Νέα μελέτη δείχνει ότι τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα ωθούν τους νέους να τρώνε περισσότερο, ακόμη κι όταν δεν πεινούν πραγματικά. Η επίδρασή τους στην όρεξη και τη συμπεριφορά φαίνεται πιο ισχυρή απ’ όσο πιστεύαμε.
Υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα: Με ποιες σοβαρές δερματικές παθήσεις συνδέονται
Πώς επηρεάζουν τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα την υγεία;
Η υπερκατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων συνδέεται άμεσα με αυξημένο κίνδυνο δυσμενών επιπτώσεων στην υγεία, όπως θνησιμότητα από καρδιαγγειακές παθήσεις, σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, άγχος και κοινές ψυχικές διαταραχές, σύμφωνα με ανάλυση 45 αναλύσεων από 9.888.373 συμμετέχοντες, που δημοσιεύτηκε στο BMJ. Συνολικά, εντοπίστηκαν άμεσες συσχετίσεις με 32 (71%) παραμέτρους υγείας, καλύπτοντας θνησιμότητα, καρκίνο, ψυχική υγεία, αναπνευστικά, καρδιαγγειακά, γαστρεντερικά και μεταβολικά νοσήματα, με συνολική ποιότητα στοιχείων κυρίως χαμηλή έως πολύ χαμηλή.
Οι νεαροί ενήλικες ανταποκρίνονται διαφορετικά στα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα, με άτομα ηλικίας 18 έως 21 ετών να καταναλώνουν περισσότερο φαγητό και να τρώνε όταν δεν πεινούσαν, μετά από μόλις δύο εβδομάδες έκθεσης. Η μελέτη υποδηλώνει ότι η εφηβεία μπορεί να είναι μια μοναδικά ευαίσθητη περίοδος, όπου τα επεξεργασμένα τρόφιμα μπορούν να διαμορφώσουν μακροπρόθεσμες διατροφικές συνήθειες.
Πόσο επηρεάζουν την υγεία σας τα επεξεργασμένα τρόφιμα
Τα ποσοστά υπερβολικού βάρους αυξάνονται στους νέους
Μια ανάλυση που δημοσιεύθηκε στο The Lancet προβλέπει ότι έως το 2050, περίπου ένας στους τρεις Αμερικανούς ηλικίας 15 έως 24 ετών θα πληροί τα κριτήρια για παχυσαρκία, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο σοβαρών προβλημάτων υγείας.
Πολλοί παράγοντες συμβάλλουν σε αυτήν την τάση, όπως η γενετική και τα χαμηλά επίπεδα σωματικής δραστηριότητας, αλλά η διατροφή παίζει κεντρικό ρόλο.
Τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα, τα οποία αποτελούν το 55 έως 65% της διατροφής των νεαρών ενηλίκων στις Η.Π.Α., έχουν συνδεθεί με μεταβολικό σύνδρομο, κακή καρδιοαγγειακή υγεία και άλλες παθήσεις στους εφήβους.
Υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα και εφηβική ευαλωτότητα
Ερευνητές από το Virginia Tech εξέτασαν πώς διατροφικά πρότυπα με υψηλή περιεκτικότητα σε υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα επηρεάζουν νεαρούς ενήλικες ηλικίας 18 έως 25 ετών. Σύγκριναν δύο τύπους διατροφής: μία πλούσια σε υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα και μία που δεν περιείχε καθόλου.
Μετά από δύο εβδομάδες σε κάθε διατροφή, αξιολόγησαν αν οι συμμετέχοντες θα έτρωγαν διαφορετικά όταν βρεθούν μπροστά σε ένα γεύμα τύπου «φάε όσο θέλεις».
Όταν οι ερευνητές εξέτασαν συνολικά τα αποτελέσματα, δεν παρατηρήθηκε συνολική αύξηση σε θερμίδες ή σε ποσότητα τροφής που καταναλώθηκε σε ένα πρωινό σερβιρισμένο σε μπουφέ μετά τις διαφορετικές διατροφές. Ωστόσο, μια διαφορετική εικόνα προέκυψε όταν εξέτασαν την ηλικία. Οι συμμετέχοντες ηλικίας 18 έως 21 ετών κατανάλωσαν περισσότερες θερμίδες στο πρωινό μετά τη διατροφή με υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα, ενώ αυτοί ηλικίας 22 έως 25 ετών δεν παρουσίασαν αυτή την αύξηση.
Τα αποτελέσματα, που δημοσιεύονται στο περιοδικό Obesity, υποδεικνύουν ότι οι έφηβοι και πολύ νεαροί ενήλικες ενδέχεται να είναι πιο ευάλωτοι στις επιπτώσεις των υπερεπεξεργασμένων τροφίμων.
«Αν και πρόκειται για μία σύντομη μελέτη, αν αυτή η αύξηση στην πρόσληψη θερμίδων συνεχιστεί με την πάροδο του χρόνου, θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση βάρους σε αυτούς τους νέους», δήλωσε η Brenda Davy, βασική συγγραφέας της μελέτης και καθηγήτρια στο Τμήμα Ανθρώπινης Διατροφής, Τροφίμων και Άσκησης του Virginia Tech.
«Η νεότερη ηλικιακή ομάδα κατανάλωσε περισσότερες θερμίδες από υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα, ακόμη και όταν δεν πεινούσε», δήλωσε η Alex DiFeliceantonio, νευροεπιστήμονας και συν-συγγραφέας της μελέτης, επίκουρη καθηγήτρια στο Fralin Biomedical Research Institute του Virginia Tech.
Η σημασία της εφηβείας και της πρώιμης ενηλικίωσης
Η κατανόηση αυτής της ηλικιακής ομάδας είναι σημαντική γιατί η εφηβεία και η νεαρή ενηλικίωση αποτελούν ένα σημαντικό αναπτυξιακό παράθυρο. Καθώς οι νέοι αποκτούν ανεξαρτησία, διαμορφώνονται οι διατροφικές τους συνήθειες και αρχίζει να αυξάνεται ο κίνδυνος παχυσαρκίας.
Πρωινό σε μπουφέ και φαγητό χωρίς πείνα
Μετά από κάθε δίμηνη διατροφή, οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να φάνε ελεύθερα από έναν μπουφέ πρωινού, που περιλάμβανε επιλογές τόσο υπερεπεξεργασμένων όσο και μη επεξεργασμένων τροφίμων. Έφτασαν νηστικοί και οδηγήθηκαν σε ιδιωτικό δωμάτιο, όπου έλαβαν έναν δίσκο με περίπου 1.800 θερμίδες τροφής, τέσσερις φορές περισσότερες από ένα τυπικό πρωινό. Είχαν 30 λεπτά για να φάνε όσο ήθελαν ή να σταματήσουν όποτε ήθελαν.
Για να μελετήσουν τη συμπεριφορά κατανάλωσης χωρίς πείνα, οι συμμετέχοντες έλαβαν αμέσως μετά έναν δίσκο με σνακ. Για 15 λεπτά, τους ζητήθηκε να δοκιμάσουν μία μπουκιά από κάθε σνακ και να βαθμολογήσουν πόσο ευχάριστο και οικείο τους φαινόταν. Αφού δοκίμασαν και αξιολόγησαν όλα τα σνακ, μπορούσαν να συνεχίσουν να τρώνε ή απλώς να ξεκουραστούν για το υπόλοιπο της συνεδρίας.
Τι διαπίστωσαν: Οι νεότεροι συμμετέχοντες έφαγαν περισσότερο
Στο σύνολο των συμμετεχόντων, ο τύπος διατροφής που είχαν ακολουθήσει δεν άλλαξε τις συνολικές θερμίδες ή την ποσότητα φαγητού που κατανάλωσαν στον μπουφέ. Το ποσοστό των υπερεπεξεργασμένων τροφίμων που επέλεξαν παρέμεινε επίσης παρόμοιο. Αυτά τα αποτελέσματα δεν διέφεραν ούτε ανά φύλο ούτε ανά δείκτη μάζας σώματος (BMI).
Ωστόσο, η ανάλυση ανά ηλικία αποκάλυψε μια σημαντική διαφορά. Οι συμμετέχοντες ηλικίας 18 έως 21 ετών, σε αντίθεση με εκείνους 22 έως 25 ετών, κατανάλωσαν περισσότερες θερμίδες μετά την περίοδο της υπερεπεξεργασμένης δίαιτας. Ήταν επίσης πιο πιθανό να συνεχίσουν να τρώνε ακόμη και όταν δεν πεινούσαν.
«Οι έφηβοι συμμετέχοντές μας είχαν μόλις καταναλώσει περισσότερη τροφή στον μπουφέ μετά την υπερεπεξεργασμένη διατροφή. Στη συνέχεια, όταν τους δόθηκε η ευκαιρία να φάνε σνακ χωρίς να πεινάνε, έφαγαν ακόμη περισσότερο», δήλωσε η DiFeliceantonio, η οποία είναι επίσης επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Ανθρώπινης Διατροφής, Τροφίμων και Άσκησης.
«Το σνακ χωρίς πείνα είναι ένας σημαντικός προγνωστικός δείκτης μελλοντικής αύξησης βάρους στους νέους, και φαίνεται ότι η έκθεση σε υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα αυξάνει αυτή την τάση στους εφήβους», πρόσθεσε.
Απομόνωση της επίδρασης της επεξεργασίας των τροφίμων
Προηγούμενες κλινικές δοκιμές σε ενήλικες, στις οποίες υπήρχε συνεχής πρόσβαση σε υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα, έδειξαν ότι οι άνθρωποι κατανάλωναν περισσότερο φαγητό καθημερινά και αύξαναν το βάρος τους με την πάροδο του χρόνου.
Αντίθετα, η μελέτη του Virginia Tech διατήρησε σταθερές τις ημερήσιες θερμίδες και την ενεργειακή πυκνότητα μεταξύ των δύο διατροφών και αξιολόγησε την κατανάλωση σε ένα μόνο γεύμα τύπου μπουφέ.
«Αυτό είναι σημαντικό, γιατί μας βοηθά να απομονώσουμε την επίδραση της επεξεργασίας των τροφίμων στην ενεργειακή πρόσληψη», δήλωσε η DiFeliceantonio.
«Στην προηγούμενη μελέτη, οι άνθρωποι έτρωγαν περισσότερο κάθε μέρα, πράγμα που σήμαινε ότι έπαιρναν βάρος καθημερινά, γεγονός που με τη σειρά του αύξανε τις ενεργειακές τους ανάγκες. Εδώ, αφού όλοι διατήρησαν σταθερό βάρος, μπορούμε να δούμε την επίδραση της ίδιας της επεξεργασίας».
Οι ερευνητές σημειώνουν ότι το σύντομο χρονικό διάστημα της μελέτης και η εστίαση σε ένα μόνο γεύμα ίσως δεν αντικατοπτρίζουν πλήρως το πώς οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν το φαγητό στην καθημερινότητά τους, όπου οι ευκαιρίες για κατανάλωση είναι σχεδόν συνεχείς.
Μελλοντική έρευνα για τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα και τους νέους
Η Davy προτείνει ότι μελλοντική έρευνα θα μπορούσε να επεκτείνει τη διάρκεια της παρέμβασης, να συμπεριλάβει νεότερους συμμετέχοντες ή να προσφέρει συνεχή πρόσβαση σε τρόφιμα για να προσομοιάσει πιο ρεαλιστικά τις συνθήκες της πραγματικής ζωής.
Η μελέτη περιλάμβανε σχετικά μικρό αριθμό συμμετεχόντων, επομένως η επανάληψή της με μεγαλύτερο δείγμα θα μπορούσε να δώσει σαφέστερη εικόνα για το πώς η ηλικία επηρεάζει τις αντιδράσεις στη διατροφή με υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα.
Ο τόνος σε κονσέρβα είναι επεξεργασμένο κρέας; Η απάντηση θα σας εκπλήξει
Με την προσθήκη εργαλείων όπως απεικόνιση εγκεφάλου και βιοδείκτες, οι επιστήμονες ενδέχεται να μπορέσουν να εντοπίσουν τις βιολογικές οδούς που συνδέουν την έκθεση σε υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα με αλλαγές στη διατροφική συμπεριφορά σε διαφορετικά στάδια της ανάπτυξης.