Οι ομφαλοκήλες προκαλούνται όταν δημιουργείται ένα χάσμα (μία τρύπα) στον ομφαλικό δακτύλιο, στο σημείο δηλαδή του κοιλιακού μας τοιχώματος, από όπου κάποτε πέρασε ο ομφάλιος λώρος. Αυτό το άνοιγμα μπορεί να είναι συγγενές (δηλαδή να είναι υπαρκτό ήδη από τη γέννηση) ή να δημιουργηθεί αργότερα στη ζωή λόγω παραγόντων που αυξάνουν την ενδοκοιλιακή πίεση. Από αυτό το άνοιγμα μπορεί να περάσει ενδοκοιλιακό λίπος, επίπλουν ή έντερο και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα ο ομφαλός να προπίπτει, δηλαδή να εμφανίζει ένα ορατό εξόγκωμα ή πρήξιμο.
Μπορεί η άσκηση να προκαλέσει κήλη; Οι ειδικοί του Κλίβελαντ απαντούν
Ομφαλοκήλη: Αίτια, συμπτώματα, παράγοντες κινδύνου και θεραπεία
Ενώ είναι γενικά ακίνδυνες στα βρέφη και συχνά υποχωρούν από μόνες τους μέχρι την ηλικία των 3 έως 4 ετών, οι ομφαλικές κήλες στους ενήλικες συνήθως απαιτούν χειρουργική επέμβαση για την αποφυγή επιπλοκών όπως η περίσφιξη ή ο στραγγαλισμός εντέρου και η τελική διάτρηση και περιτονίτιδα.
Αίτια δημιουργίας ομφαλοκήλης
Στα βρέφη:
- Αποτυχία του ομφαλικού δακτυλίου να κλείσει μετά τη γέννηση
- Πρόωρος τοκετός (υπανάπτυκτες μύες)
- Χαμηλό βάρος γέννησης
Σε ενήλικες:
- Παχυσαρκία
- Εγκυμοσύνη (ειδικά πολύδυμες)
- Ασκίτης (συσσώρευση υγρού στην κοιλιά)
- Άρση βαρών
- Βαριά χειρωνακτική εργασία
- Χρόνιος βήχας ή φτέρνισμα
- Χειρουργική επέμβαση στην κοιλιά ή τραύμα (μετεγχειρητική ομφαλοκήλη)
Συμπτώματα ομφαλοκήλης
Το κύριο σημείο μιας ομφαλοκήλης είναι ένα μαλακό εξόγκωμα ή πρήξιμο κοντά στον ομφαλό, το οποίο μπορεί να γίνει πιο αισθητό όταν:
- Ένα μωρό κλαίει (σε συγγενή ομφαλοκήλη)
- Βήχουμε
- Σηκωνόμαστε από το κρεββάτι
- Σηκώνουμε κάποιο βάρος, ή ακόμη και όταν ήμαστε απλά όρθιοι
Άλλα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Ήπιο πόνο ή ενόχληση γύρω από την κήλη
- Αίσθημα πίεσης στην κοιλιά
- Σε σοβαρές περιπτώσεις: έντονος πόνος, ναυτία, έμετος ή πυρετός (υποδηλώνουν περίσφυξη ή στραγγαλισμό, που είναι επείγουσα ιατρική κατάσταση και χρήζει άμεσης χειρουργικής επέμβασης)
Προδιαθεσικοί παράγοντες
Ορισμένα άτομα είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν ομφαλοκήλη λόγω ενός συνδυασμού γενετικών και επίκτητων παραγόντων. Αυτοί περιλαμβάνουν:
- Βρεφική ηλικία και γήρανση (ασθενέστεροι κοιλιακοί μύες)
- Παχυσαρκία
- Εγκυμοσύνη, ειδικά με δίδυμα ή πολύδυμα
- Χρόνιες ασθένειες όπως Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) ή κίρρωση ήπατος με ασκίτη
- Οικογενειακό ιστορικό κήλης
- Κάπνισμα (εξασθένιση κολλαγόνου από τη νικοτίνη)
- Προηγούμενες επεμβάσεις στην κοιλιά
Θεραπεία ομφαλοκήλης
Στα βρέφη: Οι περισσότερες ομφαλοκήλες στα βρέφη κλείνουν αυτόματα μέχρι την ηλικία των 3 έως 5 ετών. Η χειρουργική επέμβαση μπορεί να συνιστάται εάν:
- Η κήλη είναι μεγάλη ή δεν μειώνεται σε μέγεθος
- Επιμένει πέρα από την ηλικία των 5 ετών
- Προκαλεί πόνο ή ενόχληση
- Περισφίγγεται ή στραγγαλίζεται
Σε ενήλικες: Σχεδόν πάντα απαιτείται χειρουργική αποκατάσταση λόγω του κινδύνου επιπλοκών. Σε αντίθεση με τα παιδιά, η αυτόματη σύγκλειση είναι αδύνατη στους ενήλικες.
Ανησυχητική έρευνα: Πάνω από 100 κοινά φάρμακα αυξάνουν τον κίνδυνο για καρκίνο
Τρέχουσες χειρουργικές τεχνικές
Η χειρουργική αποκατάσταση μιας ομφαλοκήλης έχει ως στόχο να επανατοποθετήσει το περιεχόμενο της κήλης (συνηθέστερα έντερο) πίσω στην κοιλιακή κοιλότητα, να κλείσει το ομφαλικό χάσμα και να ενισχύσει το κοιλιακό τοίχωμα (σχεδόν πάντα με ένα πλέγμα). Οι κύριες τεχνικές περιλαμβάνουν:
1. Ανοιχτή επιδιόρθωση κήλης (τεχνικές PUMP, MOPP)
- Γίνεται μία μόνο τομή πέριξ του ομφαλού
- Tο περιεχόμενο της κήλης επαναπροωθείται μέσα στη περιτοναϊκή κοιλότητα όπου ανήκει
- Το χάσμα του κοιλιακού τοιχώματος κλείνεται με ράμματα και μπορεί να τοποθετηθεί και πλέγμα
- Αν η κήλη είναι μικρή η επέμβαση γίνεται ακόμη και με τοπική αναισθησία ή ελάχιστη μέθη
2. Λαπαροσκοπική αποκατάσταση κήλης (τεχνικές IPOMplus, ventralTAPP)
- Γίνονται, συνήθως, τρείς μικρές τρύπες 0,5 – 1 εκ. στο πλάι της κοιλιάς για την είσοδο της λαπαροσκοπικής κάμερας και των εργαλείων
- Γίνεται συρραφή του χάσματος
- Ένα πλέγμα χρησιμοποιείται για την ενίσχυση του κοιλιακού τοιχώματος
Οφέλη: λιγότερος πόνος, ταχύτερη ανάρρωση, λιγότερες λοιμώξεις και μικρότερες ουλές.
3. Ρομποτική αποκατάσταση ομφαλοκήλης (τεχνικές vTAPP, eTEP-RS, TARUP, LIRA)
- Χειρουργική αποκατάσταση της ομφαλοκήλης με χρήση ρομποτικού συστήματος
- Προσφέρει τρισδιάστατη απεικόνιση υψηλής ευκρίνειας και κινήσεις με απόλυτη ακρίβεια
- Οι κινήσεις των ρομποτικών εργαλείων έχουν 7 βαθμούς ελευθερίας, πολύ περισσότερους από τους 4 της κλασσικής λαπαροσκοπικής χειρουργικής. Έτσι, οι ρομποτικοί χειρισμοί μοιάζουν πολύ με εκείνων του ανθρώπινου χεριού
- Επιτρέπει σύνθετες αποκαταστάσεις, ειδικά σε υποτροπιάζουσες ή μεγάλες κήλες
- Νεότερες τεχνικές που επιτρέπουν την τοποθέτηση του πλέγματος όχι μέσα στη κοιλιά αλλά ανάμεσα στο κοιλιακό τοίχωμα, έτσι ώστε να είναι πλήρως προστατευμένο από το έντερο
- Σχεδόν μηδενική πιθανότητα λοίμωξης του πλέγματος
- Σχεδόν μηδενικός πόνος λόγω μη καθήλωσης του πλέγματος με ράμματα ή tackers
- Μηδενική απώλεια αίματος
- Δυνατότητα ταυτόχρονης διενέργειας και άλλων επεμβάσεων (π.χ. βουβωνοκήλης, μηροκήλης, κοιλιοκήλης, χολοκυστεκτομής κ.λπ.)
- Άριστο αισθητικό αποτέλεσμα αφού γίνονται μόνο τρεις μικρές οπές για την είσοδο των ρομποτικών εργαλείων
- Έξοδος από το νοσοκομείο και επιστροφή στο σπίτι σε 3 ώρες
- Η επέμβαση γίνεται μόνο με γενική νάρκωση
Είναι η ρομποτική χειρουργική η καλύτερη μέθοδος;
Η ρομποτική χειρουργική έχει αποκτήσει τα τελευταία χρόνια σε Ευρώπη και Αμερική πολύ υψηλή θέση στις προτιμήσεις τόσο των χειρουργών όσο και των ασθενών λόγω της ακρίβειας κινήσεων, της τρισδιάστατης απεικόνισης, της ευελιξίας χειρισμών και της βελτιωμένης εργονομίας της. Μερικά από τα πλεονεκτήματα περιλαμβάνουν:
- Βελτιωμένη οπτικοποίηση, τρισδιάστατη απεικόνιση και μεγέθυνση του χειρουργικού πεδίου. Επομένως ασύγκριτη όραση της χειρουργικής επέμβασης
- Μεγαλύτερη επιδεξιότητα, ιδίως σε στενούς χώρους
- Ακρίβεια χειρουργικών κινήσεων και χειρισμών σε επίπεδο μικροχιλιοστού
- Μειωμένο τραύμα ιστού
- Χαμηλότερος μετεγχειρητικός πόνος, μηδενική απώλεια αίματος
- Άμεση έξοδος από το νοσοκομείο
- Ταχύτερη επιστροφή στις κανονικές δραστηριότητες
Ωστόσο, η ρομποτική χειρουργική μπορεί να έχει κάποιους περιορισμούς:
- Στην Ελλάδα είναι ακόμη πιο ακριβή από τις παραδοσιακές μεθόδους
- Απαιτεί εξειδικευμένο εξοπλισμό και εκπαιδευμένο προσωπικό. Δεν μπορεί να γίνει ρομποτική επέμβαση αν το νοσοκομείο δεν έχει ρομπότ
- Δεν μπορούν όλοι οι χειρουργοί να κάνουν ρομποτικές επεμβάσεις, αφού χρειάζεται πρώτα εκπαίδευση και στη συνέχεια πιστοποίηση στις ρομποτικές τεχνικές. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν ακόμη στην Ελλάδα κέντρα ρομποτικής εκπαίδευσης και πιστοποίησης. Έτσι, η εκπαίδευση αναγκαστικά γίνεται στο εξωτερικό
- Για μικρές, απλές ομφαλοκήλες, η ανοιχτή χειρουργική επέμβαση μπορεί να είναι εξίσου αποτελεσματική, το ίδιο ασφαλής και πολύ πιο φθηνή.