Καθώς τα μεγέθη των οικογενειών συρρικνώνονται παγκοσμίως, ζουν χωρίς αδέρφια και κατ’ επέκταση και χωρίς τη μοναδική δυναμική των σχέσεων μεταξύ αδερφών. Αλλά πώς διαμορφώνεται πραγματικά η συμπεριφορά και ανάπτυξη ενός παιδιού που μεγάλωσε χωρίς αδέρφια, στην ενήλικη ζωή του; Πέρα από τα κοινά στερεότυπα που σχετίζονται με τα μοναχοπαίδια, πώς αλλιώς επηρεάζεται η συμπεριφορά και ο εγκέφαλος; Προηγούμενες έρευνες έχουν προσφέρει μερικές ενδείξεις, αλλά η πλήρης εικόνα παραμένει πολύπλοκη και υπό συζήτηση. Τι λέει η επιστήμη και ποιες νέες συνδέσεις αποκαλύπτει σχετικά με την ανάπτυξη.
Γονείς: 6 συμπεριφορές για επικοινωνιακά και ισορροπημένα παιδιά
Μοναχοπαίδι: Ποιες οι αλλαγές σε εγκέφαλο και συμπεριφορά στην ενήλικη ζωή συγκριτικά με όσους μεγάλωσαν με αδέρφια
Η δυναμική της οικογενειακής δομής αλλάζει παγκοσμίως, οδηγώντας σε περισσότερα παιδιά να μεγαλώνουν χωρίς αδέρφια. Αυτή η τάση εγείρει σημαντικά ερωτήματα σχετικά με το πώς η απουσία αδερφών μπορεί να διαμορφώσει την ανάπτυξη ενός ατόμου στην ενήλικη ζωή.
Ενώ προηγούμενες ψυχολογικές έρευνες για τα μοναχοπαίδια έχουν αποφέρει ποικίλα και μερικές φορές αντικρουόμενα ευρήματα, πρόσφατες μελέτες χρησιμοποιούν προηγμένες μεθόδους, συμπεριλαμβανομένης της απεικόνισης του εγκεφάλου, για να αποκτήσουν βαθύτερες γνώσεις. Σε αυτό το άρθρο θα εξερευνήσουμε μια σημαντική μελέτη που ρίχνει νέο φως σε αυτήν την πολύπλοκη σχέση, εξετάζοντας τις επιπτώσεις στην ενήλικη δομή του εγκεφάλου και τη συμπεριφορά, καθώς και τον κρίσιμο ρόλο των περιβαλλοντικών παραγόντων.
Η επίδραση των αδελφικών σχέσεων στην ενήλικη συμπεριφορά και την ανάπτυξη του εγκεφάλου
Η ανάπτυξη με αδέρφια φαίνεται να διαμορφώνει την ενήλικη συμπεριφορά με ουσιαστικούς τρόπους. Ενήλικες που είχαν αδέρφια τείνουν να επιδεικνύουν υψηλότερα επίπεδα οικογενειακής κοινωνικότητας, συμμετέχοντας πιο συχνά σε κοινωνικές δραστηριότητες με συγγενείς. Ως προς την προσωπικότητα, ενώ τα μοναχοπαίδια μπορεί να σκοράρουν ελαφρώς χαμηλότερα στην ευσυνειδησία και την εντιμότητα–ταπεινότητα και ελαφρώς υψηλότερα στον νευρωτισμό και την δεκτικότητα, αυτές οι διαφορές είναι γενικά ελάχιστες.
Απεικονιστικές μελέτες του εγκεφάλου, όπως αυτές από την κοόρτη CHIMGEN, υποδεικνύουν ότι η απουσία αδερφών μπορεί να επηρεάσει την ενήλικη δομή του εγκεφάλου και τη συμπεριφορά, κυρίως μέσω μεταβλητών παραγόντων όπως η κοινωνικοοικονομική κατάσταση. Οι αδερφικές σχέσεις παίζουν επίσης βασικό ρόλο στην ενίσχυση:
- της προσωπικής ανάπτυξης και ανθεκτικότητας
- της ανάπτυξης κοινωνικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων
- της γνωστικής και ψυχολογικής ανάπτυξης, ειδικά μέσω αλληλεπιδράσεων με μεγαλύτερα αδέρφια
Αυτές οι δυναμικές υπογραμμίζουν τη διαρκή αναπτυξιακή επίδραση της παιδικής και της ενήλικης ζωής με αδέρφια.
Η επίδραση της απουσίας αδερφών στην ενήλικη δομή του εγκεφάλου και τη συμπεριφορά
Στατιστικά στοιχεία υποδεικνύουν ότι το μέγεθος των οικογενειών σε πολλές χώρες συρρικνώνεται και ένας αυξανόμενος αριθμός γονέων παγκοσμίως, είτε εκούσια είτε ακούσια, καταλήγουν να έχουν μόνο ένα παιδί. Ενώ πολλές ψυχολογικές μελέτες έχουν διερευνήσει τις διαφορές μεταξύ ατόμων που έχουν αδέρφια και εκείνων που δεν έχουν, οι επιδράσεις της έλλειψης των αδελφικών σχέσεων στα μοναχοπαίδια στον εγκέφαλο και τη συμπεριφορά τους δεν έχουν ακόμη πλήρως κατανοηθεί.
Προηγούμενες έρευνες έχουν αποφέρει ποικίλα και μερικές φορές αντικρουόμενα αποτελέσματα, τα οποία μερικές φορές υπαινίσσονταν αρνητικές επιδράσεις του να είναι κάποιος μοναχοπαίδι και άλλες φορές υπογράμμιζαν τις θετικές της επιπτώσεις. Επιπλέον, αυτές οι αρνητικές και θετικές επιδράσεις βρέθηκαν να είναι ασυνεπείς μεταξύ των μελετών, με κάποιες μελέτες να υποδεικνύουν ότι τα μοναχοπαίδια τείνουν να τα πηγαίνουν καλύτερα στο σχολείο, είναι πιο φιλοκοινωνικά και λιγότερο προβληματικά, ενώ άλλες έδειξαν το αντίθετο.
5 τρόποι για να έχετε υγιή εγκέφαλο μέχρι τα γεράματα
Ερευνητές στο Γενικό Νοσοκομείο του Ιατρικού Πανεπιστημίου Tianjin και σε άλλα ιδρύματα στην Κίνα πραγματοποίησαν πρόσφατα μια μελέτη με στόχο την καλύτερη κατανόηση του πώς το να είναι κάποιος μοναχοπαίδι επηρεάζει τον εγκέφαλο και τη συμπεριφορά των ανθρώπων κατά την ενήλικη ζωή. Τα ευρήματά τους, που δημοσιεύτηκαν στο Nature Human Behaviour, υπογραμμίζουν συγκεκριμένα πρότυπα στην ανάπτυξη και τη δραστηριότητα του εγκεφάλου, καθώς και συμπεριφορικές τάσεις, που παρατηρούνται συνήθως σε ενήλικες που μεγάλωσαν χωρίς αδέρφια.
«Με την παγκόσμια αύξηση των οικογενειών με ένα παιδί, είναι κρίσιμο να κατανοήσουμε τις επιδράσεις της ανάπτυξης χωρίς αδέρφια (GWS) στον ενήλικα εγκέφαλο, τη συμπεριφορά και τις υποκείμενες οδούς», έγραψαν στην εργασία τους οι Κινέζοι ερευνητές Jie Tang, Jing Zhang και οι συνάδερφοί τους.
«Χρησιμοποιώντας την κοόρτη CHIMGEN, διερευνήσαμε τις συσχετίσεις της GWS με την ενήλικη δομή του εγκεφάλου, λειτουργία, συνδεσιμότητα, γνωστική ικανότητα, προσωπικότητα και ψυχική υγεία, καθώς και την οδό από την GWS προς τα αναπτυξιακά περιβάλλοντα που σχετίζονται με την GWS, στον εγκέφαλο και στην ανάπτυξη της συμπεριφοράς, σε 2.397 ζεύγη ατόμων με και χωρίς αδέρφια», δήλωσαν οι επιστήμονες σύμφωνα με τη Medical Xpress.
Νευροβιολογικές και συμπεριφορικές διαφορές στον εγκέφαλο των ενηλίκων
Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα που συλλέχθηκαν ως μέρος της μελέτης Chinese Imaging Genetics (CHIMGEN), η οποία πραγματοποιήθηκε σε 32 ερευνητικά κέντρα στην Κίνα. Τακτοποίησαν τους συμμετέχοντες που πληρούσαν τα κριτήρια επιλογής της μελέτης τους σε ζεύγη, τα οποία περιείχαν ένα μοναχοπαίδι και ένα άτομο με αδέρφια που είχαν παρόμοια δημογραφικά στοιχεία και υπόβαθρo.
Συγκρίνοντας τους εγκεφάλους και τις συμπεριφορές αυτών των ζευγών συμμετεχόντων, οι ερευνητές κατάφεραν να αποκτήσουν νέες γνώσεις σχετικά με το πώς η έλλειψη αδερφών επηρεάζει τον εγκέφαλο και τις συμπεριφορές των ανθρώπων στην ενήλικη ζωή. Ενδιαφέροντος, αποκάλυψαν επαναλαμβανόμενα πρότυπα μεταξύ των παιδιών χωρίς αδέρφια στην ακεραιότητα της λευκής ουσίας, τον όγκο του εγκεφάλου, τη νευρωνική δραστηριότητα, τη μνήμη και την ψυχική υγεία, ενώ παράλληλα αποκάλυψαν χαρακτηριστικούς συμπεριφορικούς φαινοτύπους (δηλ. γνωστικές, σχετιζόμενες με την προσωπικότητα και συμπεριφορικές τάσεις).
«Βρήκαμε συσχετίσεις που συνδέουν την GWS με υψηλότερη ακεραιότητα ινών γλώσσας, χαμηλότερη ακεραιότητα κινητικών ινών, μεγαλύτερο όγκο παρεγκεφαλίδας, μικρότερο όγκο εγκεφάλου και χαμηλότερη μετωποκροταφική αυτόματη εγκεφαλική δραστηριότητα», έγραψαν οι Tang, Zhang και οι συνάδερφοί τους.
Οικογενειακό περιβάλλον: Παρεμβάσεις και παράγοντες που διαμορφώνουν τον εγκέφαλο και τη συμπεριφορά στα μοναχοπαίδια
«Σε αντίθεση με την στερεοτυπική εντύπωση συσχετίσεων μεταξύ της GWS και προβληματικών συμπεριφορών, βρήκαμε θετικές συσχετίσεις της GWS με τη νευρογνωστική λειτουργία και την ψυχική υγεία. Παρά τις άμεσες επιδράσεις, η GWS επηρεάζει τα περισσότερα εγκεφαλικά και συμπεριφορικά αποτελέσματα μέσω μεταβλητών περιβαλλοντικών παραγόντων, όπως η κοινωνικοοικονομική κατάσταση, η μητρική φροντίδα και η οικογενειακή υποστήριξη, υποδεικνύοντας στόχους για παρεμβάσεις που θα ενισχύσουν την υγιή ανάπτυξη των παιδιών».
Εγκέφαλος: Πώς θα απομακρύνουμε τις τοξίνες για να προστατευτούμε από την άνοια
Αυτή η πρόσφατη μελέτη υποδεικνύει ότι ενώ το να είναι κάποιος μοναχοπαίδι μπορεί να έχει άμεσες επιδράσεις στον εγκέφαλο και τη συμπεριφορά των ανθρώπων, οι περισσότερες από τις επιδράσεις του σχετίζονται με το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνουν τα μοναχοπαίδια και τα ερεθίσματα στα οποία εκτίθενται ή όχι. Αυτό υποδεικνύει ότι προσεκτικά σχεδιασμένες παρεμβάσεις με στόχο τη διεύρυνση των εμπειριών και των ευκαιριών που είναι διαθέσιμες στα μοναχοπαίδια θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη βελτίωση των εγκεφαλικών τους λειτουργιών, της ψυχικής τους υγείας και της συμπεριφοράς τους ως ενήλικες.
Πηγές: MedicalXpress, Nature, ResearchGate, UTC Scholar