Το λουλούδι των τζίνι είναι ένα αρωματικό μπαχαρικό με ζεστή γεύση και πλούσια ιστορία. Πέρα από τη χαρακτηριστική του γεύση, εκτιμάται και για τα εκπληκτικά του οφέλη στην υγεία. Ποιο είναι;
Ποιο είναι το λουλούδι των τζίνι και ποια τα οφέλη του για την υγεία
Το λουλούδι των τζίνι είναι το αποξηραμένο, ανοιχτό άνθος ενός τροπικού αειθαλούς δέντρου, που κατάγεται από τα νησιά Maluku της Ινδονησίας, γνωστά και ως Νησιά των Μπαχαρικών. Αρχικά ήταν περιορισμένο σε περιοχές όπως το Ternate και το Tidore, αλλά πλέον έχει εξαπλωθεί και σε άλλες περιοχές όπως η Μαδαγασκάρη, η Σρι Λάνκα και η Ζανζιβάρη.
Αυτό το αρωματικό μπαχαρικό, είναι διαθέσιμο ολόκληρο και σε σκόνη και χρησιμοποιείται παγκοσμίως για να προσδώσει έντονες, ζεστές γεύσεις σε πολλά πιάτα – από ψητό χοιρινό, έως κάρυ, μπιριάνι και αρωματισμένα τσάγια. Εμπλουτίζει επίσης τους ζωμούς στην Ανατολική Ασία, τις σούπες στη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή, τη σάλτσα mole στο Μεξικό και την εκδοχή του ρυζόγαλου της Λατινικής Αμερικής.
Πέρα από τις χρήσεις του στη μαγειρική, έχει και παράδοση στην ιατρική και τη βοτανοθεραπεία. Έρευνες δείχνουν ότι οι ενώσεις που περιέχει προσφέρουν σημαντικά οφέλη, όπως αντιοξειδωτική, αντιφλεγμονώδη, ηπατοπροστατευτική δράση, αλλά και ικανότητα σταθεροποίησης των επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Ποιο είναι και ποια τα οφέλη του για την υγεία;
Αιθέριο έλαιο: Ποιες οι χρήσεις του για τοπική εφαρμογή
Σύμφωνα με μελέτη του 2021 με τίτλο «Effectiveness of Local Clove Oil Formula on Some Pathogenic Bacteria and Muscle Spasms», ένα μείγμα αιθέριου ελαίου γαρύφαλλου και ελαιολάδου (σε αναλογία 1:5) βοήθησε στην ανακούφιση μυϊκών σπασμών στο 40% των συμμετεχόντων μέσα σε μία ημέρα και πλήρως στο 100% εντός τριών ημερών, χωρίς να προκαλέσει παρενέργειες. Η μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι αυτή η φόρμουλα σταματούσε την ανάπτυξη κοινών επιβλαβών βακτηρίων όπως τα Staphylococcus aureus, Escherichia coli και Pseudomonas aeruginosa.
Σύμφωνα με άλλες πρόσφατες μελέτες, το αιθέριο έλαιο γαρύφαλλου χρησιμοποιείται για:
- Αναισθησία δοντιών: Μελέτη του 2024 σε παιδιά (ηλικίας 7–11 ετών) έδειξε ότι το έλαιο γαρύφαλλου είναι εξίσου αποτελεσματικό με τη γέλη βενζοκαΐνης 20% για το μούδιασμα του στόματος πριν από οδοντιατρικές ενέσεις.
- Καταπολέμηση λοιμώξεων από Candida: Εργαστηριακές δοκιμές του 2022 έδειξαν ότι το έλαιο γαρύφαλλου και το κύριο συστατικό του, η ευγενόλη, αναστέλλουν την ανάπτυξη μυκήτων Candida σε χαμηλές συγκεντρώσεις (0,25–2 mg/mL), και είναι ακόμη πιο αποτελεσματικά σε συνδυασμό με άλλα αντιμυκητιασικά.
- Καταστροφή μυκητιακών βιομεμβρανών: Ανασκόπηση του 2024 διαπίστωσε ότι το έλαιο γαρύφαλλου μπορεί να διασπά τις βιομεμβράνες Candida albicans, που συχνά ανθίστανται στη θεραπεία.
Οφέλη για την υγεία
1. Είναι πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά
Το γαρύφαλλο περιέχει φυτικές ίνες, βιταμίνες και μέταλλα, επομένως η χρήση ολόκληρου ή αλεσμένου γαρύφαλλου για να προσθέσετε γεύση στο φαγητό σας μπορεί να προσφέρει ορισμένα σημαντικά θρεπτικά συστατικά.
Ένα κουταλάκι του γλυκού (2 γραμμάρια) αλεσμένο γαρύφαλλο περιέχει:
- Θερμίδες: 6
- Υδατάνθρακες: 1 γρ.
- Φυτικές ίνες: 1 γρ.
- Μαγγάνιο: 55% της Συνιστώμενης Ημερήσιας Ποσότητας (ΣΗΠ)
- Βιταμίνη Κ: 2% της ΣΗΠ
Το μαγγάνιο είναι ένα απαραίτητο μέταλλο για τη διατήρηση της λειτουργίας του εγκεφάλου και την ενίσχυση της αντοχής των οστών. Παρότι είναι πλούσιο σε μαγγάνιο, το γαρύφαλλο χρησιμοποιείται σε μικρές ποσότητες και δεν παρέχει σημαντικές ποσότητες άλλων θρεπτικών συστατικών.
2. Είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικά
Εκτός από σημαντικές βιταμίνες και μέταλλα, το γαρύφαλλο είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικά. Τα αντιοξειδωτικά είναι ενώσεις που μειώνουν το οξειδωτικό στρες, το οποίο μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη χρόνιων ασθενειών. Το γαρύφαλλο περιέχει επίσης μια ένωση που ονομάζεται ευγενόλη, η οποία έχει αποδειχθεί ότι δρα ως φυσικό αντιοξειδωτικό. Επομένως, η ένταξη του γαρύφαλλου στη διατροφή σας, μαζί με άλλα τρόφιμα πλούσια σε αντιοξειδωτικά, μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της συνολικής υγείας σας.
3. Βελτιώνει την υγεία του ήπατος
Μελέτη σε ζώα του 2022 διαπίστωσε ότι το εκχύλισμα γαρύφαλλου βελτίωσε τη βλάβη στο ήπαρ που είχε προκληθεί από την τοξική ουσία θειοακεταμίδη. Συγκεκριμένα, η ένωση ευγενόλη ενδέχεται να είναι ιδιαίτερα ευεργετική για το ήπαρ. Ωστόσο, δεν υπάρχουν επαρκείς μελέτες για την επίδραση του γαρύφαλλου στην υγεία του ήπατος σε ανθρώπους – και υψηλές δόσεις μπορεί στην πραγματικότητα να προκαλέσουν βλάβη στο ήπαρ.
4. Προστατεύει από τον καρκίνο
Ορισμένες έρευνες υποδεικνύουν ότι το αιθέριο έλαιο γαρύφαλλου μπορεί να βοηθήσει στην προστασία από τον καρκίνο. Συγκεκριμένα, η ευγενόλη έχει αποδειχθεί ότι διαθέτει αντικαρκινικές ιδιότητες. Έρευνες σε δοκιμαστικούς σωλήνες δείχνουν ότι η ευγενόλη προάγει τον κυτταρικό θάνατο σε καρκινικά κύτταρα του μαστού. Ωστόσο, όπως αναφέρθηκε, η ευγενόλη είναι τοξική σε υψηλές ποσότητες – και η υπερδοσολογία αιθέριου ελαίου γαρύφαλλου μπορεί να προκαλέσει βλάβες στο ήπαρ, ιδιαίτερα σε παιδιά. Απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να διαπιστωθεί πώς επηρεάζουν οι χαμηλές δόσεις τον ανθρώπινο οργανισμό.
5. Έχει αντιβακτηριακή δράση
Έχει αποδειχθεί ότι το γαρύφαλλο διαθέτει αντιμικροβιακές ιδιότητες, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να βοηθήσει στην αναστολή της ανάπτυξης μικροοργανισμών όπως τα βακτήρια. Επιπλέον, σε συνδυασμό με το καθημερινό βούρτσισμα και την κατάλληλη στοματική υγιεινή, οι αντιβακτηριακές ιδιότητες του γαρύφαλλου μπορεί να ωφελήσουν ακόμη και την στοματική υγεία σας.
6. Ρυθμίζει το σάκχαρο στο αίμα
Οι ενώσεις που βρίσκονται στο γαρύφαλλο μπορεί να βοηθήσουν στη διατήρηση των επιπέδων σακχάρου υπό έλεγχο. Για παράδειγμα, σε μελέτη του 2019, άτομα με και χωρίς προδιαβήτη που λάμβαναν 250 χιλιοστόγραμμα (mg) εκχυλίσματος γαρύφαλλου καθημερινά για 30 ημέρες παρουσίασαν σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα μετά τα γεύματα.
Σε άλλη μελέτη σε ζώα, η νιγρικίνη – ένωση που περιέχεται στο γαρύφαλλο – φάνηκε να αυξάνει την πρόσληψη σακχάρου από το αίμα στα κύτταρα, να ενισχύει την έκκριση ινσουλίνης και να βελτιώνει τη λειτουργία των κυττάρων που παράγουν ινσουλίνη στα ποντίκια. Σε συνδυασμό με μια ισορροπημένη διατροφή, το γαρύφαλλο μπορεί να βοηθήσει στη ρύθμιση του σακχάρου – αν και απαιτείται περισσότερη έρευνα σε ανθρώπους για να επιβεβαιωθεί αυτό.
7. Δυναμώνει τα οστά
Η χαμηλή οστική μάζα είναι μια κατάσταση που επηρεάζει κατά προσέγγιση 43 εκατομμύρια Αμερικανούς, σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις του 2014. Μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση οστεοπόρωσης, αυξάνοντας τον κίνδυνο για κατάγματα και σπασίματα. Έρευνες σε ζώα υποδεικνύουν ότι η ευγενόλη μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της οστικής μάζας. Επιπλέον, το γαρύφαλλο περιέχει μαγγάνιο, που συμβάλλει στον σχηματισμό των οστών και είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την υγεία τους. Ωστόσο, απαιτείται περισσότερη έρευνα για να διαπιστωθεί πώς το γαρύφαλλο επηρεάζει τα οστά στους ανθρώπους.
8. Πιθανώς μειώνει τα έλκη στομάχου
Ορισμένες μελέτες σε ζώα δείχνουν ότι η ευγενόλη μπορεί να βοηθήσει στη θεραπεία των γαστρικών ελκών. Γνωστά και ως πεπτικά έλκη, τα έλκη στομάχου είναι επώδυνες πληγές που σχηματίζονται στο τοίχωμα του στομάχου, του δωδεκαδακτύλου ή του οισοφάγου. Έρευνα σε δοκιμαστικούς σωλήνες δείχνει επίσης ότι το αιθέριο έλαιο γαρύφαλλου μπορεί να έχει επίδραση έναντι του Helicobacter pylori (H. pylori), βακτηρίου που μπορεί να προκαλέσει στομαχικά προβλήματα όπως έλκη και ακόμη και καρκίνο.
Αν και τα αντιελκώδη αποτελέσματα του γαρύφαλλου και των ενώσεών του είναι ενθαρρυντικά, χρειάζονται περαιτέρω μελέτες για την επίδρασή τους στους ανθρώπους. Παρόλα τα πιθανά οφέλη, μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό στο στομάχι, κυρίως σε άτομα με γαστρική υπεροξύτητα και ΓΟΠΝ.
Παρενέργειες και κίνδυνοι
Αυτά είναι τα σημεία που πρέπει να έχετε υπόψη σας σχετικά με την ασφάλεια του γαρύφαλλου:
- Κατανάλωση γαρύφαλλου: Η κατανάλωση μικρών ποσοτήτων δεν είναι πιθανό να σας βλάψει. Στην πραγματικότητα, η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) έχει εγκρίνει τα άνθη και το έλαιο γαρύφαλλου ως Γενικά Αναγνωρισμένα ως Ασφαλή (GRAS) για χρήση ως πρόσθετο σε τρόφιμα. Ωστόσο, δεν υπάρχουν αρκετά δεδομένα για την κατανάλωση γαρύφαλλου σε μεγάλες ποσότητες – ειδικά για εγκύους ή θηλάζουσες. Παραμείνετε εντός των ποσοτήτων που συνιστώνται στις συνταγές.
- Κατανάλωση αιθέριου ελαίου: Αν και το γαρύφαλλο και το αιθέριο έλαιο περιέχουν ευγενόλη, η συγκέντρωση στο αιθέριο έλαιο είναι πολύ υψηλότερη. Γι’ αυτό, το αιθέριο έλαιο γαρύφαλλου είναι μη ασφαλές για κατανάλωση από το στόμα, ειδικά σε παιδιά. Ακόμα και μικρές ποσότητες μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές παρενέργειες όπως σπασμούς, βλάβες στο ήπαρ και ανισορροπίες υγρών. Μπορεί επίσης να προκαλέσει αιμορραγία σε άτομα με αιμορραγικές διαταραχές ή κατά τη διάρκεια εγχειρήσεων.
- Τοπική χρήση: Το αιθέριο έλαιο ή η κρέμα από άνθη γαρύφαλλου είναι γενικά ασφαλή για εφαρμογή στο δέρμα. Ωστόσο, η χρήση στο σημείο των ούλων μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό και βλάβη.
- Αλληλεπιδράσεις με φάρμακα: Πρέπει να προσέχετε αν λαμβάνετε φάρμακα για την πήξη του αίματος ή για τη ρύθμιση του σακχάρου, όπως σε περιπτώσεις διαβήτη, διότι η ευγενόλη στο γαρύφαλλο ενδέχεται να επηρεάσει τη δράση αυτών των φαρμάκων.
Πώς μπορείτε να το προσθέσετε στη διατροφή σας
Όσον αφορά το αιθέριο έλαιο γαρύφαλλου, η Εθνική Ένωση Ολιστικής Αρωματοθεραπείας (NAHA) προτείνει τα εξής:
- Ψεκασμός ή διάχυση: Αναμείξτε 10–15 σταγόνες ανά ουγγιά νερού.
- Τοπική εφαρμογή: Αναμείξτε 10–15 σταγόνες σε έλαιο βάσης όπως λάδι καρύδας. Χρησιμοποιήστε λιγότερο αν έχετε ευαίσθητο δέρμα.
- Οδοντιατρική χρήση: Βουτήξτε ένα βαμβάκι στο μείγμα τοπικής εφαρμογής και τοποθετήστε το στο πονεμένο δόντι – φροντίστε να μην αγγίξει τα ούλα.
Στο φαγητό
Όπως και με πολλά υγιεινά τρόφιμα, το γαρύφαλλο είναι πιο αποτελεσματικό όταν εντάσσεται σε μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή. Δοκιμάστε να προσθέσετε μερικές μερίδες γαρύφαλλου την εβδομάδα στα γεύματά σας.
Μπορείτε εύκολα να ενσωματώσετε το αλεσμένο γαρύφαλλο σε πολλά πιάτα. Θα προσθέσει μια ζεστή, χαρακτηριστική γεύση σε γλυκά, κάρυ ή τσάτνεϊ. Ορισμένα παραδείγματα συνταγών με γαρύφαλλο περιλαμβάνουν:
- αρνίσιες μπριζόλες πανέ με μπαχαρικά και κόκκινο λάχανο
- κοτόπουλο με τσορίθο και μπράντι
- κολοκυθόσουπα
- μπομπότα με αρωματισμένη σπιτική κέτσαπ
- μακαρόνια με κιμά
- παστίτσιο και μουσακά
- μαγειρευτά
Το κεραμιδί μπαχαρικό που αυξάνει τον μεταβολισμό, βοηθά να χάσετε βάρος και προστατεύει από καρκίνο
Τσάι: Ποια τα οφέλη του
Ένας άλλος τρόπος να καταναλώσετε γαρύφαλλο είναι να βράσετε ολόκληρα γαρύφαλλα σε νερό για 5–10 λεπτά και να φτιάξετε ένα καταπραϋντικό φλιτζάνι τσάι από γαρύφαλλο. Το γαρύφαλλο έχει επίσης χρησιμοποιηθεί παραδοσιακά για την ανακούφιση της ναυτίας και για τη μείωση συμπτωμάτων λοιμώξεων του αναπνευστικού ή άσθματος – αν και απαιτούνται περισσότερες μελέτες σε ανθρώπους και ζώα για να επιβεβαιωθούν αυτά τα αποτελέσματα.
Πηγές: Healthline, USDA, PMC, PubMed, PMC, PMC, PubMed, ResearchGate, University of Oxford, Britannica