Ένα απροσδόκητο σημάδι για τον κίνδυνο άνοιας μπορεί να εντοπιστεί στα ούρα, λένε οι επιστήμονες. Νέα έρευνα δείχνει ότι αυτές οι αλλαγές θα μπορούσαν να είναι πρώιμο προειδοποιητικό σημάδι τόσο για προβλήματα στα νεφρά όσο και για μελλοντική νευροεκφύλιση. Τι προειδοποιούν να προσέχουμε;
Τα αφρώδη ούρα μπορεί να δείχνουν αυξημένο κίνδυνο άνοιας, σύμφωνα με νέα σουηδική μελέτη
Νέα σουηδική μελέτη δείχνει πως μια μικρή αλλαγή στην εμφάνιση των ούρων θα μπορούσε να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία του εγκεφάλου. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα αφρώδη ούρα, τα οποία συχνά συνοδεύονται από συχνουρία, μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας σχεδόν κατά 40%. Οι επιστήμονες εξήγησαν πως ο αφρός μπορεί να προκύπτει από υψηλά επίπεδα αλβουμίνης — μιας πρωτεΐνης που διαρρέει στα ούρα όταν τα νεφρά έχουν υποστεί βλάβη.
Η σύνδεση ήταν πιο ισχυρή με τη αγγειακή άνοια, τον δεύτερο πιο συχνό τύπο μετά τη νόσο Αλτσχάιμερ. Οι ειδικοί τόνισαν ότι τα προβλήματα σε άλλα όργανα — όπως τα νεφρά — μπορούν επίσης να επηρεάσουν τον εγκέφαλο και να συμβάλλουν στον κίνδυνο άνοιας.
Αφρώδη ούρα: Τι μπορεί να δείχνουν για τον οργανισμό;
Τα αφρώδη ούρα μπορεί ορισμένες φορές να είναι ένα ακίνδυνα – ωστόσο σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να είναι πρώιμο σημάδι προβλημάτων στα νεφρά.
Σύμφωνα με επιστημονική εργασία του 2024 με τίτλο «Urine biomarkers for Alzheimer’s disease: A new opportunity for wastewater‑based epidemiology?», τα ούρα και άλλα περιφερειακά βιολογικά υγρά φαίνεται να αποτελούν υποσχόμενες, μη επεμβατικές πηγές δεικτών για τη νόσο Αλτσχάιμερ, συμπεριλαμβανομένων των β-αμυλοειδών, ταυ πρωτεϊνών, μακρών μη κωδικοποιητικών RNA και δεικτών οξειδωτικού στρες. Η μελέτη επισημαίνει επίσης ότι εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές προκλήσεις για την αξιοποίηση αυτών των δεικτών σε ευρεία κλίμακα, ιδιαίτερα όσον αφορά τη σταθερότητα, τη συγκέντρωση και τη συσχέτισή τους με τα κλινικά επίπεδα.
Άλλες μελέτες δείχνουν ότι μόνο περίπου ένα στα τρία άτομα με επίμονη αφρώδη ούρα έχουν πραγματικά πρωτεΐνη στα ούρα τους – παρ’ όλα αυτά, αξίζει να γίνει έλεγχος αν αυτό το φαινόμενο παρατηρείται συχνά. Οι μελέτες αναφέρουν:
Ποια βιταμίνη μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο για άνοια κατά 49% – Τι λέει νέα μελέτη
- Πρωτεΐνη στα ούρα (πρωτεϊνουρία) – μπορεί να προκαλέσει αφρώδη ούρα όταν τα νεφρά διαρρέουν πρωτεΐνες.
- Νεφρική νόσος ή διαβήτης – μπορεί να οδηγήσουν σε αυτή τη διαρροή πρωτεΐνης.
- Αφυδάτωση ή έντονη ροή ούρων – μπορούν επίσης να προκαλέσουν αφρούς χωρίς να υπάρχει υποκείμενη νόσος.
- Αν το φαινόμενο επιμένει, μια απλή εξέταση ούρων μπορεί να ελέγξει για πρωτεΐνη και τη λειτουργία των νεφρών.
Οι τακτικοί έλεγχοι ούρων θα μπορούσαν να βοηθήσουν στον έγκαιρο εντοπισμό του κινδύνου άνοιας, προτείνουν οι επιστήμονες
«Τα νεφρά και ο εγκέφαλος μπορεί να φαίνονται πολύ διαφορετικά όργανα, αλλά έχουν ένα σημαντικό κοινό χαρακτηριστικό. Eξαρτώνται και τα δύο από ένα ευαίσθητο δίκτυο μικρών αιμοφόρων αγγείων», δήλωσε σύμφωνα με το Daily Mail η Dr Hong Xu, επίκουρη καθηγήτρια νευροβιολογίας στο Karolinska Institute. «Όταν τα αιμοφόρα αγγεία στα νεφρά υποστούν βλάβη, η ίδια διαδικασία συμβαίνει συχνά και στον εγκέφαλο».
«Αυτά τα ευρήματα υπογραμμίζουν τη σημασία της τακτικής εξέτασης για αλβουμινουρία στο πλαίσιο της πρώιμης αξιολόγησης του κινδύνου άνοιας, ειδικά σε ασθενείς με υψηλή αρτηριακή πίεση, διαβήτη καικαρδιαγγειακή ή νεφρική νόσο. Η έγκαιρη ανίχνευση της αλβουμινουρίας θα μπορούσε ενδεχομένως να καθυστερήσει ή και να προλάβει την εμφάνιση της άνοιας». Στη μελέτη, οι ερευνητές παρακολούθησαν 130.000 ηλικιωμένους στη Στοκχόλμη, άνω των 65 ετών, οι οποίοι δεν είχαν διαγνωστεί με άνοια.
Κατά τη διάρκεια τετραετούς παρακολούθησης, το 7% των συμμετεχόντων εμφάνισε άνοια. Αφού ελήφθησαν υπόψη η νεφρική λειτουργία και άλλοι παράγοντες που θα μπορούσαν να αλλοιώσουν τα αποτελέσματα, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι τα άτομα με μέτρια επίπεδα της πρωτεΐνης αλβουμίνης στα ούρα τους (30–299 mg/g) είχαν 25% αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας.
Όσοι είχαν υψηλά επίπεδα (πάνω από 300 mg/g) είχαν 37% υψηλότερο κίνδυνο σε σύγκριση με άτομα με φυσιολογικά επίπεδα (έως 30 mg/g). Ωστόσο, σύμφωνα με το National Kidney Foundation, δεν εμφανίζουν όλοι όσοι έχουν υπερβολική ποσότητα αλβουμίνης στα ούρα – ιατρικά γνωστή ως αλβουμινουρία – συμπτώματα.
Ένα απλό τεστ ούρων μπορεί να αποκαλύψει κρυφό κίνδυνο άνοιας
Τα συμπτώματα – αν εμφανιστούν – μπορεί να περιλαμβάνουν αφρώδη ούρα, συχνουρία, καθώς και πρησμένα μάτια ή πρήξιμο στα πόδια, τους αστραγάλους, την κοιλιά ή το πρόσωπο. Μια εξέταση ούρων θεωρείται η πιο αποτελεσματική μέθοδος για τη διάγνωση της αλβουμινουρίας, τονίζουν οι ειδικοί, οι οποίοι προτρέπουν ιδιαιτέρως τα άτομα με αυξημένο κίνδυνο αλβουμινουρίας ή νεφρικής νόσου να υποβάλλονται σε τακτικούς ιατρικούς ελέγχους.
Αν τα νεφρά λειτουργούν όπως πρέπει, φιλτράρουν την πρωτεΐνη ώστε να μην διαρρέει στα ούρα. Ωστόσο, αν έχουν υποστεί βλάβη από παράγοντες όπως η νεφρική νόσος, η αλβουμίνη μπορεί να «διαρρεύσει» μέσω των φίλτρων και να περάσει στα ούρα. Σε άρθρο τους στο Journal of Internal Medicine, οι ερευνητές έγραψαν ότι «τα στατιστικά μας δεδομένα δείχνουν ότι η αυξημένη αλβουμινουρία σχετίζεται με υψηλότερο κίνδυνο για κάθε τύπο άνοιας, ιδιαίτερα την αγγειακή και την μικτού τύπου άνοια».
Ξεχνάμε απλώς ή μπορεί να είναι άνοια; Πώς να καταλάβουμε τη διαφορά
«Η πρώιμη ανίχνευση της αλβουμινουρίας μπορεί να επιτρέψει πιο προληπτική διαχείριση της υγείας των νεφρών και της γνωστικής λειτουργίας, με πιθανότητα καθυστέρησης ή πρόληψης της εμφάνισης άνοιας».
Πηγές: Daily Mail, Clinical Journal or the American Society of Nephrology, ResearchGate, Cleveland Clinic, MDPI, ScienceDirect