Ο σπόρος των τελετουργικών των Μάγια έχει κερδίσει επάξια τη φήμη του ως ένα από τα πιο πολυσυζητημένα υπερτρόφιμα — και όχι αδίκως. Ειδικοί λένε ότι είναι πλούσιος σε θρεπτικά συστατικά, μπορεί να ενισχύσει την καρδιαγγειακή, την εγκεφαλική και την πεπτική υγεία, μεταξύ άλλων. Ποιος είναι;
Το μπαχαρικό του King Tut που μπορεί να μειώσει τη χοληστερίνη και την αρτηριακή πίεση
Ποιος είναι ο σπόρος των τελετουργικών των Μάγια και ποια τα οφέλη του για την υγεία
Όλοι γνωρίζουμε ότι τίποτα δεν ξεπερνά μια ισορροπημένη διατροφή, όμως ορισμένες τροφές μπορούν να την ενισχύσουν ακόμη περισσότερο. Μία από τις πιο ισχυρές τροφές είναι ο σπόρος των τελετουργικών των Μάγια. Είναι πλούσιος σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα και βασικά μέταλλα όπως κάλιο, ασβέστιο, μαγνήσιο και σίδηρο. Κάποτε ήταν ιδιαίτερα πολύτιμοι από τους Αζτέκους και τους Μάγια, και σήμερα έχουν γίνει βασικό προϊόν στα ντουλάπια πολλών σπιτιών.
«Οι σπόροι chia είναι διατροφικά πλήρεις. Η προσθήκη chia στα γεύματά σας είναι ένας εύκολος και γρήγορος τρόπος να αυξήσετε τη θρεπτική τους αξία», λέει σύμφωνα με το Independent η Ιταλίδα Valentina Cartago, γνωστή ως The Italian Nutritionist.
Οφέλη των σπόρων chia για την υγεία σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες έρευνες
Σύμφωνα με μελέτη του 2024 με τίτλο «CHIA SEEDS: A SUPER FOOD – A STUDY», οι σπόροι chia είναι πλούσιοι σε ωμέγα-3 λιπαρά, πρωτεΐνη, φυτικές ίνες και μέταλλα που υποστηρίζουν την καρδιαγγειακή και πεπτική υγεία. Η μελέτη αναφέρει επίσης ότι η τακτική χρήση μπορεί να ενισχύσει την ενέργεια, τη λειτουργία του εγκεφάλου και την υγεία των μαλλιών.
Άλλες πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι οι σπόροι chia μπορεί να υποστηρίζουν την καρδιαγγειακή και μεταβολική υγεία και μπορεί να βοηθήσουν στην εξισορρόπηση του σακχάρου στο αίμα, στη μείωση της χοληστερίνης και στη μείωση της αρτηριακής πίεσης. Οι ερευνητές έχουν επίσης εξετάσει τις αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις επιδράσεις τους, αν και απαιτούνται περισσότερες μελέτες μεγάλης κλίμακας.
Έρευνες συμπεραίνουν ότι:
- Καρδιαγγειακή υγεία: Η κατανάλωση περίπου 30 g chia την ημέρα βοήθησε στη μείωση της αρτηριακής πίεσης και των τριγλυκεριδίων σε ενήλικες με υψηλή χοληστερίνη.
- Σάκχαρο και χοληστερίνη: Ανασκοπήσεις δείχνουν ότι οι σπόροι chia μπορεί να επιβραδύνει την πέψη του αμύλου, να μειώσει την LDL («κακή») χοληστερίνη και να υποστηρίξει τα επίπεδα HDL («καλής»).
- Αντιφλεγμονώδη και αντιοξειδωτικά αποτελέσματα: Μελέτες δείχνουν ότι τα πολυφαινόλες των chia μπορεί να προστατεύσουν από τη φλεγμονή και το οξειδωτικό στρες.
- Ήπαρ και μεταβολισμός: Οι αλεσμένοι σπόροι chia (περίπου 25 g/ημέρα) βελτίωσε δείκτες σε άτομα με μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος.
Διατροφική αξία
Σπόροι chia, μέγεθος μερίδας: κουταλιά της σούπας (12g)
- Θερμίδες: 58
- Ολικά λιπαρά: 3,7g – 5% της ΣΗΠ
- Κορεσμένα λιπαρά: 0,4g – 2% της ΣΗΠ
- Τρανς λιπαρά: 0g
- Πολυακόρεστα λιπαρά: 2,8g
- Μονοακόρεστα λιπαρά: 0,3g
- Χοληστερίνη: 0mg – 0% της ΣΗΠ
- Νάτριο: 1,9mg – 0% της ΣΗΠ
- Σύνολο υδατανθράκων: 5,1g – 2% της ΣΗΠ
- Διαιτητικές ίνες: 4,1g – 15% της ΣΗΠ
- Σάκχαρα: 0g
- Πρωτεΐνη: 2g
Τι είναι;
Οι σπόροι chia προέρχονται από το φυτό Salvia hispanica L., το οποίο είναι εγγενές στο νότιο Μεξικό και τη βόρεια Γουατεμάλα. «Φαίνονται τόσο μικροί, αλλά μην τους υποτιμάτε – είναι γεμάτοι φυτικές ίνες», λέει η ειδικός. Θα τους δείτε συχνά σε πρωινά γεύματα, αρτοσκευάσματα ή σε πουτίγκες — είναι εξαιρετικά ευέλικτοι. Κάποιοι τους μουλιάζουν σε νερό για να φτιάξουν ένα ποτό με ζελατινώδη υφή. Όμως, πριν τους προσθέσετε παντού, αξίζει να γνωρίζετε ότι οι αποξηραμένοι σπόροι διαστέλλονται όταν απορροφούν νερό, κάτι που μπορεί να προκαλέσει φούσκωμα ή δυσφορία αν καταναλωθούν χωρίς να μουλιάσουν πρώτα.
«Λόγω της ικανότητάς τους να διογκώνονται γρήγορα όταν απορροφούν υγρό, συνιστάται να καταναλώνονται οι σπόροι chia αφού έχουν μουλιάσει σε κάποιο υγρό ή υγρή τροφή, όπως γιαούρτι ή βρόμη — ιδιαίτερα αν κάποιος έχει δυσκολίες στην κατάποση (δυσφαγία)», συμβουλεύει η Cartago.
Ποια είναι τα διατροφικά τους οφέλη;
Οι σπόροι chia είναι πηγή φυτικών ινών, ωμέγα-3 λιπαρών οξέων, αντιοξειδωτικών, πρωτεϊνών, βιταμινών και μετάλλων, σύμφωνα με την ειδικό. Για κάτι τόσο μικρό, είναι πραγματικά διατροφικές βόμβες. Η Cartago εξηγεί ότι τα 100g chia προσφέρουν στον οργανισμό 63,9% λινολενικού οξέος (ένα πολυακόρεστο ωμέγα-3 λιπαρό οξύ), 335mg μαγνησίου, 631mg ασβεστίου, 8,83mg βιταμίνης B3 και 27mcg καφεϊκού οξέος (ένα φυσικό αντιοξειδωτικό).
Η έρευνα δείχνει ότι χάρη στην περιεκτικότητά τους σε θρεπτικά συστατικά, οι σπόροι chia προσφέρουν οφέλη για την υγεία, όπως η μείωση του κινδύνου καρδιοπάθειας και διαβήτη και η υποστήριξη ενός υγιούς πεπτικού συστήματος. Η chia είναι επίσης εξαιρετική πηγή βιοδιαθέσιμων αμινοξέων, τα οποία λείπουν από πολλές σύγχρονες και φυτικές δίαιτες.
Ο Αμερικανός ιατρός αισθητικής δερματολογίας Dr Simon Ourian MD εξηγεί σύμφωνα με την ίδια πηγή ότι «πέρα από τη γενική ευεξία, ορισμένες τροφές μπορούν να έχουν άμεση και ορατή επίδραση στην υγεία και την εμφάνιση της επιδερμίδας μας, και οι σπόροι chia είναι εξαιρετικό παράδειγμα. Αυτοί οι μικροσκοπικοί σπόροι είναι πλούσιοι σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, τα οποία βοηθούν στη μείωση της φλεγμονής, στην ηρεμία των ερεθισμών και στην υποστήριξη μιας πιο λείας και ενυδατωμένης επιδερμίδας. Είναι επίσης γεμάτοι αντιοξειδωτικά που καταπολεμούν τη βλάβη από τις ελεύθερες ρίζες, συμβάλλοντας σε μια πιο φωτεινή και νεανική λάμψη».
Πρέπει να το προσθέσετε στη διατροφή σας;
Αν προτιμάτε απλά γεύματα, οι σπόροι chia είναι ένας αβίαστος τρόπος να ενισχύσετε τη διατροφή σας χωρίς να αλλάξετε τη ρουτίνα σας. Έχουν ήπια γεύση και απορροφούν υγρασία, οπότε μπορείτε να τους πασπαλίσετε σε φαγητά που ήδη απολαμβάνετε. «Η προσθήκη chia στα γεύματα είναι ένας εύκολος και γρήγορος τρόπος να αυξήσετε τη θρεπτική τους αξία», λέει η Valentina Cartago.
«Αυτοί οι σπόροι γίνονται ζελατινώδεις όταν έρχονται σε επαφή με υγρό. Γι’ αυτό μπορούν να βοηθήσουν στη δημιουργία μεγαλύτερου όγκου στα κόπρανα και να προάγουν τις τακτικές εντερικές κενώσεις — κάτι σημαντικό για άτομα με δυσκοιλιότητα», εξηγεί.
«Οι σπόροι chia προσφέρουν επιπλέον οφέλη ως πηγή φυτικών ινών, πρωτεΐνης και καλών λιπαρών», προσθέτει ο Dr Ourian. «Αν και κάποιοι βρίσκουν την υφή της ενυδατωμένης chia κάπως κολλώδη, αυτό μπορεί να μειωθεί αν τους πολτοποιήσετε ή τους μουλιάσετε εκ των προτέρων». Συνιστά να ξεκινήσετε με 1–2 κουταλάκια του γλυκού, μουλιάζοντάς τους σε υγρό smoothie όπως γάλα αμυγδάλου ή γιαούρτι για 10–15 λεπτά. «Είναι μια απλή προσθήκη που μπορεί να προσφέρει πραγματικά αποτελέσματα από μέσα προς τα έξω», λέει.
Πηγές: Independent, Nutritionix, PubMed, BMC Nutrition & Metabolism, ScienceDirect, BMC Lipids in Health and Disease, ResearchGate