Έχετε καταρροή και φαγούρα στα μάτια στις γιορτές; Μπορεί να ευθύνεται το σύνδρομο χριστουγεννιάτικου δέντρου

Καταρροή, φτέρνισμα και ερεθισμένα μάτια μέσα στις γιορτές; Μπορεί να μην είναι ίωση. Για ορισμένους, ο πραγματικός ένοχος είναι το σύνδρομο χριστουγεννιάτικου δέντρου – μια λιγότερο γνωστή αλλεργική αντίδραση που προκαλείται από αλλεργιογόνα, μούχλα και γύρη που μεταφέρονται στο εσωτερικό του σπιτιού με τα φυσικά χριστουγεννιάτικα δέντρα.

Αλλεργίες στα παιδιά: Πότε εμφανίζονται, πώς διαγιγνώσκονται και πώς αντιμετωπίζονται

Τι είναι το σύνδρομο χριστουγεννιάτικου δέντρου;

Ο στολισμός ενός αληθινού χριστουγεννιάτικου δέντρου είναι παράδοση για πολλούς, αλλά για κάποιους μπορεί να συνοδεύεται από ενοχλήσεις. Μετά τη μεταφορά ενός φυσικού δέντρου στο εσωτερικό του σπιτιού, μπορεί να εμφανιστούν συμπτώματα που μοιάζουν με κρυολόγημα – όπως φτέρνισμα, καταρροή ή μπούκωμα στη μύτη, ερεθισμένα μάτια, βήχας, συριγμός ή φαγούρα στο δέρμα – και συχνά συγχέονται με κάποια ίωση ή COVID. Στην πραγματικότητα, αυτά τα συμπτώματα μπορεί να οφείλονται στο σύνδρομο χριστουγεννιάτικου δέντρου – μια αντίδραση σε αλλεργιογόνα που βρίσκονται πάνω στα φυσικά δέντρα και μπορεί να προκαλέσει αναπνευστικά προβλήματα, να επιδεινώσει το άσθμα και να προκαλέσει δερματικό ερεθισμό σε άτομα με ευαισθησία.

Αλλεργίες που προκαλούνται από το έλατο

Σύμφωνα με μελέτη του 2024 με τίτλο Climate change and allergic diseases: A scoping review, η κλιματική αλλαγή συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο αλλεργικών παθήσεων, επειδή αυξάνει τα επίπεδα γύρης, την ατμοσφαιρική ρύπανση, τις πυρκαγιές και την έκθεση στη σκόνη. Η ανασκόπηση καταλήγει στο ότι αυτές οι περιβαλλοντικές αλλαγές μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματα και να αυξήσουν τον αριθμό των ανθρώπων που επηρεάζονται από αλλεργίες παγκοσμίως.

Άλλες έρευνες σχετικά με αλλεργίες που προκαλούνται από το έλατο (Picea) είναι περιορισμένες, αλλά ορισμένες πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι κάποιοι μπορεί να αναπτύξουν ανοσολογικές αντιδράσεις σε μέρη του δέντρου. Τα περισσότερα στοιχεία προέρχονται από κλινικές δοκιμές με ρητίνη ελάτου ή από εργαστηριακή έρευνα, και όχι από μεγάλες επιδημιολογικές μελέτες αλλεργιών όπως εκείνες που έχουν γίνει για τη γύρη των αγρωστωδών ή της σημύδας.

•  Πρόσφατη προδημοσίευση διαπίστωσε ότι η ρητίνη του Picea abies παρουσίασε χαμηλό ερεθιστικό και ευαισθητοποιητικό δυναμικό σε δοκιμές επιθέματος με εθελοντές (υγιείς ενήλικες που εξετάστηκαν στο δέρμα).
•  Αναφορές περιστατικών δείχνουν ότι προϊόντα από ρητίνη ελάτου μπορούν να προκαλέσουν αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής σε ορισμένα άτομα.
•  Βάσεις δεδομένων αλλεργιογόνων αναφέρουν ότι είναι πιθανές αντιδράσεις IgE στη γύρη του Picea, αλλά λεπτομερείς κλινικές μελέτες και σαφής μοριακή ταυτοποίηση των αλλεργιογόνων της γύρης του ελάτου εξακολουθούν να λείπουν.

Σύνδρομο χριστουγεννιάτικου δέντρου: Αίτια

Αυτό το φαινόμενο οφείλεται στην οικολογία των φυσικών δέντρων, τα οποία μεταφέρουν μικροσκοπικές οντότητες – συμπεριλαμβανομένων των μυκήτων. Οι μύκητες βρίσκουν ένα ζεστό καταφύγιο σε κρύα και υγρά χριστουγεννιάτικα φυτώρια.

Τα φυσικά χριστουγεννιάτικα δέντρα μπορούν επίσης να μεταφέρουν μούχλα. Είναι χαρακτηριστικό ότι ένα μόνο χριστουγεννιάτικο δέντρο μπορεί να φιλοξενεί πάνω από 50 είδη μούχλας, δημιουργώντας ένα περιβάλλον για αυτούς τους μικροσκοπικούς αλλά δυνητικά ενοχλητικούς οργανισμούς. Πολλές από τις ποικιλίες μούχλας που βρίσκονται στα δέντρα είναι από εκείνες που είναι πιο πιθανό να προκαλέσουν αλλεργίες, όπως τα aspergillus, penicillium και xladosporium.

Άσθμα και αλλεργίες: Οι κατσαρίδες ίσως να δηλητηριάζουν κρυφά τον αέρα στο σπίτι, σύμφωνα με νέα μελέτη

Οι ερευνητές έχουν επίσης μετρήσει προσεκτικά τα επίπεδα μούχλας σε χώρους που περιείχαν φυσικά χριστουγεννιάτικα δέντρα. Κατά τις τρεις πρώτες ημέρες που το δέντρο βρίσκεται στο εσωτερικό, οι συγκεντρώσεις σπορίων μούχλας είναι περίπου 800 σπόρια ανά κυβικό μέτρο αέρα. Την τέταρτη ημέρα, όμως, οι συγκεντρώσεις αρχίζουν να αυξάνονται – φτάνοντας τελικά τα 5.000 σπόρια ανά κυβικό μέτρο μέσα σε δύο εβδομάδες. Η μούχλα αναπτύσσεται καλύτερα σε ζεστά και υγρά περιβάλλοντα. Έτσι, όταν το δέντρο μεταφέρεται σε εσωτερικό χώρο, η θερμοκρασία του περιβάλλοντος αυξάνει σημαντικά την παραγωγή μούχλας.

Η γύρη δεν αποτελεί μεγάλο πρόβλημα για όσους έχουν αλλεργίες σε σχέση με τα χριστουγεννιάτικα δέντρα. Όμως τα χριστουγεννιάτικα δέντρα μπορεί να έρθουν σε επαφή με άλλα γνωστά αλλεργιογόνα κατά την ανάπτυξή τους, τα οποία στη συνέχεια μεταφέρονται στο σπίτι. Για παράδειγμα, η γύρη των αγρωστωδών μπορεί να κολλήσει στη ρητίνη ενός χριστουγεννιάτικου δέντρου την άνοιξη. Στη συνέχεια, όταν το δέντρο κοπεί και μεταφερθεί στο εσωτερικό, η ρητίνη στεγνώνει και τα παγιδευμένα σωματίδια γύρης απελευθερώνονται στον αέρα.

Διαχείριση των συμπτωμάτων

Ορισμένοι διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν σύνδρομο χριστουγεννιάτικου δέντρου. Τα άτομα με άσθμα ή χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (COPD) μπορεί να είναι πιο ευαίσθητα στα αλλεργιογόνα – και αυτά τα αλλεργιογόνα μπορεί επίσης να επιδεινώσουν συμπτώματα όπως ο βήχας και ο συριγμός.

Τα άτομα που υποφέρουν από αλλεργίες διατρέχουν επίσης αυξημένο κίνδυνο – με έρευνες να δείχνουν ότι το 7% των ατόμων με αλλεργίες παρουσίασαν επιδείνωση των συμπτωμάτων όταν είχαν χριστουγεννιάτικο δέντρο στο σπίτι. Όσοι έχουν δερματικά προβλήματα, όπως δερματίτιδα εξ επαφής και κνησμό, μπορεί επίσης να παρατηρήσουν επιδείνωση των συμπτωμάτων τους κοντά σε φρέσκα χριστουγεννιάτικα δέντρα.

Η έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων είναι κρίσιμη για τον περιορισμό των επιπτώσεων του συνδρόμου χριστουγεννιάτικου δέντρου. Αν λοιπόν πάσχετε από αλλεργίες, δείτε τι μπορείτε να κάνετε:

1.  Επιλέξτε προσεκτικά το δέντρο σας: Προτιμήστε ποικιλίες με χαμηλότερο αλλεργιογόνο δυναμικό. Τα έλατα, όπως το Douglas και το Fraser, είναι γνωστά για τη μικρότερη παραγωγή αλλεργιογόνων σε σύγκριση με το έλατο ή το πεύκο.
2.  Ελέγξτε το δέντρο: Κάντε προσεκτικό έλεγχο για σημάδια μυκήτων πριν το φέρετε στο σπίτι. Εστιάστε σε σημεία όπου μπορεί να συσσωρεύεται υγρασία, καθώς οι υγρές συνθήκες ευνοούν την ανάπτυξη μούχλας. Η πιο συχνή μούχλα που βρίσκεται στα χριστουγεννιάτικα δέντρα είναι το aspergillus, το οποίο φαίνεται μαύρο στην επιφάνεια και συνήθως λευκωπό ή κιτρινωπό από κάτω.
3.  Κάντε σωστή συντήρηση: Ποτίζετε τακτικά τα φυσικά δέντρα για να αποφεύγετε την αφυδάτωση, καθώς αυτή μπορεί να οδηγήσει σε ανάπτυξη μούχλας. Ένα καλά ενυδατωμένο δέντρο είναι επίσης λιγότερο πιθανό να φιλοξενεί μύκητες. Και επειδή τα ζεστά και υγρά περιβάλλοντα αυξάνουν την ανάπτυξη μούχλας, προσπαθήστε να διατηρείτε καλό αερισμό στο σπίτι όσο το δέντρο βρίσκεται μέσα. Μπορείτε ακόμη να εξετάσετε τη χρήση αφυγραντήρα για τη μείωση της υγρασίας.
4.  Περιορίστε την άμεση επαφή: Προσπαθήστε να αποφεύγετε την υπερβολική άμεση επαφή κατά τον στολισμό του δέντρου. Η χρήση γαντιών μπορεί να είναι ένας τρόπος μείωσης του κινδύνου δερματικών αντιδράσεων.
5.  Επιλέξτε τεχνητό δέντρο που έχει υποβληθεί σε έλεγχο για αλλεργιογόνα και τοξικές ουσίες: Εξετάστε υψηλής ποιότητας τεχνητά δέντρα ως μια πρακτική εναλλακτική λύση. Μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν – μειώνοντας το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα.

Δερματικό τεστ για αλλεργίες: Πώς να μάθετε αν έχετε πραγματικά αλλεργία στην πενικιλίνη

Το σύνδρομο χριστουγεννιάτικου δέντρου μπορεί να είναι ενοχλητικό. Όμως, λαμβάνοντας υπόψη την επιστήμη και παίρνοντας προφυλάξεις, μπορείτε να εξασφαλίσετε μια ευχάριστη γιορτινή περίοδο χωρίς αλλεργιογόνα.

Πηγές: Independent, medRxiv, PubMed, ThermoFisher Scientific, ScienceDirect