Ο πονοκέφαλος μπορεί να σας καταβάλουν, αλλά φαρμακοποιός λέει ότι πολλοί από τους πονοκεφάλους μπορεί να ανακουφιστούν με απλές καθημερινές συνήθειες αντί για φάρμακα. Τι συμβουλεύει;
Πονοκέφαλος, κόπωση και αφηρημάδα: Πότε μπορεί να είναι συμπτώματα όγκου στον εγκέφαλο
Γιατί εμφανίζονται οι πονοκέφαλοι και πώς επηρεάζουν την καθημερινή ζωή
Ένας πονοκέφαλος μπορεί να ξεκινήσει ως μία πίεση πίσω από τα μάτια, μία σφιχτή ζώνη γύρω από τους κροτάφους ή ένας οξύς, παλλόμενος πόνος που μας κάνει να μην μπορούμε να σκεφτούμε τίποτα άλλο. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να μας τρομάξουν, δυσκολεύοντας την εργασία, την κοινωνική επαφή ή ακόμη και την προσπάθεια να σηκωθούμε από το κρεβάτι – και είναι εξαιρετικά συχνά.
Οι πονοκέφαλοι εμφανίζονται σε διάφορες μορφές:
- η αθροιστική κεφαλαλγία προκαλεί καύσο ή διαπεραστικό πόνο πίσω από το ένα μάτι,
- οι πονοκέφαλοι τάσης μοιάζουν σαν να σας σφίγγει κάτι το κεφάλι και
- οι ημικρανίες φέρνουν έντονο πόνο μαζί με ναυτία, εμετό και ευαισθησία στο φως ή τον ήχο.
Πότε μπορεί να είναι σοβαρός ένας πονοκέφαλος; Τι πρέπει να κάνουμε αν έχουμε έντονους πονοκεφάλους;
Οι σοβαροί πονοκέφαλοι είναι συνήθως σπάνιοι, αλλά η έρευνα δείχνει ότι ορισμένες ενδείξεις μπορεί να δείχνουν μια δευτερογενή αιτία που χρειάζεται άμεση ιατρική παρέμβαση. Σύμφωνα με άρθρο του 2025 με τίτλο «Global trends and regional disparities in the burden of headache», οι πονοκέφαλοι παραμένουν ένα από τα κυριότερα προβλήματα υγείας παγκοσμίως, αλλά το μέγεθος της ταλαιπωρίας διαφέρει σημαντικά μεταξύ των περιοχών.
Άλλες πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι πονοκέφαλοι που ξεκινούν ξαφνικά, αλλάζουν σε σχέση με το συνηθισμένο μοτίβο ή συνοδεύονται από νευρολογικά ή συστηματικά συμπτώματα μπορεί να είναι ενδείξεις υποκείμενης πάθησης και πρέπει να εξετάζονται από γιατρό.
Συμπτώματα και ενδείξεις που μπορεί να δείχνουν ότι ο πονοκέφαλος είναι επικίνδυνος, σύμφωνα με έρευνες:
- Ξαφνική έντονη έναρξη («κεραυνοβόλος πονοκέφαλος»).
- Νέος ή διαφορετικός πονοκέφαλος σε σχέση με το συνηθισμένο σας μοτίβο.
- Νευρολογικά σημεία (αλλαγές στην όραση, αδυναμία, προβλήματα ομιλίας, σύγχυση, επιληπτικές κρίσεις).
- Συστηματικά συμπτώματα (πυρετός, απώλεια βάρους, ιστορικό καρκίνου, προβλήματα με το ανοσοποιητικό).
- Πονοκέφαλος μετά από τραυματισμό ή πρόκληση του πόνου με την άσκηση, το βήχα ή τη σεξουαλική επαφή.
- Προοδευτικά επιδεινούμενος πόνος μέσα σε ημέρες ή εβδομάδες.
Τι να κάνετε:
- Αναζητήστε άμεσα ιατρική αξιολόγηση αν εμφανιστεί κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα.
- Αν οι πονοκέφαλοι είναι έντονοι, επίμονοι ή παρεμποδίζουν την καθημερινή ζωή, προγραμματίστε αξιολόγηση με νευρολόγο για περαιτέρω διερεύνηση.
Παυσίπονα και ο κίνδυνος από πονοκεφάλους υπερβολικής χρήσης
Πολλοί από εμάς μπορεί να καταφεύγουμε σε μη συνταγογραφούμενα παυσίπονα όπως η παρακεταμόλη, η ιβουπροφαίνη ή η ασπιρίνη, αλλά η Βρετανίδα φαρμακοποιός Deborah Grayson προειδοποιεί ότι η συχνή εξάρτηση από παυσίπονα μπορεί να έχει το αντίθετο αποτέλεσμα.
«Οι πονοκέφαλοι είναι ένα συνηθισμένο πρόβλημα που επηρεάζει πολλούς ανθρώπους καθημερινά και οι υποκείμενες αιτίες τους μπορεί να διαφέρουν σημαντικά. Η συνεχής εξάρτηση από παυσίπονα δεν είναι μακροπρόθεσμη λύση, καθώς μπορεί να προκαλέσει πονοκεφάλους από υπερβολική χρήση φαρμάκων, που σημαίνει ότι ο πόνος υποχωρεί προσωρινά αλλά επιστρέφει χειρότερος από πριν. Είναι ένας εκνευριστικός φαύλος κύκλος», δήλωσε η ειδικός, σύμφωνα με το Daily Mail.
Παρόλο που οι πονοκέφαλοι διαφέρουν ως προς τον πόνο και τα συμπτώματα, συχνά συνδέονται με παράγοντες του τρόπου ζωής. Και η Deborah ανέφερε ότι η αναγνώριση των προσωπικών «εκλυτικών παραγόντων» είναι το κλειδί για μακροχρόνια ανακούφιση.
Καθημερινοί εκλυτικοί παράγοντες: Ύπνος, όθόνες, ενυδάτωση και σάκχαρο
«Παράγοντες όπως ο κακός ύπνος, η αφυδάτωση, το χαμηλό σάκχαρο στο αίμα, η παρατεταμένη χρήση οθονών και η μυϊκή ένταση παίζουν σημαντικό ρόλο στην πρόκληση πονοκεφάλων», εξήγησε. «Η κατανόηση αυτών των αιτιών είναι βασική για την αποτελεσματική διαχείριση των πονοκεφάλων χωρίς υπερβολική εξάρτηση από παυσίπονα, τα οποία, ενώ προσφέρουν γρήγορη ανακούφιση, μπορεί κάποιες φορές να οδηγήσουν σε πιο συχνούς ή χρόνιους πονοκεφάλους μέσω του φαινομένου της υπερβολικής χρήσης φαρμάκων».
Η κα Grayson, η οποία δίνει συμβουλές στο TikTok ως «The Godmother of Pharmacology», πρόσθεσε ότι ένας εξαιρετικός τρόπος να κρατήσετε τον πόνο των πονοκεφάλων μακριά είναι με απλά και γρήγορα κόλπα που μπορείτε να εφαρμόσετε εύκολα στην καθημερινότητά σας. Ένας καλός βραδινός ύπνος σάς προετοιμάζει για μια δυνατή ημέρα – έτσι, αν δυσκολεύεστε να αποκοιμηθείτε, μπορείτε να δοκιμάσετε ήπια βοηθήματα ύπνου, όπως λευκούς ήχους, ωτοασπίδες, σπρέι μαξιλαριού με λεβάντα ή έναν χαλαρωτικό διαλογισμό πριν τον ύπνο.
9 τρόποι για να ανακουφιστείτε από τον πονοκέφαλο χωρίς φάρμακα
Ο περιορισμός του χρόνου στις οθόνες μπορεί επίσης να βοηθήσει, καθώς το μπλε φως που εκπέμπουν μπορεί να επηρεάσει τη σεροτονίνη και να σας κρατά ξύπνιους. Μετά το πρωινό ξύπνημα, η κα Grayson ανέφερε ότι ένα ισορροπημένο και υγιεινό πρωινό είναι σημαντικό, ειδικά ένα που μειώνει τον κίνδυνο να επηρεαστεί το σάκχαρο στο αίμα. Τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σχετίζονται με τους πονοκεφάλους, καθώς το χαμηλό σάκχαρο μπορεί να προκαλέσει την απελευθέρωση ορμονών του στρες όπως η αδρεναλίνη, οι οποίες συστέλλουν τα αιμοφόρα αγγεία και εντείνουν τον πόνο.
Παρομοίως, μια απότομη αύξηση στο σάκχαρο μπορεί επίσης να οδηγήσει σε πονοκέφαλο – οπότε η διατήρηση σταθερών επιπέδων είναι ιδανική. «Το να ξεκινήσετε την ημέρα με ένα καλά ισορροπημένο πρωινό είναι κρίσιμο για την πρόληψη πονοκεφάλων, ειδικά εκείνων που συνδέονται με διακυμάνσεις στο σάκχαρο του αίματος», είπε η κα Grayson.
«Η σταθερή γλυκόζη στο αίμα μέσω γευμάτων πλούσιων σε θρεπτικά συστατικά υποστηρίζει σταθερή απελευθέρωση ενέργειας και βοηθά στην αποφυγή αυτών των επιβλαβών κορυφών και πτώσεων. Εξαιρετικές επιλογές είναι πράγματα όπως ομελέτες με λαχανικά, overnight oats με γιαούρτι και μούρα ή πολτοποιημένο αβοκάντο με αυγό ποσέ πάνω σε ψωμί ολικής άλεσης. Όλα αυτά παρέχουν σύνθετους υδατάνθρακες, υγιεινά λιπαρά και πρωτεΐνη, τα οποία είναι απαραίτητα για διαρκή ενέργεια και εγκεφαλική λειτουργία».
Η κα Grayson προειδοποίησε ότι η παράλειψη του πρωινού γεύματος μπορεί να προκαλεί αυτούς τους επώδυνους πονοκεφάλους – γι’ αυτό προσπαθήστε να φάτε κάτι, ακόμη και αν είναι λίγο. «Όταν παραλείπετε το πρωινό ή βασίζεστε αποκλειστικά στην καφεΐνη, όπως ο καφές, διακινδυνεύετε να ξεκινήσετε έναν κύκλο απότομων αυξομειώσεων στο σάκχαρο καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Αυτές οι διακυμάνσεις μπορεί να προκαλέσουν αρνητική αντίδραση του εγκεφάλου, συχνά προκαλώντας πονοκέφαλο, κόπωση και ακόμη και επηρεάζοντας την ποιότητα του ύπνου».
Εκτός από τη σωστή διατροφή, η σωστή ενυδάτωση είναι κρίσιμη. Η κα Grayson ανέφερε ότι ακόμη και ήπια απώλεια υγρών μπορεί να επηρεάσει τον όγκο του αίματος και τους ηλεκτρολύτες, επηρεάζοντας τη λειτουργία του εγκεφάλου και τη συστολή των αιμοφόρων αγγείων και ενδεχομένως να προκαλέσει πονοκέφαλο.
«Ξεκινήστε την ημέρα σας με 250 έως 500ml νερού, καθώς βοηθά στην ενυδάτωση του σώματος μετά τον ύπνο και υποστηρίζει τη βέλτιστη κυτταρική λειτουργία και την κυκλοφορία. Η τακτική ενυδάτωση κατά τη διάρκεια της ημέρας διασφαλίζει ότι ο εγκέφαλος και οι μύες σας λαμβάνουν τα υγρά που χρειάζονται για να λειτουργήσουν σωστά και να μειώσουν τον κίνδυνο πονοκεφάλων».
Στάση του σώματος, στρες και οθόνες: Η ένταση στο σώμα έχει επιπτώσεις
Καθώς πολλοί από εμάς καθόμαστε στο γραφείο για τουλάχιστον οκτώ ώρες την ημέρα, η κακή στάση του σώματος μπορεί να οδηγήσει σε μυϊκή ένταση στον αυχένα και τους ώμους – κάτι που αποτελεί συχνή αιτία πονοκεφάλων τύπου τάσης.
«Η κακή στάση του σώματος, ειδικά κατά τη διάρκεια παρατεταμένης χρήσης οθονών, μπορεί να προκαλέσει σύσφιξη των μυών και πίεση σε νεύρα ή αιμοφόρα αγγεία, επιδεινώνοντας τα συμπτώματα πονοκεφάλου. Απλές διατάσεις στοχεύουν σε αυτούς τους σφιγμένους μύες, βελτιώνουν τη ροή του αίματος και μειώνουν τη σωματική ένταση. Η τακτική ενασχόληση με διατάσεις μπορεί να ανακουφίσει αυτή την ένταση, να σπάσει τον κύκλο των μυοσκελετικών πονοκεφάλων και να βελτιώσει τη συνολική στάση σώματος», είπε η ειδικός.
Οι πονοκέφαλοι συχνά προκαλούνται από στρες, το οποίο πυροδοτεί τόσο βιολογικές όσο και βιοχημικές επιδράσεις στο σώμα. Οι μύες στον αυχένα, τους ώμους και το τριχωτό της κεφαλής μπορεί να σφιχτούν, δημιουργώντας το γνώριμο αίσθημα πίεσης γύρω από το κεφάλι, χαρακτηριστικό ενός πονοκεφάλου τάσης. Το στρες μπορεί επίσης να απελευθερώσει ορμόνες όπως η κορτιζόλη και η αδρεναλίνη, οι οποίες αυξάνουν την ευαισθησία στον πόνο. Σε στιγμές στρες, η κα Grayson εξήγησε ότι τεχνικές αναπνοής μπορούν να βοηθήσουν στην ηρεμία του νευρικού συστήματος του σώματος και στη μείωση της μυϊκής έντασης – και δεν χρειάζονται πολύ χρόνο.
«Η εξάσκηση σε χαλαρωτικές τεχνικές αναπνοής, όπως η εναλλασσόμενη ρινική αναπνοή ή η μέθοδος 4-7-11, ενεργοποιεί το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα, το οποίο είναι η φυσική φάση του σώματος που λέγεται “ανάπαυση και πέψη”», είπε. «Αυτό μειώνει τον καρδιακό ρυθμό και τα επίπεδα κορτιζόλης, μειώνοντας το στρες και τη μυϊκή ένταση που μπορεί να προκαλέσει πονοκεφάλους. Το να ξεκινάτε την ημέρα με αυτές τις συνειδητές αναπνευστικές ασκήσεις καλλιεργεί μία ήρεμη ψυχική κατάσταση, η οποία μπορεί επίσης να βελτιώσει την ανταπόκρισή σας στον πόνο και να μειώσει τη συχνότητα των πονοκεφάλων που προκαλούνται από στρες».
Οι οθόνες είναι αναπόφευκτο κομμάτι της σύγχρονης ζωής. Τις χρησιμοποιούμε για εργασία, ψυχαγωγία και επικοινωνία. Αν και το να τις απενεργοποιήσουμε πλήρως δεν είναι ρεαλιστικό, η κα Grayson πρότεινε να κάνουμε σύντομα διαλείμματα κάθε 15 λεπτά για να μειωθεί η καταπόνηση. «Η καταπόνηση των ματιών, η κακή στάση σώματος και η μυϊκή κόπωση είναι όλοι παράγοντες κινδύνου για πονοκέφαλο και μπορεί να προκύψουν από παρατεταμένη χρήση οθόνης. Το να κάνετε τακτικά διαλείμματα κάθε 15 λεπτά για να αποσυνδεθείτε, να τεντωθείτε και να κινηθείτε μπορεί πραγματικά να εξουδετερώσει αυτές τις επιπτώσεις».
Όταν οι πονοκέφαλοι σημαίνουν κάτι πιο σοβαρό
Και παρόλο που οι πονοκέφαλοι συνήθως δεν είναι ένδειξη κάτι πιο σοβαρού, η Deborah παραδέχτηκε ότι υπάρχουν ορισμένα συμπτώματα που σηματοδοτούν πως πρέπει να αναζητήσετε άμεση φροντίδα. «Οι πονοκέφαλοι είναι συχνοί και συχνά διαχειρίσιμοι με απλές αλλαγές στον τρόπο ζωής. Όμως, αν τους εμφανίζετε πάνω από δύο ή τρεις φορές την εβδομάδα, είναι σημαντικό να επισκεφθείτε τον γιατρό σας», είπε.
«Οι συχνοί πονοκέφαλοι μπορεί να είναι ένδειξη μιας υποκείμενης πάθησης που χρειάζεται θεραπεία. Αν έχετε έναν ξαφνικό, πολύ έντονο πονοκέφαλο ή συμπτώματα όπως προβλήματα όρασης, αδυναμία, σύγχυση ή δυσκαμψία στον αυχένα, ζητήστε ιατρική βοήθεια άμεσα. Αυτά μπορεί να είναι ενδείξεις σοβαρών καταστάσεψν και είναι σημαντικό να ελεγχθούν άμεσα», πρόσθεσε.
Πηγές: Daily Mail, PMC, PMC, PMC