Ραγδαία αύξηση κρουσμάτων Δυτικού Νείλου και chikungunya. Το ECDC ζητά συντονισμένη δράση για την αντιμετώπιση ασθενειών που μεταδίδονται από τα κουνούπια.
Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC) κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τα πρωτοφανή κρούσματα λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου και της νόσου chikungunya που υποδηλώνουν ένδειξη μιας «νέας κανονικότητας». Η αυξημένη και εκτεταμένη μετάδοση ασθενειών που μεταδίδονται από κουνούπια συνιστά μια σοβαρή πρόκληση για τη δημόσια υγεία και απαιτεί συντονισμένη δράση σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Σύμφωνα με το ECDC, η Ευρώπη βιώνει ολοένα και μεγαλύτερες και πιο έντονες περιόδους μετάδοσης ασθενειών που μεταδίδονται από κουνούπια.
111 κρούσματα του ιού chikungunya στη Γαλλία και επτά στην Ιταλία
Μέχρι τις 13 Αυγούστου 2025, οκτώ ευρωπαϊκές χώρες είχαν αναφέρει 335 εγχώρια κρούσματα λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου και 19 θανάτους.
Η Ιταλία παραμένει η χώρα που έχει πληγεί περισσότερο, ακολουθούμενη από την Ελλάδα, τη Σερβία , τη Γαλλία , τη Ρουμανία , την Ουγγαρία , τη Βουλγαρία και την Ισπανία.
Η Γαλλία έχει αναφέρει 111 κρούσματα του ιού chikungunya και η Ιταλία επτά. Δεν έχουν αναφερθεί θάνατοι στην ηπειρωτική Ευρώπη, αλλά παγκοσμίως, έχουν καταγραφεί μέχρι στιγμής πάνω από 240.000 κρούσματα του ιού chikungunya και 90 θάνατοι το 2025.
Αυτή η μεταβολή οφείλεται σε κλιματικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως η άνοδος της θερμοκρασίας, οι παρατεταμένες καλοκαιρινές εποχές, οι ηπιότεροι χειμώνες και οι μεταβολές στα πρότυπα βροχοπτώσεων. Οι συνθήκες αυτές δημιουργούν ένα ευνοϊκό περιβάλλον για την επιβίωση των κουνουπιών και την μετάδοση ασθενειών.
«Η Ευρώπη εισέρχεται σε μια νέα φάση — όπου η μακρύτερη, πιο διαδεδομένη και πιο έντονη μετάδοση ασθενειών από κουνούπια γίνεται η νέα κανονικότητα. Το ECDC συνεργάζεται στενά με όλα τα κράτη μέλη για να παρέχει υποστήριξη και έγκαιρη καθοδήγηση για τη δημόσια υγεία, με στόχο την ενίσχυση της αντίδρασης της Ευρώπης», δήλωσε η Pamela Rendi-Wagner, Διευθύντρια του ECDC.
Ιός chikungunya
Το κουνούπι που μπορεί να μεταδώσει τον ιό chikungunya ( Aedes albopictus ) έχει πλέον εγκατασταθεί σε 16 ευρωπαϊκές χώρες και 369 περιοχές, από μόλις 114 περιοχές πριν από μια δεκαετία. Σε συνδυασμό με τα αυξανόμενα επίπεδα διεθνών ταξιδιών, αυτή η εξάπλωση καθιστά πιο πιθανές τις τοπικές επιδημίες. Η Ευρώπη έχει δει 27 επιδημίες chikungunya μέχρι στιγμής το 2025, ένα νέο ρεκόρ για την ήπειρο.
Για πρώτη φορά, ένα τοπικά μεταδιδόμενο κρούσμα από τον ιό chikungunya έχει αναφερθεί στην περιοχή της Αλσατίας της Γαλλίας, κάτι που υπογραμμίζει τη συνεχιζόμενη επέκταση του κινδύνου μετάδοσης προς βορρά.
Ιός του Δυτικού Νείλου
Η κατανομή των κρουσμάτων του ιού του Δυτικού Νείλου στην Ευρώπη συνεχίζει να μεταβάλλεται και την τελευταία δεκαετία, η μόλυνση έχει εντοπιστεί σε νέες περιοχές κάθε χρόνο. Φέτος, για πρώτη φορά, έχουν αναφερθεί μολύνσεις στις ιταλικές επαρχίες Latina και Frosinone, καθώς και στην κομητεία Sălaj στη Ρουμανία. Η Ευρώπη έχει καταγράψει τον υψηλότερο αριθμό κρουσμάτων του ιού του Δυτικού Νείλου εδώ και τρία χρόνια. Το ECDC αναμένει ότι οι μολύνσεις θα συνεχίσουν να αυξάνονται, πιθανώς φτάνοντας σε εποχιακή κορύφωση τον Αύγουστο ή τον Σεπτέμβριο.
Νέες κατευθυντήριες γραμμές για πρόληψη και έλεγχο των νόσων
Οι νέες κατευθυντήριες γραμμές του ECDC περιγράφουν πρακτικά μέτρα επιτήρησης, πρόληψης και ελέγχου για τη νόσο του ιού chikungunya, τον δάγκειο πυρετό και τη νόσο του ιού Zika, με συστάσεις για τις ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων με περιορισμένη εμπειρία ή που δεν έχουν αντιμετωπίσει στο παρελθόν την απειλή αυτών των ασθενειών που μεταδίδονται από κουνούπια. Οι κατευθυντήριες γραμμές, που έχουν σχεδιαστεί για τις αρχές δημόσιας υγείας, παρέχουν ένα έτοιμο προς χρήση πρακτικό εργαλείο για την αξιολόγηση των επιπέδων κινδύνου και την εφαρμογή μέτρων ετοιμότητας και ελέγχου. Είναι επίσης διαθέσιμη καθοδήγηση του ECDC για τον ιό του Δυτικού Νείλου.
Πώς να κρατήσετε τα κουνούπια μακριά από την αυλή σας – Το απόλυτο κόλπο
«Καθώς εξελίσσεται το τοπίο των ασθενειών που μεταδίδονται από κουνούπια, όλο και περισσότεροι άνθρωποι στην Ευρώπη θα διατρέχουν κίνδυνο στο μέλλον. Αυτό καθιστά την πρόληψη πιο σημαντική από ποτέ, τόσο μέσω συντονισμένων δράσεων δημόσιας υγείας όσο και μέτρων ατομικής προστασίας», δήλωσε η Δρ Céline Gossner, επικεφαλής του τμήματος τροφίμων, νερού, ασθενειών που μεταδίδονται από φορείς και ζωονοσογόνων ασθενειών του ECDC. «Υπάρχει επείγουσα ανάγκη να ενισχυθούν και να επεκταθούν αποτελεσματικές και φιλικές προς το περιβάλλον παρεμβάσεις για την καταπολέμηση των κουνουπιών», πρόσθεσε.
Κουνούπια: 7 συμβουλές που θα σώσουν από τα ενοχλητικά τσιμπήματα
Το ECDC ενθαρρύνει τα άτομα που ζουν στις πληγείσες περιοχές και τους επισκέπτες, ιδίως τους ηλικιωμένους, τα παιδιά και τα άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, να προστατεύονται από τα τσιμπήματα κουνουπιών, χρησιμοποιώντας εντομοαπωθητικά, φορώντας μακριά μανίκια και παντελόνια, ιδίως την αυγή και το σούρουπο, χρησιμοποιώντας σίτες στα παράθυρα, κουνουπιέρες και κλιματισμό/ανεμιστήρες.
Οι επαγγελματίες του τομέα της υγείας πρέπει να είναι ενήμεροι για την κυκλοφορία αυτών των ιών και να διασφαλίζουν την έγκαιρη διάγνωση.