Ανησυχία του ΠΟΥ για τον αυξανόμενο ρυθμό αυτοκτονιών και τις τεράστιες ελλείψεις στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας παγκοσμίως.
H αυτοκτονία αποτελεί μια από τις βασικές αιτίες θανάτου μεταξύ των νέων σε όλες τις χώρες και σε όλα τα κοινωνικοοικονομικά πλαίσια.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), ένας στους 100 θανάτους οφείλεται σε αυτοκτονία, με περισσότερους από 727.000 ανθρώπους να χάνουν τη ζωή τους με αυτόν τον τρόπο μόνο το 2021.
Παρά τις προσπάθειες που γίνονται σε παγκόσμια κλίμακα, η πρόοδος που έχει γίνει είναι υπερβολικά μικρή για να επιτευχθεί ο στόχος βιώσιμης ανάπτυξης που υιοθετήθηκε το 2015 από τον ΟΗΕ, ο οποίος συνίσταται στη μείωση κατά ένα τρίτο των ποσοστών αυτοκτονίας ως το 2030.
Πάνω από 500 αυτοκτονίες ετησίως στην Ελλάδα-Πρόγραμμα πρόληψης αυτοκτονιών στο Λαϊκό Νοσοκομείο
Αν συνεχιστεί η σημερινή τάση, η μείωση θα φτάσει μόνον 12%» σε πέντε χρόνια, σημείωσε η Ντέβορα Κέστελ, επικεφαλής του τμήματος ψυχικής υγείας στον ΠΟΥ σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε.
Σε παγκόσμια κλίμακα, το ποσοστό αυτοκτονιών μειώθηκε κατά 35% μεταξύ του 2000 και του 2021, παραμένοντας σταθερό στη διάρκεια της πανδημίας της COVID-19 παρά μια αύξηση των παραγόντων κινδύνου, σύμφωνα με την έκθεση.
Σχεδόν τα τρία τέταρτα των αυτοκτονιών, ποσοστό 73%, καταγράφονται στις χώρες χαμηλού ή μέσου εισοδήματος, όπου ζει το μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού.
Οι χώρες υψηλού εισοδήματος παρουσιάζουν υψηλότερο ποσοστό αυτοκτονιών, αλλά είναι δύσκολο να γίνουν συγκρίσεις καθώς η τήρηση στατιστικών δεδομένων σε αυτές τις χώρες είναι πιο ανεπτυγμένη από ό,τι στις φτωχές χώρες, διευκρίνισε ο ΠΟΥ.
Η αυτοκτονία παραμένει μια δραματική συνέπεια ορισμένων διαταραχών ψυχικής υγείας, επισήμανε ο οργανισμός.
«Χαμόγελο του παιδιού»: Κάθε τρεις μέρες δύο παιδιά με αυτοκτονικές σκέψεις αναζητούν βοήθεια
Πάνω από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι ζουν με ψυχικές παθήσεις
Πάνω από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι υποφέρουν από ψυχικές διαταραχές, με τις πιο συνηθισμένες να είναι το άγχος και η κατάθλιψη, και ο αριθμός αυτός αυξάνεται πιο γρήγορα από τον παγκόσμιο πληθυσμό, σύμφωνα με τον ΠΟΥ.
Οι ψυχικές παθήσεις αποτελούν τη δεύτερη μεγαλύτερη αιτία μακροχρόνιας αναπηρίας, συμβάλλοντας στην απώλεια υγιούς ζωής, αναφέρει ο ΠΟΥ. Προσθέτει ότι αυξάνουν το κόστος υγειονομικής περίθαλψης για τα άτομα με ψυχικές διαταραχές και τις οικογένειές τους, ενώ παράλληλα προκαλούν σημαντικές οικονομικές απώλειες σε παγκόσμια κλίμακα.
Ο ΠΟΥ εξέφρασε ιδιαίτερη ανησυχία για τις ψυχικές διαταραχές μεταξύ των νέων, οι οποίοι υπέφεραν ιδιαίτερα στη διάρκεια της COVID-19 και είναι πολύ εκτεθειμένοι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
«Ο μετασχηματισμός των υπηρεσιών ψυχικής υγείας είναι μια από τις πιο πιεστικές προκλήσεις δημόσιας υγείας», υπογράμμισε ο επικεφαλής του ΠΟΥ Τέντρος Αντάνομ Γκεμπρεγέσους στην ανακοίνωση του οργανισμού.
Οι ψυχικές διαταραχές έχουν βαριές οικονομικές συνέπειες: υψηλές δαπάνες υγείας, αλλά και έμμεσες δαπάνες, ιδιαίτερα όσον αφορά την απώλεια παραγωγικότητας, οι οποίες είναι ακόμη πιο σημαντικές, σύμφωνα με τον ΠΟΥ, ο οποίος σημείωσε ότι από μόνες τους η κατάθλιψη και το άγχος στοιχίζουν στην παγκόσμια οικονομία 1 τρισεκατομμύριο δολάρια ετησίως.
Η ψυχική υγεία στο περιθώριο
Η έκθεση αποκαλύπτει μια ανησυχητική στασιμότητα στις επενδύσεις στην ψυχική υγεία. Οι μέσες κρατικές δαπάνες για την ψυχική υγεία παραμένουν μόλις στο 2% των συνολικών προϋπολογισμών για την υγεία – αμετάβλητες από το 2017. Οι ανισότητες μεταξύ των χωρών είναι έντονες. Ενώ οι χώρες υψηλού εισοδήματος δαπανούν έως και 65 δολάρια ΗΠΑ ανά άτομο για την ψυχική υγεία, οι χώρες χαμηλού εισοδήματος δαπανούν μόλις 0,04 δολάρια ΗΠΑ. Ο παγκόσμιος μέσος αριθμός εργαζομένων ψυχικής υγείας ανέρχεται σε 13 ανά 100.000 άτομα, με ακραίες ελλείψεις στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.
Η μεταρρύθμιση και η ανάπτυξη των υπηρεσιών ψυχικής υγείας προχωρά με αργούς ρυθμούς, αναφέρει ο ΠΟΥ. Λιγότερο από το 10% των χωρών έχουν μεταβεί πλήρως σε μοντέλα φροντίδας που βασίζονται στην κοινότητα, με τις περισσότερες χώρες να βρίσκονται ακόμη στα αρχικά στάδια της μετάβασης. Η ενδονοσοκομειακή περίθαλψη εξακολουθεί να βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στα ψυχιατρικά νοσοκομεία, με σχεδόν τις μισές εισαγωγές να συμβαίνουν ακούσια και πάνω από το 20% να διαρκούν περισσότερο από ένα έτος.
Η ενσωμάτωση της ψυχικής υγείας στην πρωτοβάθμια περίθαλψη προχωρά, με το 71% των χωρών να πληρούν τουλάχιστον τρία από τα πέντε κριτήρια του ΠΟΥ. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν κενά στα δεδομένα. Μόνο 22 χώρες παρείχαν επαρκή δεδομένα για την εκτίμηση της κάλυψης των υπηρεσιών για την ψύχωση. Στις χώρες χαμηλού εισοδήματος, λιγότερο από το 10% των ατόμων που πάσχουν λαμβάνουν φροντίδα, σε σύγκριση με πάνω από 50% στις χώρες υψηλότερου εισοδήματος, γεγονός που υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη επέκτασης της πρόσβασης και ενίσχυσης της παροχής υπηρεσιών.
Είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι οι περισσότερες χώρες αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες προαγωγής της ψυχικής υγείας. Πάνω από το 80% των χωρών προσφέρουν πλέον υποστήριξη ψυχικής υγείας και ψυχοκοινωνική υποστήριξη στο πλαίσιο των επειγόντων περιστατικών, από 39% το 2020. Οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας σε εξωτερικά ιατρεία και η τηλεϊατρική γίνονται όλο και πιο διαθέσιμες, αν και η πρόσβαση παραμένει άνιση.
Ο ΠΟΥ καλεί τις κυβερνήσεις και τους παγκόσμιους εταίρους να εντείνουν επειγόντως τις προσπάθειες για τον μετασχηματισμό των συστημάτων ψυχικής υγείας παγκοσμίως.