιοίκησης και Πολιτικής Προστασίας), της εκπαίδευσης του κοινού, της προστασίας ευάλωτων ομάδων, της συνεχούς αξιολόγησης σχεδίων δράσης και της δημιουργίας ανθεκτικών υποδομών έναντι ακραίων φαινομένων.
Με τη σειρά του, ο κ. Μπαρτζάνας, εστίασε στον τομέα της κτηνοτροφίας, προτείνοντας μεταξύ άλλων μέτρα όπως η αύξηση της χρήσης εγχώριων φυτικών ζωοτροφών με χαμηλότερη περιβαλλοντική επίδραση, η διατροφή ακριβείας και η βελτιστοποίηση της διατροφής, η χρήση τεχνολογιών κτηνοτροφίας ακριβείας, η εφαρμογή βιοασφάλειας και βιοκλιματικών κτηνοτροφικών κατασκευών, η αγροδασοκομία σε ορεινά βοσκοτόπια για μείωση εκπομπών και συγκράτηση άνθρακα.