Η πρωινή αδιαθεσία μπορεί να είναι δυσάρεστη, αλλά οι επιστήμονες λένε ότι αποτελεί συχνά ένα υγιές σημάδι της εγκυμοσύνης. Νέα έρευνα δείχνει τι μπορεί να σημαίνουν η ναυτία, ο εμετός και οι αποστροφές προς τροφές και αν είναι φυσικό να συμβαίνει.
Ποια βιταμίνη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης κάνει τα παιδιά πιο έξυπνα – Τι αναφέρει νέα μελέτη
Πώς μπορεί να σχετίζεται η πρωινή ναυτία στην εγκυμοσύνη με το ανοσοποιητικό – Νέα έρευνα
Η πρωινή ναυτία μπορεί να είναι δυσάρεστη, ωστόσο οι επιστήμονες τονίζουν πως αποτελεί συχνά ένα υγιές σημάδι ότι το σώμα διαχειρίζεται με προσοχή τις αλλαγές στο ανοσοποιητικό, προκειμένου να προστατεύσει τόσο τη μητέρα όσο και το έμβρυο. Νέα έρευνα δείχνει ότι η ναυτία, ο εμετός και οι αποστροφές προς συγκεκριμένες τροφές είναι μέρος αυτής της φυσιολογικής διαδικασίας – βοηθώντας τις εγκύους να αποφεύγουν πιθανούς κινδύνους και να στηρίζουν μια φυσιολογική εγκυμοσύνη.
Ερευνητές από το UCLA εντόπισαν σύνδεση μεταξύ των συμπτωμάτων της «πρωινής ναυτίας» και της φυσικής, αλλά περίπλοκης, φλεγμονώδους αντίδρασης του σώματος στις βιολογικές και σωματικές αλλαγές της εγκυμοσύνης. Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας της Αμερικής, έως και το 80% των εγκύων στα αρχικά στάδια της εγκυμοσύνης βιώνουν ναυτία, εμετό και αποστροφές προς ορισμένα τρόφιμα ή μυρωδιές. Παρόλο που τα συμπτώματα αυτά είναι δυσάρεστα, δεν υποδεικνύουν συνήθως κάποιο πρόβλημα υγείας στη μητέρα ή στο έμβρυο, αλλά μια λεπτή ισορροπία που είναι μοναδική στις εγκυμονούσες.
«Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, το ανοσοποιητικό σύστημα της μητέρας αντιμετωπίζει μια δύσκολη πρόκληση: πρέπει να προστατεύει και τη μητέρα και το έμβρυο από τις λοιμώξεις, χωρίς όμως να επιτεθεί κατά λάθος στο έμβρυο, το οποίο έχει γενετικά στοιχεία του πατέρα – δηλαδή είναι κατά το ήμισυ ξένο. Κανονικά, το ανοσοποιητικό επιτίθεται σε ό,τι φαίνεται ξένο, επομένως στην εγκυμοσύνη πρέπει να προσαρμοστεί προσεκτικά για να κρατήσει το έμβρυο ασφαλές, ενώ συνεχίζει να αμύνεται απέναντι στις λοιμώξεις», ανέφερε σύμφωνα με το UCLA, η καθηγήτρια Ανθρωπολογίας του UCLA Molly Fox, κύρια συγγραφέας της μελέτης που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό Evolution, Medicine and Public Health.
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτή η λεπτή ισορροπία, η οποία προστατεύει τη μητέρα και το έμβρυο, επιτυγχάνεται μέσω ενός μοναδικού συνδυασμού φλεγμονωδών αποκρίσεων. Αυτές οι αντιδράσεις αποτρέπουν το σώμα της μητέρας από το να απορρίψει το έμβρυο, ενώ ταυτόχρονα ενεργοποιούν συμπεριφορικούς μηχανισμούς, όπως η ναυτία, που ενθαρρύνουν τη μητέρα να αποφεύγει τροφές δυνητικά επιβλαβείς – ιδιαίτερα στο πρώτο και δεύτερο τρίμηνο, όταν το έμβρυο είναι πιο ευάλωτο.
«Η ναυτία, ο εμετός ή οι αποστροφές προς τροφές ή μυρωδιές δεν αποτελούν ενδείξεις ότι κάτι πάει στραβά για τη μητέρα ή το έμβρυο. Είναι πιθανό να δείχνουν ότι όλα εξελίσσονται φυσιολογικά, και ότι πρόκειται για μια υγιή και βοηθητική ανοσολογική αντίδραση του σώματος», δήλωσε ο Daniel Fessler, καθηγητής Ανθρωπολογίας του UCLA και συν-συγγραφέας της μελέτης.
Γιατί οι έγκυες γυναίκες έχουν πρωινή ναυτία και μπορεί να κάνουν εμετό το πρωί;
Οι έγκυες παρουσιάζουν συχνά πρωινή ναυτία (ναυτία/έμετο) στα αρχικά στάδια της εγκυμοσύνης λόγω ορμονικών αλλαγών και, κυρίως, εξαιτίας μιας πρωτεΐνης που ονομάζεται GDF15 και παράγεται από το έμβρυο και τον πλακούντα.
Σύμφωνα με έρευνα του 2023 με τίτλο «GDF15 linked to maternal risk of nausea and vomiting during pregnancy», οι γυναίκες με υψηλότερα επίπεδα GDF15 στο αίμα τους ήταν πιο πιθανό να παρουσιάσουν εμετούς και υπερέμεση της κύησης. Η μελέτη έδειξε επίσης ότι το μεγαλύτερο ποσοστό του GDF15 προέρχεται από τη μονάδα εμβρύου-πλακούντα, και η ευαισθησία της γυναίκας σε αυτή την πρωτεΐνη επηρεάζει τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων της.
Το GDF15 δρα στον εγκέφαλο της μητέρας για να προκαλέσει ναυτία, ενώ η ευαισθησία της γυναίκας εξαρτάται από τα γονίδιά της και προηγούμενη έκθεση στην πρωτεΐνη. Άλλοι παράγοντες, όπως οι ορμόνες, η γαστρική κένωση και οι κιρκαδικοί ρυθμοί, μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματα – ειδικά το πρωί, μετά από νηστεία.
Μεθοδολογία, ευρήματα και εξελικτικές γνώσεις που προέκυψαν από τη μελέτη του UCLA
Για τη μελέτη, η ομάδα του UCLA, αποτελούμενη από ανθρωπολόγους και επιδημιολόγους, συνέλεξε και ανέλυσε δείγματα αίματος προκειμένου να μετρήσει μόρια του ανοσοποιητικού που ονομάζονται κυτοκίνες – πρωτεΐνες που στέλνουν σήματα ώστε το σώμα να ξεκινήσει άμεση άμυνα ενάντια στις λοιμώξεις και να ρυθμίσει τη φλεγμονή.
Οι συμμετέχουσες συμπλήρωσαν επίσης ερωτηματολόγια σχετικά με συμπτώματα πρωινής ναυτίας, καθώς και αποστροφές προς τροφές και μυρωδιές κατά τα πρώτα στάδια της εγκυμοσύνης. Η μελέτη παρακολούθησε 58 Λατίνες γυναίκες στη Νότια Καλιφόρνια, από την αρχή της εγκυμοσύνης έως και την περίοδο μετά τον τοκετό.
Το 64% των συμμετεχουσών παρουσίασαν αποστροφή σε μυρωδιές ή τροφές, κυρίως προς τον καπνό του τσιγάρου και το κρέας, ενώ το 67% ανέφερε ναυτία και το 66% παρουσίασε εμετούς. Οι ερευνητές μέτρησαν τόσο τις προφλεγμονώδεις όσο και τις αντιφλεγμονώδεις κυτοκίνες και διαπίστωσαν ότι οι γυναίκες που είχαν αποστροφή προς τον καπνό του τσιγάρου εμφάνισαν εμφανή μετατόπιση προς πιο φλεγμονώδη ανοσολογική απόκριση. Η ναυτία, οι αποστροφές προς τροφές και οι εμετοί συνδέθηκαν επίσης με πιο προφλεγμονώδη ισορροπία του ανοσοποιητικού.
Αυτή η συσχέτιση στηρίζει τη θεωρία της ερευνητικής ομάδας, σύμφωνα με την οποία τα συμπτώματα μπορεί να αποτελούν μέρος μιας εξελικτικής προσαρμογής που στοχεύει στη μείωση της έκθεσης σε επιβλαβείς ουσίες. Ωστόσο, οι συγγραφείς επισημαίνουν πως τα στοιχεία δεν είναι οριστικά και χρειάζεται περαιτέρω έρευνα.
«Σε πολλά θηλαστικά, το εμβρυϊκό διαμέρισμα έχει φραγμούς που το διαχωρίζουν από την αιματική κυκλοφορία της μητέρας, εκεί όπου βρίσκονται τα ανοσοκύτταρά της. Όμως στους ανθρώπους έχουμε μια μοναδική δομή – τα εμβρυϊκά κύτταρα έρχονται σε άμεση επαφή με το μητρικό αίμα. Οι άνθρωποι έχουν τον πιο διεισδυτικό από όλους πλακούντα, ο οποίος εισχωρεί βαθιά στους ιστούς της μητέρας. Γι’ αυτό, οι άνθρωποι χρειάζονται μοναδικές στρατηγικές ώστε να αποτραπεί η ανοσολογική επίθεση της μητέρας στο έμβρυο», δήλωσε η Fox σύμφωνα με την ίδια πηγή.
Έλλειψη βιταμίνης D στα νεογέννητα – Πώς αυξάνει τις πιθανότητες για αυτισμό, ΔΕΠΥ και σχιζοφρένεια
Οι ερευνητές προτείνουν πως αυτές οι ανοσολογικές αλλαγές μπορεί να προκαλούν ναυτία, η οποία με τη σειρά της οδηγεί σε αποφυγή συγκεκριμένων τροφών ως επιπρόσθετο μέτρο προστασίας. «Σήμερα βλέπουμε προειδοποιητικές ετικέτες σε συσκευασίες κιμά ή μαλακών τυριών που συμβουλεύουν τις εγκύους να είναι προσεκτικές λόγω του κινδύνου τροφιμογενών λοιμώξεων. Οι αποστροφές σε ορισμένες μυρωδιές και τροφές, η ναυτία και ακόμη και οι εμετοί φαίνεται να αποτελούν τον εξελικτικό τρόπο επίτευξης του ίδιου στόχου», ανέφερε ο Fessler.
Πηγές: UCLA Newsroom, Oxford Academic, Nature, CellPress, PMC