Το να ωθείτε το σώμα σας στα όριά του κατά τη διάρκεια της άσκησης μπορεί μερικές φορές να προκαλέσει μυϊκό πόνο – και αυτός ο πόνος μπορεί να ενεργοποιήσει μια επικίνδυνη ιατρική πάθηση που πολλοί δεν γνωρίζουν. Ειδικοί προειδοποιούν ότι η αναγνώριση των πρώιμων συμπτωμάτων είναι το κλειδί για την πρόληψη σοβαρών επιπλοκών.
Ραβδομυόλυση και έντονοι μυϊκοί πόνοι: Ο κρυφός κίνδυνος πίσω από τις έντονες προπονήσεις
Μια πάθηση που συχνά περιγράφεται ως πιθανός «σιωπηλός δολοφόνος» μπορεί μερικές φορές να ενεργοποιηθεί από το τρέξιμο και άλλες προπονήσεις υψηλής έντασης. Σύμφωνα με το Runners World, η ραβδομυόλυση, ή «rhabdo», εμφανίζεται όταν τα περιεχόμενα των μυϊκών κυττάρων διαρρέουν στην κυκλοφορία του αίματος.
«Σχεδόν οποιοσδήποτε κάνει προπόνηση για να βελτιώσει την απόδοσή του θα απελευθερώσει ή θα διαρρεύσει κάποια ποσότητα κρεατινικής κινάσης στην κυκλοφορία του αίματος, αλλά αυτό γίνεται πρόβλημα όταν το μυϊκό κύτταρο απελευθερώνει περιεχόμενα όπως το κάλιο ή τη μυοσφαιρίνη, που προκαλούν επιπλοκές», εξήγησε ο Αμερικανός καθηγητής William O. Roberts σύμφωνα με το Mirror.
«Η πιθανότητα να αναπτύξει κανείς ραβδομυόλυση είναι μικρή, εκτός αν αυξήσει απότομα τον όγκο ή την ένταση της προπόνησης, κάτι που μπορεί να προκαλέσει διάφορους τραυματισμούς υπερχρήσης».
Πιθανά αίτια της ραβδομυόλυσης – ποιοι διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο;
Η ραβδομυόλυση μπορεί να προκληθεί από πολλούς παράγοντες, από τραύματα μέχρι λοιμώξεις και φαρμακευτικές αγωγές. Σύμφωνα με επιστημονική δημοσίευση του 2025 με τίτλο «Advances in rhabdomyolysis: A review of pathogenesis, diagnosis, and treatment», η ραβδομυόλυση συμβαίνει όταν τραύμα, φάρμακα ή γενετικές μυϊκές παθήσεις καταστρέφουν τα μυϊκά κύτταρα και απελευθερώνουν ουσίες όπως η CK και η μυοσφαιρίνη στο αίμα.
Η μελέτη επισημαίνει ότι η νεφρική βλάβη είναι η πιο σοβαρή επιπλοκή, με υψηλή θνητότητα, και ότι νέα εργαλεία όπως η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην έγκαιρη διάγνωση και στην καλύτερη πρόγνωση.
Cardio πριν ή μετά τα βάρη; Ειδικός του Cleveland απαντά
Άλλες πρόσφατες έρευνες υπογραμμίζουν ότι τόσο υγιή νεαρά άτομα (π.χ. μετά από ακραία άσκηση σε ζέστη), όσο και ηλικιωμένοι με συνοσηρότητες διατρέχουν κίνδυνο. Μερικά βασικά αίτια και ομάδες υψηλού κινδύνου περιλαμβάνουν:
- Ασκησιογενή / θερμική: έντονη άσκηση, θερμικό στρες, στρατιωτική εκπαίδευση, υψηλής έντασης fitness
- Λοιμώξεις: ιογενής μυοσίτιδα (γρίπη, εντεροϊοί), έχουν καταγραφεί περιστατικά COVID-19
- Φάρμακα / τοξίνες: στατίνες, νέα αντιεπιληπτικά, ψυχοτρόπα, ναρκωτικά
- Γενετικές / μεταβολικές μυοπάθειες: αποθήκευση γλυκογόνου, οξείδωση λιπαρών οξέων, μεταλλάξεις RYR1
- Ηλικιωμένοι: πτώσεις με παρατεταμένη ακινησία, πολυφαρμακία, νεφρική δυσλειτουργία
Ομάδες υψηλού κινδύνου περιλαμβάνουν: άτομα με ιστορικό θερμικής εξάντλησης, γενετικές μυϊκές παθήσεις, αφυδάτωση, αλληλεπιδράσεις φαρμάκων, προχωρημένη ηλικία με συνοσηρότητες ή προϋπάρχουσα νεφρική δυσλειτουργία.
Τι συμβαίνει όταν η άσκηση και ο τραυματισμός πιέζουν υπερβολικά τους μύες
Το Scottish Muscle Network του NHS αναφέρει ότι, παρόλο που τα περιστατικά ραβδομυόλυσης είναι σπάνια, συνήθως προκαλούνται από σωματική καταπόνηση, όπως η «παρατεταμένη επαναλαμβανόμενη άσκηση με εκκεντρικά χαρακτηριστικά, που προκαλούν μυϊκή ένταση, καταπόνηση και τραυματισμό», ή από άλλους παράγοντες όπως πτώσεις, παρατεταμένη συμπίεση μυών, ηλεκτροπληξίες και εγκαύματα τρίτου βαθμού, σύμφωνα με το Liverpool Echo.
Προειδοποιητικά σημάδια μπορεί να περιλαμβάνουν μυϊκές κράμπες ή πόνους που είναι πιο έντονοι απ’ ό,τι αναμενόταν, σκουρόχρωμα ούρα και αίσθημα αδυναμίας ή κόπωσης. Τα Centers for Disease Control and Prevention (CDC) δηλώνουν ότι τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν οποιαδήποτε στιγμή μετά από έναν μυϊκό τραυματισμό.
Λίπος στην κοιλιά: Ποια άσκηση το μειώνει αποτελεσματικά, σύμφωνα με γυμνάστρια
«Για ορισμένους, τα συμπτώματα μπορεί να μην εμφανιστούν παρά μόνο αρκετές ημέρες μετά τον αρχικό τραυματισμό. Αν έχετε οποιοδήποτε από αυτά τα συμπτώματα οποιαδήποτε στιγμή, μην τα αγνοήσετε. Αναζητήστε ιατρική βοήθεια αμέσως. Η έγκαιρη διάγνωση σημαίνει και έγκαιρη έναρξη της θεραπείας και μεγαλύτερη πιθανότητα ανάρρωσης χωρίς μόνιμες επιπτώσεις στην υγεία».
Πηγές: Mirror, ScienceDirect, PMC, PMC, International Journal of Infectious Diseases, Frontiers, JOJ Urology & Nephrology, RY1, BMC Geriatrics, ScienceDirect