Μπορεί αυτό που τρώτε σήμερα να διαμορφώσει τη μελλοντική υγεία του εγκεφάλου σας; Νέα έρευνα αποκαλύπτει απρόσμενη σύνδεση μεταξύ διατροφής και κινδύνου για άνοια, αναδεικνύοντας ένα συγκεκριμένο διατροφικό πλάνο που πιθανώς να βοηθά στην προστασία του εγκεφάλου. Ποια είναι τα πιο πρόσφατα ευρήματα;
Άνοια: Το πρώτο ύπουλο σημάδι που εμφανίζεται 20 χρόνια πριν εκδηλωθεί
Τι είναι η δίαιτα MIND και πώς προστατεύει από την άνοια
Πρόσφατη έρευνα που παρουσιάστηκε στην ετήσια συνάντηση της American Society for Nutrition συμπεραίνει ότι η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στην υγεία του εντέρου, στα επίπεδα ενέργειας, αλλά και στον κίνδυνο για άνοια. Η μελέτη αναδεικνύει τη δίαιτα MIND ως ιδιαίτερα αποτελεσματική στη μείωση αυτού του κινδύνου. Παρόλο που καμία διατροφή δεν μπορεί να εξαλείψει εντελώς τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας, οι Αμερικανοί νευρολόγοι Clifford Segil, DO, και Amit Sachdev, MD, MS, τονίζουν ότι αυτά τα ευρήματα αξίζουν προσοχής για τις δυνατότητες που προσφέρουν στην προστασία της εγκεφαλικής υγείας.
Πώς συνδέεται η άνοια με τη διατροφή
Σύμφωνα με το άρθρο του 2022 με τίτλο «Diet and Dementia: A Prospective Study», μεσήλικες στο Ηνωμένο Βασίλειο που ανέφεραν ότι κατανάλωναν περισσότερο ψωμί, μέτριες ποσότητες κρέατος και ψαριού και λιγότερα φρούτα και λαχανικά είχαν ελαφρώς χαμηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης άνοιας μετά από περισσότερα από πέντε χρόνια. Οι συγγραφείς καταλήγουν ότι, σε αντίθεση με τις παραδοσιακές συστάσεις, αυτό το απρόσμενο μοτίβο δείχνει ότι συγκεκριμένα τρόφιμα — όχι μόνο οι γενικές «υγιεινές» δίαιτες — πιθανώς να σχετίζονται με τον κίνδυνο άνοιας.
Διατροφικά πρότυπα όπως οι μεσογειακή διατροφή και η δίαιτα MIND — πλούσιες σε λαχανικά, φρούτα, δημητριακά ολικής άλεσης, ξηρούς καρπούς, ελαιόλαδο, ψάρι, όσπρια, πουλερικά και μούρα — μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο άνοιας κατά περίπου 9–25%, ακόμα και αν τις ξεκινήσετε αργότερα στη ζωή.
Το ελαιόλαδο στο μαγείρεμα μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο κατά περίπου 28%. Ορισμένα θρεπτικά συστατικά — βιταμίνη Ε, μαγγάνιο, φλαβονόλες (όπως η ισοραμνετίνη) και ίνες — επίσης υποστηρίζουν την υγεία του εγκεφάλου, ενώ η υψηλή κατανάλωση ζάχαρης μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο. Επιπλέον, πρώιμες μελέτες για το κεφίρ (ένα προβιοτικό γαλακτοκομικό προϊόν) δείχνουν ότι μπορεί να βελτιώσει τη μνήμη και να μειώσει τη φλεγμονή — αν και χρειάζεται περισσότερη έρευνα.
- Βασίστε τα γεύματά σας σε πράσινα λαχανικά, μούρα, ολικής άλεσης δημητριακά, όσπρια, ξηρούς καρπούς, ψάρι, πουλερικά και ελαιόλαδο
- Στοχεύστε σε τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη Ε (ξηροί καρποί, σπόροι, φυλλώδη λαχανικά) και υψηλές ίνες
- Αποφύγετε επεξεργασμένα κόκκινα κρέατα, γλυκά, ζαχαρούχα σνακ, τηγανητά/υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα
- Προσθέστε ελαιόλαδο στο μαγείρεμα
- Δοκιμάστε κεφίρ τακτικά, αν και τα τρέχοντα στοιχεία είναι περιορισμένα
Τα συμπεράσματα της μελέτης
Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από σχεδόν 93.000 Αμερικανούς ενήλικες που συμμετείχαν στη Μελέτη Πολυεθνοτικής Κοόρτης, μια μακροχρόνια μελέτη που ξεκίνησε τη δεκαετία του ’90. Στην αρχή της μελέτης, οι συμμετέχοντες ήταν 45 έως 75 ετών. Κατά τη διάρκεια της μελέτης, περισσότεροι από 21.000 εμφάνισαν νόσο Αλτσχάιμερ ή σχετικές άνοιες.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όσοι ακολουθούσαν πιστά τη δίαιτα MIND είχαν 9% χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας. Υπήρχε και φυλετική διαφοροποίηση: οι Αφροαμερικανοί, Λατίνοι και Λευκοί είχαν 13% χαμηλότερο κίνδυνο.
Επιπλέον, όσοι ακολουθούσαν τη δίαιτα MIND πιο σταθερά για 10 χρόνια, ακόμα κι αν δεν ήταν πολύ συνεπείς στην αρχή, είχαν 25% χαμηλότερο κίνδυνο άνοιας σε σύγκριση με όσους σταμάτησαν να την ακολουθούν με το πέρασμα του χρόνου.
Τι είναι η δίαιτα MIND
Η δίαιτα MIND σημαίνει Mediterranean–DASH Intervention for Neurodegenerative Delay, δηλαδή παρέμβαση Μεσογειακής διατροφής και δίαιτας DASH για καθυστέρηση νευροεκφύλισης. Πρόκειται για μια παραλλαγή της μεσογειακής διατροφής που εστιάζει στην κατανάλωση φυτικών τροφών με στόχο την πρόληψη της άνοιας, σύμφωνα με το National Institute on Aging.
Η δίαιτα MIND ενθαρρύνει την κατανάλωση πράσινων φυλλωδών λαχανικών, μούρων, δημητριακών ολικής άλεσης, οσπρίων και ξηρών καρπών. Επίσης, προτείνει τη χρήση ελαιολάδου και μία ή περισσότερες εβδομαδιαίες μερίδες ψαριού, ενώ περιορίζει το κόκκινο κρέας, τα γλυκά, το τυρί, το βούτυρο, τη μαργαρίνη και τα γρήγορα ή τηγανητά φαγητά.
Γιατί η δίαιτα MIND μειώνει τον κίνδυνο άνοιας
Η μελέτη δεν απέδειξε ότι η τήρηση της δίαιτας MIND προκαλεί μείωση του κινδύνου άνοιας — απλώς βρήκε σύνδεση μεταξύ αυτών που ακολούθησαν τη δίαιτα και του χαμηλότερου κινδύνου. Ωστόσο, οι νευρολόγοι εκτιμούν ότι υπάρχει λόγος γι’ αυτή τη σύνδεση.
«Η δίαιτα MIND είναι γενικά μια ισορροπημένη δίαιτα που διαχειρίζεται τον έλεγχο μερίδων και προσφέρει ποικιλία επιλογών τροφίμων», λέει ο Amit Sachdev, MD, MS, ιατρικός διευθυντής στο Τμήμα Νευρολογίας του Michigan State University, σύμφωνα με το AOL. «Αυτή η προσέγγιση προσφέρει οφέλη για τη βελτίωση της καρδιαγγειακής και εγκεφαλοαγγειακής υγείας. Με τη βελτίωση της ροής του αίματος στον εγκέφαλο, μπορεί να βελτιωθεί η συνολική υγεία του εγκεφάλου».
Ο Clifford Segil, DO, νευρολόγος στο Providence Saint John’s Health Center στο Santa Monica, CA, συμφωνεί και δηλώνει «Η υγιεινή διατροφή προλαμβάνει καρδιαγγειακές και εγκεφαλοαγγειακές παθήσεις που, με τη σειρά τους, προλαμβάνουν καρδιακές προσβολές και εγκεφαλικά», σύμφωνα με την ίδια πηγή.
Πώς αλλιώς μπορώ να προστατεύσω τον εγκέφαλό μου με διατροφή;
«Αυτή η ερώτηση εξακολουθεί να ερευνάται», λέει ο Dr. Segil. «Πολλές δίαιτες έχουν προταθεί για να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας Αλτσχάιμερ καθώς μεγαλώνουμε, αλλά παραμένει δύσκολο να αποδειχθεί ότι κάποια δίαιτα είναι πραγματικά ‘νευροπροστατευτική’ έναντι της άνοιας Αλτσχάιμερ».
Μπορεί ο επιχείλιος έρπητας να αυξήσει τις πιθανότητες για Αλτσχάιμερ; Τι δείχνει μελέτη που σοκάρει
Παρόλα αυτά, προτείνει να αποφεύγονται δίαιτες πλούσιες σε λιπαρά και ζάχαρη, καθώς και να περιορίζονται οι απλοί υδατάνθρακες και τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα, καθώς όλα αυτά συνδέονται με φλεγμονή που σχετίζεται με τον κίνδυνο άνοιας. «Η κατανάλωση μιας ισορροπημένης δίαιτας με πρωτεΐνες, λαχανικά και βιταμίνες, καθώς και η κατανάλωση νερού, είναι υγιεινές επιλογές που μπορούν να βελτιώσουν την υγεία σας — και ίσως και του εγκεφάλου σας», προσθέτει.
Πηγές: AOL, SpringerNature, VeryWell Health, EatingWell, MDPI, PMC