Το φρούτο της ερήμου Καλαχάρι είναι ένας ασυνήθιστος καρπός με έντονο πορτοκαλί χρώμα, αγκαθωτή φλούδα και πράσινη, ζελεδένια σάρκα. Κατάγεται από την Αφρική και προσφέρει μια ήπια, δροσιστική γεύση και είναι πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά. Ποιο είναι;
Ποιο είναι το φρούτο της ερήμου Καλαχάρι και ποια τα οφέλη του για την υγεία
Το φρούτο της ερήμου Καλαχάρι, ένα εξωτικό και ξεχωριστό φρούτο με καταγωγή από την κεντρική και νότια Αφρική. Όταν ωριμάσει πλήρως, η παχιά φλούδα του αποκτά έντονο πορτοκαλί χρώμα και στολίζεται με μικρά, μυτερά αγκάθια, ενώ το εσωτερικό του περιέχει ζελεδένια, λαχανί ή κίτρινη σάρκα γεμάτη με βρώσιμους σπόρους. Αν και δεν είναι συνηθισμένο σε τυπικές ποικιλίες φρούτων, η ενσωμάτωσή του στη διατροφή μπορεί να προσφέρει διάφορα οφέλη για την υγεία.
Φυτά της οικογένειας Cucurbitaceae: Ποια η θρεπτική τους αξία
Σύμφωνα με μελέτη του 2025 με τίτλο «A Comprehensive Review of the Nutritional and Health‑Promoting Properties of Edible Parts of Selected Cucurbitaceae Plants», κοινά λαχανικά όπως η κολοκύθα, το καρπούζι, το πεπόνι, το κιουάνο και το αγγούρι είναι γεμάτα με πρωτεΐνες, υγιεινά λιπαρά, μέταλλα και φυσικά φυτοχημικά, και έχει αποδειχθεί ότι βοηθούν στον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα, στη μείωση των λιπιδίων, στην καταπολέμηση των ελευθέρων ριζών, ενώ ενδέχεται να βοηθούν και στην πρόληψη ορισμένων μορφών καρκίνου.
Οι συγγραφείς επισημαίνουν επίσης ότι μέρη που συχνά απορρίπτονται –όπως οι σπόροι, τα φύλλα και τα άνθη– περιέχουν επίσης πολλά από αυτά τα ευεργετικά συστατικά, καθιστώντας τα έξυπνη προσθήκη για υγιές βάρος, ισορροπία ινσουλίνης και την προστασία από ασθένειες.
Οφέλη για την υγεία
1. Είναι πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά
Το κιουάνο (επιστημονική ονομασία cucumis metuliferus) διαθέτει μια ποικιλία βιταμινών και μετάλλων, πολλά από τα οποία συμβάλλουν στη θετική του επίδραση στην υγεία.
Ένα κιουάνο (209 γραμμάρια) προσφέρει τα εξής θρεπτικά στοιχεία:
- Θερμίδες: 92
- Υδατάνθρακες: 16 γραμμάρια
- Πρωτεΐνη: 3,7 γραμμάρια
- Λιπαρά: 2,6 γραμμάρια
- Βιταμίνη C: 18% της Συνιστώμενης Ημερήσιας Πρόσληψης (ΣΗΠ)
- Βιταμίνη A: 6% της ΣΗΠ
- Βιταμίνη B6: 7% της ΣΗΠ
- Μαγνήσιο: 21% της ΣΗΠ
- Σίδηρος: 13% της ΣΗΠ
- Φώσφορος: 8% της ΣΗΠ
- Ψευδάργυρος: 7% της ΣΗΠ
- Κάλιο: 5% της ΣΗΠ
- Ασβέστιο: 3% της ΣΗΠ
Το κιουάνο αποτελείται κυρίως από νερό και έχει σχετικά χαμηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες, υδατάνθρακες και λιπαρά. Περίπου το 16% των θερμίδων του προέρχεται από πρωτεΐνη — ποσοστό αρκετά υψηλό για φρούτο. Αυτή η μοναδική κατανομή θρεπτικών συστατικών καθιστά το κιουάνο κατάλληλο για διάφορα διατροφικά πλάνα.
2. Περιέχει ισχυρά αντιοξειδωτικά
Το κιουάνο δεν είναι μόνο θρεπτικό, αλλά προσφέρει και αρκετά ισχυρά αντιοξειδωτικά — πολλά από τα οποία είναι τα ίδια τα θρεπτικά συστατικά του. Τα αντιοξειδωτικά είναι ενώσεις που βρίσκονται σε ορισμένα τρόφιμα και μπορούν να προστατεύσουν από κυτταρική βλάβη που προκαλείται από το οξειδωτικό στρες στον οργανισμό.
Αν και οι οξειδωτικές αντιδράσεις είναι φυσιολογικό μέρος του ανθρώπινου μεταβολισμού, το υπερβολικό οξειδωτικό στρες μπορεί να οδηγήσει με την πάροδο του χρόνου σε φλεγμονή και εξασθένηση της κυτταρικής λειτουργίας. Μπορείτε να ελαχιστοποιήσετε αυτή τη δυνητική βλάβη παρέχοντας στον οργανισμό σας επαρκείς ποσότηττες τροφών πλούσιων σε αντιοξειδωτικά, όπως το κιουάνο.
Τα κύρια αντιοξειδωτικά στο κιουάνο είναι η βιταμίνη C, η βιταμίνη A, ο ψευδάργυρος και η λουτεΐνη. Μαζί, αυτά τα θρεπτικά συστατικά συμβάλλουν στη μείωση της φλεγμονής και στην πρόληψη χρόνιων παθήσεων, όπως ο διαβήτης, οι καρδιακές παθήσεις και ορισμένοι τύποι καρκίνου. Επιπλέον, οι βρώσιμοι σπόροι που βρίσκονται στον πολτό του φρούτου προσφέρουν βιταμίνη E — ένα ακόμη θρεπτικό συστατικό με αντιοξειδωτικές ιδιότητες.
3. Ανεβάζει τον αιματοκρίτη
Το κιουάνο είναι καλή πηγή σιδήρου και παρέχει περίπου το 13% των ημερήσιων αναγκών σας. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια αποθηκεύουν μια ουσία που περιέχει σίδηρο, την αιμοσφαιρίνη, η οποία χρησιμοποιείται για τη μεταφορά οξυγόνου στον οργανισμό. Έτσι, η επαρκής πρόσληψη διαιτητικού σιδήρου είναι απαραίτητη για την παραγωγή επαρκούς αριθμού υγιών ερυθρών αιμοσφαιρίων και τη σωστή οξυγόνωση.
Οι φυτικές πηγές σιδήρου περιέχουν μια μορφή του μετάλλου που ονομάζεται μη-αιμικός σίδηρος. Αυτή η μορφή δεν απορροφάται τόσο αποτελεσματικά όσο ο σίδηρος από ζωικές πηγές. Ωστόσο, η κατανάλωση μη-αιμικού σιδήρου μαζί με βιταμίνη C ενισχύει τον ρυθμό απορρόφησής του.
Κατά τύχη, το κιουάνο προσφέρει και σημαντική ποσότητα βιταμίνης C. Αυτό μπορεί να βελτιώσει την απορρόφηση του σιδήρου που περιέχει το φρούτο, καθιστώντας το πιο αποτελεσματικό για τη στήριξη της παραγωγής ερυθρών αιμοσφαιρίων και της μεταφοράς οξυγόνου.
4. Ελέγχει τα επίπεδα σακχάρου
Το κιουάνο έχει χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, που σημαίνει ότι δεν προκαλεί σημαντική αύξηση του σακχάρου στο αίμα μετά την κατανάλωσή του. Επιπλέον, είναι πλούσιο σε μαγνήσιο — ένα μέταλλο που συμμετέχει άμεσα στον μεταβολισμό της γλυκόζης (σακχάρου) και της ινσουλίνης. Μικρή μελέτη έδειξε ότι το εκχύλισμα κιουάνο μείωσε σημαντικά τα επίπεδα σακχάρου σε διαβητικούς αρουραίους αλλά όχι σε ζώα με φυσιολογικά επίπεδα σακχάρου. Τελικά, απαιτείται περισσότερη έρευνα για να διαπιστωθεί κατά πόσο το κιουάνο επηρεάζει το σάκχαρο του αίματος στους ανθρώπους.
5. Ενυδατώνει
Το νερό από μόνο του συχνά θεωρείται συνώνυμο της ενυδάτωσης. Ωστόσο, οι ηλεκτρολύτες —όπως το κάλιο, το μαγνήσιο και το νάτριο— είναι επίσης απαραίτητοι για τη διατήρηση υγιούς ισοζυγίου υγρών. Το κιουάνο αποτελείται από περίπου 88% νερό και περιέχει υδατάνθρακες και ηλεκτρολύτες — γεγονός που το καθιστά χρήσιμο για την ενίσχυση της ενυδάτωσης. Η κατανάλωση ενός φρούτου όπως το κιουάνο σε μια ζεστή καλοκαιρινή ημέρα ή μετά από έντονη άσκηση μπορεί να σας βοηθήσει να διατηρήσετε ενέργεια και επαρκή ενυδάτωση καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας.
6. Βελτιώνει τη διάθεση
Το κιουάνο περιέχει μαγνήσιο και ψευδάργυρο — δύο μέταλλα που συνδέονται στενά με την ψυχική υγεία και τη διατήρηση υγιούς λειτουργίας του εγκεφάλου. Τόσο το μαγνήσιο όσο και ο ψευδάργυρος συμμετέχουν στην παραγωγή νευροδιαβιβαστών που επηρεάζουν τη διάθεση και σχετίζονται με ορισμένες διαταραχές που σχετίζονται με αυτήν, όπως η κατάθλιψη και το άγχος.
Μελέτη αξιολόγησε τη χρήση μαγνησίου για τη θεραπεία ήπιας κατάθλιψης και αγχωδών διαταραχών σε 126 άτομα. Όσοι έλαβαν μαγνήσιο ανέφεραν σημαντικές βελτιώσεις στα συμπτώματά τους. Συνολικά, απαιτείται περισσότερη έρευνα για να κατανοηθεί καλύτερα ο ρόλος του μαγνησίου και του ψευδαργύρου στη βελτίωση της διάθεσης ή στην πρόληψη και θεραπεία της κατάθλιψης, αλλά η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε μέταλλα όπως το κιουάνο σίγουρα δεν βλάπτει.
7. Άλλα πιθανά οφέλη
Η έρευνα που επικεντρώνεται ειδικά στην επίδραση του κιουάνο στην υγεία είναι περιορισμένη. Ωστόσο, πολλά από τα θρεπτικά συστατικά του είναι γνωστά για την υποστήριξη των συστημάτων του οργανισμού σας με άλλους τρόπους:
- Υποστηρίζει την υγεία των οστών: Το κιουάνο παρέχει θρεπτικά στοιχεία που υποστηρίζουν την αναδόμηση των οστών και τη διατήρηση της οστικής πυκνότητας, όπως το μαγνήσιο, η βιταμίνη C και ο ψευδάργυρος.
- Ενισχύει την υγεία του δέρματος: Η βιταμίνη C και το νερό που περιέχει το κιουάνο ενδέχεται να υποστηρίζουν την παραγωγή κολλαγόνου, την επούλωση πληγών και την προστασία από τη βλάβη που προκαλεί ο ήλιος.
- Προάγει την καρδιαγγειακή υγεία: Το κιουάνο είναι πλούσιο σε μαγνήσιο και κάλιο. Αυτά τα μέταλλα μπορούν να μειώσουν τη φλεγμονή, να προλάβουν τη συσσώρευση πλάκας στις αρτηρίες και να βοηθήσουν στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.
- Ενισχύει την ανοσία: Το κιουάνο προσφέρει επίσης πολλά θρεπτικά στοιχεία που είναι ζωτικής σημασίας για ένα υγιές ανοσοποιητικό σύστημα, όπως η βιταμίνη C, ο ψευδάργυρος, ο σίδηρος και το μαγνήσιο.
Αν και το κιουάνο περιέχει πολλά σημαντικά θρεπτικά συστατικά, κανένα τρόφιμο από μόνο του δεν αποτελεί το «κλειδί» για βέλτιστη υγεία. Σκεφτείτε να το εντάξετε μαζί με άλλα τρόφιμα πλούσια σε θρεπτικά στοιχεία για να αποκομίσετε το μέγιστο όφελος από τη διατροφή σας.
Πώς να το προσθέσετε στη διατροφή σας
Με την πρώτη ματιά, το κιουάνο μπορεί να φαίνεται μη βρώσιμο. Στην πραγματικότητα, μοιάζει περισσότερο με κάτι που ήρθε από το διάστημα παρά με φρούτο. Η εξωτερική φλούδα είναι παχιά και καλυμμένη με μικρά αγκάθια. Πριν ωριμάσει, το φρούτο είναι σκούρο πράσινο, αλλά όσο ωριμάζει αποκτά κρεμώδες πορτοκαλί χρώμα.
Αν και η φλούδα είναι βρώσιμη, οι περισσότεροι περιορίζονται στο να καταναλώνουν τη ζελεδένια εσωτερική σάρκα, η οποία είναι γεμάτη με σπόρους. Πολλοί τρώνε και τους σπόρους, καθώς είναι δύσκολο να αφαιρεθούν λόγω της ποσότητάς τους. Αν είστε αρκετά τολμηροί για να φάτε τη φλούδα, φροντίστε πρώτα να κόψετε τα αγκάθια.
Η γεύση του κιουάνο είναι ήπια και ελαφρώς γλυκιά. Μοιάζει με εκείνη του συγγενικού του φυτού, του αγγουριού. Όταν είναι πολύ ώριμο, ενδέχεται να ανιχνεύσετε και μια νότα μπανάνας. Ο πιο απλός τρόπος να φάτε κιουάνο είναι να το κόψετε και να φάτε τον πολτό με ένα κουτάλι απευθείας από τη φλούδα. Μερικοί προσθέτουν λίγο αλάτι ή ζάχαρη για να ενισχύσουν τη γεύση του. Μπορεί να καταναλωθεί φρέσκο ή μαγειρεμένο.
Αν νιώθετε δημιουργικοί, μπορείτε να προσθέσετε τον πολτό σε smoothies ή να τον χρησιμοποιήσετε ως επικάλυψη σε γιαούρτι, granola ή παγωτό. Αποτελεί επίσης νόστιμη προσθήκη σε σάλτσες και dressings.
Πηγές: Healthline, PubMed, PMC, PMC, PubMed, PMC, PMC, PMC, PubMed, EJCN, MDPI