Έχουμε όλοι δει κάποιον να κουνάει συνεχώς τα πόδια του — στο λεωφορείο, σε μια καφετέρια ή ακόμα και κάτω από το γραφείο στη δουλειά. Αυτή η ανήσυχη συνήθεια είναι συνήθως ακίνδυνη και η ψυχολογία προσφέρει κάποιους σαφείς λόγους για τους οποίους μπορεί να συμβαίνει.
Τι είναι το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών – Ποιές διαταρραχές κρύβει και πώς αντιμετωπίζετε
Γιατί ορισμένοι κουνούν συνεχώς τα πόδια τους;
Υπάρχει ένας ψυχολογικός λόγος για τον οποίο τόσοι πολλοί άνθρωποι κουνούν ή ταλαντεύουν τα πόδια τους, ανεξάρτητα από την περίσταση. Ίσως το έχετε παρατηρήσει όταν κάθεστε δίπλα σε κάποιον σε μια καφετέρια ή στα μεταφορικά μέσα, όπου η συνεχής κίνηση του ποδιού του ταρακουνά το τραπέζι και ακόμα και τα ποτά – ή ίσως έχετε έναν φίλο που απλά δεν μπορεί να σταματήσει.
Για άλλους, μπορεί να συμβαίνει στη δουλειά, όπου η συνήθεια του χτυπήματος του ποδιού κάτω από το γραφείο μπορεί ακόμα και να προκαλέσει πόνο ή μώλωπες στο γόνατο. Είτε πρόκειται για εσάς είτε για κάποιον άλλον, αυτή η επαναλαμβανόμενη κίνηση συνδέεται συνήθως με ψυχολογικούς παράγοντες – και τα καλά νέα είναι ότι, εκτός από ενδεχόμενη κόπωση στους μύες ή έναν περιστασιακό μώλωπα, το κούνημα των ποδιών είναι γενικά ακίνδυνο.
Συμπεριφορές stimming σε νευροτυπικά άτομα
Το stimming (επαναλαμβανόμενες ή αυτοδιεγερτικές συμπεριφορές όπως το παίξιμο, το χτύπημα ή το λίκνισμα) δεν είναι αποκλειστικό μόνο σε όσους ανήκουν στο φάσμα του αυτισμού.
Σύμφωνα με μελέτη του 2024 με τίτλο «Associations of anxiety and depression with restless leg syndrome: a systematic review and meta-analysis», τα άτομα με σύνδρομο ανήσυχων ποδιών παρουσιάζουν σημαντικά υψηλότερα επίπεδα καταθλιπτικών συμπτωμάτων σε σύγκριση με υγιείς ανθρώπους, καθώς και σημαντικά υψηλότερα συμπτώματα άγχους.
Άλλες πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι και τα νευροτυπικά άτομα εκδηλώνουν αυτές τις συμπεριφορές για ρύθμιση, συγκέντρωση ή ανακούφιση. Αν και συνήθως χαρακτηρίζονται ως «νευρικότητα», οι ενέργειες αυτές μπορεί να εξυπηρετούν παρόμοιες λειτουργίες με το stimming στον αυτισμό.
Σύνδρομο ανήσυχων ποδιών: Τι το προκαλεί και πώς θα βρείτε ανακούφιση
- Οι νευροτυπικοί ενήλικες αναφέρουν επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές που σχετίζονται με αισθητηριακή ευαισθησία, αν και συνήθως είναι ηπιότερες απ’ ό,τι στον αυτισμό.
- Η ελευθερία να εκδηλώνει κανείς stimming υποστηρίζει την αυτο-αποτελεσματικότητα – η καταπίεσή του μειώνει την ευημερία.
- Κριτικές μελέτες επαναπροσδιορίζουν το stimming ως ένα προσαρμοστικό γνωστικό εργαλείο, όχι απλώς ως απόσπαση προσοχής.
- Η καθημερινή «νευρικότητα»/αυτοπροσαρμογές (π.χ. χτύπημα στυλό, στριφογύρισμα μαλλιών) έχουν λειτουργική επικάλυψη με το stimming.
- Κλασικές θεωρίες το ερμηνεύουν ως αισθητηριακή ενίσχυση – οι επαναλαμβανόμενες κινήσεις προσφέρουν ικανοποιητική αισθητηριακή ανατροφοδότηση.
Ψυχολογικοί λόγοι πίσω από το ασυναίσθητο κούνημα των ποδιών
Απλά, όπως εξηγεί το BetterHelp, οι άνθρωποι μπορεί να κουνούν τα πόδια τους από πλήξη, καθώς το σώμα τους τους «λέει» ότι δεν έχουν αρκετά ερεθίσματα. Επίσης, αναφέρει ότι μπορεί να είναι μια ασυνείδητη συνήθεια που εκδηλώνεται κατά τη συγκέντρωση.
Ένας ακόμη βασικός ψυχολογικός λόγος είναι ότι το κούνημα των ποδιών μπορεί να οφείλεται στο άγχος, καθώς το σώμα απελευθερώνει την νευρική ενέργεια με έναν ήσυχο, πιο διακριτικό τρόπο. Η Βρετανίδα ψυχοθεραπεύτρια, Dawn Templeton, μέλος του Counselling Directory, είχε εξηγήσει παλαιότερα στο Metro ότι «όταν έχουμε στρες ή νιώθουμε άγχος, το σώμα μας μάς προετοιμάζει είτε να πολεμήσουμε το στρες είτε να τρέξουμε μακριά του – αυτό είναι γνωστό ως αντίδραση “μάχης ή φυγής”».
Οι μύες μας τότε ενεργοποιούνται και απελευθερώνουν την ‘περίσσια ενέργεια’, και επειδή το άγχος μπορεί να κάνει το σώμα μας να νομίζει ότι βρισκόμαστε σε κίνδυνο, όσοι περνούν πολύ χρόνο καθιστοί μπορεί να διαπιστώσουν ότι τα πόδια τους κινούνται ακούσια. «Ουσιαστικά είναι το σώμα μας που προετοιμάζεται να αντιμετωπίσει μια αναμενόμενη απειλή», πρόσθεσε η Βρετανίδα κλινική ψυχολόγος Catherine Huckle, σύμφωνα με το Lad Bible.
Τρόποι για να σταματήσει το κούνημα των ποδιών
Αν το κούνημα των ποδιών δεν οφείλεται σε κάποια υποκείμενη ιατρική πάθηση, υπάρχουν ορισμένες τεχνικές που μπορεί κανείς να δοκιμάσει για να το σταματήσει. Το BetterHelp προτείνει να δοκιμάσετε διαφορετικούς τύπους ερεθισμάτων, όπως ζωγραφική στο χαρτί, μάσημα τσίχλας, παιχνίδι με κάποιο fidget toy ή κράτημα σημειώσεων.
Συνιστά επίσης να αντιμετωπίζετε τα συναισθήματά σας, να φροντίζετε να κοιμάστε επαρκώς, να δοκιμάσετε γιόγκα ή διαλογισμό και ακόμη και να δοκιμάσετε την ψυχοθεραπεία. Μπορεί επίσης να σας βοηθήσει κάτι πιο σωματικό, όπως η ενσωμάτωση περισσότερης άσκησης μέσα στη μέρα, ώστε να απελευθερωθεί αυτή η περίσσια ενέργεια. Αλλά γενικά, το συνεχές κούνημα των ποδιών λόγω άγχους ή άλλων ψυχολογικών λόγων δεν πρόκειται να σας βλάψει (αν και μπορεί να εκνευρίσει τους γύρω σας).
Τι ανακουφίζει το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών – Συμπτώματα που εμφανίζονται πριν τον ύπνο
Άλλοι λόγοι για το κούνημα των ποδιών
Υπάρχει επίσης η πιθανότητα οι επαναλαμβανόμενες κινήσεις των ποδιών να είναι σύμπτωμα κάποιας υποκείμενης ιατρικής πάθησης, όπως νευρική ή εγκεφαλική βλάβη, σύνδρομο ανήσυχων ποδιών (RLS), νόσος Πάρκινσον ή προβλήματα με τον θυρεοειδή. Αν δεν μπορείτε να το ελέγξετε, αξίζει να το αναφέρετε στον γιατρό σας και να τον συμβουλευθείτε.
Πηγές: Lad Bible, Springer Nature Link, Springer Nature Link, ARXIV, PMC, Frontiers