Οι άνθρωποι που καταναλώνουν τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και λίγους υδατάνθρακες, εμφανίζουν περισσότερες πιθανότητες γήρανσης των οργάνων του σώματός τους. Ποια δίαιτα, σύμφωνα με τους ειδικούς, πρέπει να αποφεύγετε αν θέλετε να αποφύγετε την κυτταρική γήρανση.
Οι άνθρωποι που ακολουθούν αυτού του είδους τη δίαιτα, καταναλώνοντας μεγαλύτερες ποσότητες λίπους και μειώνοντας ταυτόχρονα την πρόσληψη υδατανθράκων, χάνουν σημαντική ποσότητα βάρους σε σύντομο χρονικό διάστημα, ωστόσο, σύμφωνα με τους ειδικούς, δεν κάνουν καλό στην υγεία τους και έχουν επιπτώσεις σε διάφορα όργανα του σώματός τους.
Τα ποσοστά παχυσαρκίας έχουν αυξηθεί σημαντικά σε παγκόσμιο επίπεδο, λόγω της ανθυγιεινής διατροφής και της καθιστικής ζωής και πολλοί άνθρωποι στρέφονται σε διάφορους τύπους διατροφής που πιστεύουν ότι θα τους βοηθήσουν να χάσουν πολλά κιλά. Κάποιες δίαιτες, όμως, δεν είναι και τόσο καλές για την υγεία.
Ερευνητές από το UTHealth San Antonio, δημοσίευσαν πρόσφατα μια νέα μελέτη στο περιοδικό Science Advances που εξετάζει τις επιπτώσεις της κετογονικής δίαιτας (keto) σε ποντίκια.
Η δίαιτα κέτο, που παραδοσιακά χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της επιληψίας, είναι μια δίαιτα που είναι γνωστή σε παρά πολλές χώρες και ακολουθείται από χιλιάδες ανθρώπους. Ορισμένα χαρακτηριστικά της περιλαμβάνουν την κατανάλωση μεγαλύτερων ποσοτήτων λιπών με ταυτόχρονη μείωση της πρόσληψης υδατανθράκων.
Οι ερευνητές που διεξήγαγαν την τρέχουσα μελέτη εξέτασαν πιο προσεκτικά την κετογονική δίαιτα πειραματιζόμενοι σε ποντίκια για να δουν τι επιπτώσεις έχει στην υγεία. Ενδιαφέρθηκαν κυρίως για το κατά πόσον συμβάλλει στην κυτταρική γήρανση.
Τα ευρήματά τους έδειξαν ότι όταν συνέκριναν μια ομάδα ποντικιών που ακολουθούσαν κετογονική δίαιτα με ποντίκια μιας ομάδας ελέγχου, τα ποντίκια που την ακολουθούσαν παρουσίασαν υψηλότερα ποσοστά γήρανσης στα όργανα του σώματός τους.
Τι χαρακτηρίζει την κετογονική δίαιτα
Τα μακροθρεπτικά συστατικά στα οποία εστιάζουν οι άνθρωποι που ακολουθούν τη δίαιτα κέτο περιλαμβάνουν:
- 55 έως 60% των θερμίδων από λίπη
- 30 έως 35% των θερμίδων από πρωτεΐνες
- 5 έως 10% των θερμίδων από υδατάνθρακες (20 έως 50 γραμμάρια υδατανθράκων).
Για να το συγκρίνετε αυτό με τις συστάσεις του Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA), ο FDA συνιστά να προέρχεται λιγότερο από το 10% των θερμίδων των ανθρώπων από κορεσμένα λίπη, τα οποία είναι το είδος των λιπών που βρίσκονται στο βόειο κρέας, το βούτυρο και το χοιρινό κρέας.
Ο FDA σημειώνει ότι οι άνθρωποι θα πρέπει να εστιάζουν σε τρόφιμα που αποτελούν πηγή ακόρεστων λιπαρών – όπως τα ψάρια, το αβοκάντο και τα καρύδια – καθώς μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση της χοληστερόλης.
Επιπλέον, ο FDA συνιστά στους ανθρώπους να καταναλώνουν 275 γραμμάρια υδατανθράκων την ημέρα, που είναι σημαντικά υψηλότερη από την πρόσληψη υδατανθράκων που συνιστάται για τη δίαιτα κέτο.
Η μελέτη αυτή αφορούσε τη δοκιμή των επιπτώσεων της κατανάλωσης μιας διατροφής υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά σε ποντίκια. Μια ομάδα ποντικιών χρησίμευσε ως ομάδα ελέγχου και έτρωγε μια διατροφή με θερμιδική σύνθεση 17% από λίπος, 25% από πρωτεΐνες και 58% από υδατάνθρακες.
Η ομάδα δοκιμής έτρωγε 84% ακόρεστα λιπαρά και 14% κορεσμένα λιπαρά. Στην ομάδα, το 90,5% των θερμίδων προερχόταν από λίπος (σημαντικά υψηλότερο από την τυπική δίαιτα κέτο), το 9,2% των θερμίδων προερχόταν από πρωτεΐνες και το 0,3% των θερμίδων προερχόταν από υδατάνθρακες.
Οι ερευνητές παρακολούθησαν διάφορους δείκτες υγείας στα ποντίκια, όπως κετόνες, γλυκόζη, ευαισθησία στην ινσουλίνη, τριγλυκερίδια, λιποπρωτεΐνες χαμηλής πυκνότητας και λιποπρωτεΐνες υψηλής πυκνότητας. Έλεγξαν επίσης δείγματα της καρδιάς, του ήπατος και των νεφρών για ενδείξεις βλάβης.
Οι επιστήμονες είδαν ότι σε ορισμένα από τα σημαντικότερα όργανα του σώματος, συμπεριλαμβανομένης της καρδιάς και των νεφρών, η κετογονική δίαιτα συνέβαλε στην κυτταρική γήρανση. Τα ποντίκια στην ομάδα είχαν συσσώρευση γερασμένων κυττάρων, τα οποία είναι παλιά κύτταρα που σταματούν να διαιρούνται αλλά δεν πεθαίνουν.
Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ, «η κυτταρική γήρανση αναγνωρίζεται συνήθως ως μια διαδικασία βλάβης που οδηγεί σε πολυσυστηματικές ασθένειες ή γήρανση». Όταν τα γερασμένα κύτταρα δεν πεθαίνουν, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή, βλάβη των οργάνων και να συμβάλει στην ανάπτυξη όγκων.
Η γήρανση των οργάνων συμβαίνει σε διαφορετικούς τύπους δίαιτας κέτο
Οι ερευνητές ήταν περίεργοι για το πώς τα ποντίκια από την ομάδα με τη δίαιτα κέτο θα συγκρίνονταν με μια ομάδα που κατανάλωνε μια διαφορετική κετογονική δίαιτα και δοκίμασαν αυτά τα ποντίκια με βούτυρο κακάο. Το βούτυρο κακάο έχει περισσότερα κορεσμένα λιπαρά από τη δίαιτα κέτο (40% ακόρεστα λιπαρά και 60% κορεσμένα λιπαρά).
Η ομάδα του βουτύρου κακάο παρουσίασε επίσης ενδείξεις βλάβης οργάνων και κυτταρικής γήρανσης.
Εμβαθύνοντας περαιτέρω στο θέμα, οι ερευνητές έμαθαν ότι η διαδικασία της κυτταρικής γήρανσης πιθανώς συνδέεται με τις πρωτεΐνες AMPK και p53. Όταν οι ερευνητές μπλόκαραν τα μονοπάτια αυτών των πρωτεϊνών, τα ποντίκια δεν είχαν τα ίδια επίπεδα κυτταρικής γήρανσης.
Οι επιστήμονες ήταν επίσης περίεργοι για το αν η κυτταρική γήρανση ήταν αναστρέψιμη, οπότε εξέτασαν περισσότερα ποντίκια σε κετογονική δίαιτα, έλεγξαν τους βιοδείκτες τους και διαπίστωσαν ότι με δεδομένο χρόνο, οι δείκτες κυτταρικής γήρανσης μειώθηκαν μετά τη διακοπή της.
Ενώ η συγκεκριμένη διατρφή μπορεί να προκαλέσει βλάβες, η έρευνα δείχνει ότι είναι δυνατόν να το διαχειριστεί κανείς είτε μέσω φαρμάκων που μπλοκάρουν ορισμένες πρωτεΐνες, είτε μέσω της διακοπής της δίαιτας.
Ισχύουν αυτά τα ευρήματα για τους ανθρώπους;
«Τα ευρήματα είναι σημαντικά, καθώς παρέχουν μια μηχανιστική κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι μακροχρόνιες κετογονικές δίαιτες μπορούν ενδεχομένως να οδηγήσουν σε κυτταρική γήρανση και δυσλειτουργία σε κρίσιμα όργανα όπως τα νεφρά και η καρδιά» σχολίασε στο Medical News Today ο γνωστός διαιτολόγος από τη Νέα Υόρκη Scott Keatley.
«Αυτό υπογραμμίζει την ανάγκη προσεκτικής εξέτασης της διάρκειας και της σύνθεσης της δίαιτας όταν συνιστάται κετογονική δίαιτα, ιδίως σε ασθενείς με υπάρχουσες ανησυχίες για τα όργανα ή σε όσους διατρέχουν κίνδυνο για χρόνιες ασθένειες», συνέχισε ο Keatley.
Σημείωσε επίσης ότι οι διαχρονικές δοκιμές σε ανθρώπους είναι το επόμενο βήμα για να επιβεβαιωθεί εάν οι κετογονικές δίαιτες προκαλούν κυτταρική γήρανση.
«Είναι σημαντικό για το κοινό να κατανοήσει ότι, ενώ οι κετογονικές δίαιτες έχουν αποδεδειγμένα οφέλη, ιδίως στη διαχείριση της επιληψίας και στην προώθηση της απώλειας βάρους ως δίαιτα περιορισμένων θερμίδων, οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις τους δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητές και θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν σημαντικούς κινδύνους για την υγεία», δήλωσε ο Keatley. Και πρόσθεσε ότι «Όποιος σκέφτεται να ακολουθήσει μια τέτοια δίαιτα θα πρέπει να το κάνει υπό ιατρική καθοδήγηση και παρακολούθηση για να μην θέσει σε κίνδυνο την υγεία του».