Μια αρχαία ινδική πρακτική επανέρχεται στο προσκήνιο, καθώς μελέτες δείχνουν ότι μπορεί πραγματικά να ανακουφίσει από τα συμπτώματα του κρυολογήματος. Οι ειδικοί εξηγούν πώς λειτουργεί και γιατί θεωρείται αποτελεσματική.
Η αρχαία ινδική μέθοδος που βοηθά στο κρυολόγημα
Το κρυολόγημα είναι μια συχνή λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού που προκαλείται από διάφορους ιούς, με πιο συνηθισμένο τον ρινοϊό. Τα συμπτώματα οφείλονται κυρίως στην αντίδραση του ανοσοποιητικού στην ιογενή λοίμωξη, με κυτταροκίνες και φλεγμονώδεις μεσολαβητές να προκαλούν τα τοπικά και συστηματικά συμπτώματα της νόσου, όπως ρινική καταρροή, βήχα, πονόλαιμο και μυαλγίες, σύμφωνα με το American Family Physician.
Η θεραπεία επικεντρώνεται στην ανακούφιση των συμπτωμάτων, με φαρμακευτικά σκευάσματα όπως παυσίπονα, αποσυμφορητικά και ψευδοεφεδρίνη, ενώ συμπληρώματα όπως ο ψευδάργυρος φαίνεται να μειώνουν τη διάρκεια των συμπτωμάτων αν δοθούν νωρίς. Ωστόσο, δεν υπάρχουν απολύτως αποτελεσματικές θεραπείες που να εμποδίζουν ή να θεραπεύουν το κρυολόγημα πλήρως και η στήριξη του οργανισμού με ξεκούραση και επαρκή υγρά είναι σημαντική.
Τα κρυολογήματα δεν ανταποκρίνονται στα αντιβιοτικά και τα περισσότερα φάρμακα που διατίθενται χωρίς ιατρική συνταγή προσφέρουν στην καλύτερη περίπτωση μέτρια αποτελέσματα.
Τα τελευταία χρόνια, έρευνες ανέδειξαν την αποτελεσματικότητα της αρχαίας πρακτικής της ρινικής πλύσης με αλατόνερο στην καταπολέμηση του κοινού κρυολογήματος, τόσο σε ενήλικες όσο και σε παιδιά.
Όχι μόνο η ρινική πλύση μειώνει τη διάρκεια της ασθένειας, αλλά επίσης περιορίζει τη μετάδοση του ιού σε άλλους, ελαττώνει την ανάγκη για αντιβιοτικά και ενδέχεται να μειώσει ακόμα και τον κίνδυνο νοσηλείας του ασθενούς. Ακόμη καλύτερα, κοστίζει ελάχιστα και δεν απαιτεί ιατρική συνταγή.
«Είμαι ταυτόχρονα επίκουρη καθηγήτρια ιατρικής και ενεργή γιατρός. Ως οικογενειακή ιατρός, βλέπω το κοινόκρυολόγημακαθημερινά. Οι ασθενείς μου συνήθως είναι δύσπιστοι όταν τους προτείνω αρχικά το ρινική πλύση με αλατόνερο. Ωστόσο, συχνά επιστρέφουν και μου λένε ότι αυτή η πρακτική άλλαξε τη ζωή τους. Όχι μόνο βοηθά στις ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού, αλλά και στη διαχείριση αλλεργιών, της χρόνιας ρινικής συμφόρησης, της μεταρινικής καταρροής και των υποτροπιαζουσών λοιμώξεων των ρινικών κοιλοτήτων», δηλώνει η Mary J. Scourboutakos, Επίκουρη Καθηγήτρια Οικογενειακής και Κοινοτικής Ιατρικής,
Το σύμπτωμα του καρκίνου του μαστού που μπορεί να νομίζουμε ότι είναι κρυολόγημα
Τι είναι η ρινική πλύση με αλατόνερο;
Η ρινική πλύση με αλατόνερο είναι μια διαδικασία κατά την οποία η ρινική κοιλότητα ξεπλένεται με διάλυμα αλατόνερου. Σε ορισμένες μελέτες, αυτό επιτυγχάνεται με τη χρήση ψεκαστήρα με αντλία.
Σε άλλες περιπτώσεις, οι συμμετέχοντες χρησιμοποίησαν το παραδοσιακή netipot, ένα σκεύος που μοιάζει με τσαγιέρα.
Το netipot μπορεί να εντοπιστεί ιστορικά από τον 15ο αιώνα. Κέρδισε ευρεία αποδοχή στις ΗΠΑ το 2012, όταν ο Dr. Oz την παρουσίασε στην εκπομπή της Oprah Winfrey.
Όμως δεν είναι η μόνη συσκευή που έχει χρησιμοποιηθεί ιστορικά για τέτοιους σκοπούς. Αρχαίοι Έλληνες και Ρωμαίοι γιατροί είχαν δικές τους συσκευές για ρινικό πλύσιμο. Τέτοιες πρακτικές αναφέρονταν ακόμα και σε ιατρικά περιοδικά όπως το The Lancet, πριν από έναν αιώνα, το 1902.
Πώς λειτουργεί η ρινική πλύση με αλατόνερο;
Το αλατόνερο στη ρινική κοιλότητα έχει αρκετά βασικά οφέλη. Πρώτον, ξεπλένει φυσικά τα υπολείμματα από τη ρινική δίοδο. Αυτό περιλαμβάνει όχι μόνο βλέννα και κρούστες, αλλά και τον ίδιο τον ιό, καθώς και αλλεργιογόνα και άλλους περιβαλλοντικούς ρύπους.
Δεύτερον, το αλατόνερο είναι ελαφρώς πιο χαμηλό στην κλίμακα του pH σε σχέση με το καθαρό νερό. Η οξύτητά του δημιουργεί ένα περιβάλλον αφιλόξενο για τους ιούς, καθιστώντας δυσκολότερο τον πολλαπλασιασμό τους.
Τρίτον, η ρινική πλύση με αλατόνερο βοηθά στην αποκατάσταση της λειτουργίας ενός μέρους του φυσικού μας αμυντικού μηχανισμού: τις μικροσκοπικές τρίχες που καλύπτουν το εσωτερικό της ρινικής κοιλότητας. Οι τρίχες κινούνται συγχρονισμένα σαν κυλιόμενη σκάλα, προωθώντας ιούς και άλλα ξένα σωματίδια εκτός του σώματος. Η πλύση βοηθά να διατηρείται αυτή η λειτουργία αποτελεσματική.
Τι δείχνουν οι έρευνες
Μια μελέτη με περισσότερους από 11.000 ανθρώπους που δημοσιεύτηκε στο The Lancet το 2024 έδειξε ότι η ρινική πλύση με αλατόνερο, όταν ξεκινά από τα πρώτα σημάδια συμπτωμάτων και πραγματοποιείται έως και έξι φορές την ημέρα, μειώνει τη διάρκεια των συμπτωμάτων περίπου κατά δύο ημέρες.
Εν τω μεταξύ, μικρότερες μελέτες έχουν αναφέρει ότι η μείωση της διάρκειας της ασθένειας μπορεί να φτάσει και τις τέσσερις ημέρες.
Έρευνες έχουν επίσης δείξει ότι το η πλύση μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της εξάπλωσης της ασθένειας. Μια μελέτη σε νοσηλευόμενους ασθενείς έδειξε ότι, μετά την ανίχνευση του COVID-19 μέσω ρινικού επιχρίσματος, το ξέπλυμα με αλατόνερο κάθε τέσσερις ώρες για διάστημα 16 ωρών μείωσε το ιικό φορτίο κατά 8,9%. Στο μεταξύ, το ιικό φορτίο της ομάδας ελέγχου συνέχισε να αυξάνεται κατά το ίδιο χρονικό διάστημα.
Τα οφέλη της πλύσης επεκτείνονται και πέρα από τις οξείες λοιμώξεις. Όταν πραγματοποιείται τακτικά από ασθενείς με αλλεργική ρινίτιδα, επίσης γνωστή ως εποχιακές αλλεργίες, μια μετα-ανάλυση 10 τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων δοκιμών έδειξε ότι το ξέπλυμα με αλατόνερο μπορεί να μειώσει τη χρήση αντιαλλεργικών φαρμάκων έως και 62%.
Είναι επίσης αποτελεσματικό στη χρόνια ρινική συμφόρηση, τη μεταρινική καταρροή και τις επαναλαμβανόμενες ιγμορίτιδες.
Κρυολόγημα ή ιγμορίτιδα; Ειδικός του Cleveland εξηγεί πώς να καταλάβουμε τη διαφορά
Γιατί έχει σημασία
Πέρα από το ότι βοηθά τους ασθενείς να αισθανθούν καλύτερα πιο γρήγορα, ένα από τα πιο πολύτιμα οφέλη του ρινικού ξεπλύματος είναι ότι μπορεί να μειώσει την περιττή χορήγηση αντιβιοτικών, τα οποία αποτελούν βασικό παράγοντα στην ανάπτυξη μικροβιακής αντοχής.
Είναι καλά τεκμηριωμένο ότι τα αντιβιοτικά δεν μειώνουν ούτε τη διάρκεια ούτε τη σοβαρότητα των λοιμώξεων του αναπνευστικού. Παρ’ όλα αυτά, μελέτες έχουν δείξει ότι οι ασθενείς αισθάνονται πιο ικανοποιημένοι όταν φεύγουν από το ιατρείο με μια συνταγή αντιβιοτικών στο χέρι.
Ίσως γι’ αυτό δίνονται κάθε χρόνο 10 εκατομμύρια ακατάλληλες συνταγές αντιβιοτικών για ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού. Σε μια μελέτη με περισσότερες από 49.000 επισκέψεις ασθενών για αναπνευστικές λοιμώξεις, τα αντιβιοτικά συνταγογραφήθηκαν αδικαιολόγητα στο 42,4% των περιπτώσεων.
Ένας λόγος που οι ασθενείς με ιογενείς λοιμώξεις αισθάνονται προσωρινά καλύτερα με τα αντιβιοτικά είναι οι μη στοχευμένες αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές τους. Ωστόσο, αυτό το όφελος μπορεί να επιτευχθεί καλύτερα με αντιφλεγμονώδη φάρμακα όπως η ιβουπροφαίνη ή η ναπροξένη, τα οποία μπορούν να ληφθούν μαζί με το ρινικό ξέπλυμα.
Συνολικά, το ρινικό ξέπλυμα με αλατόνερο είναι μια οικονομική, αποτελεσματική, τεκμηριωμένη πρακτική που όχι μόνο μειώνει τη διάρκεια της ασθένειας, αλλά και περιορίζει τη μετάδοσή της, ελαχιστοποιεί την ανάγκη για άσκοπα αντιβιοτικά και προλαμβάνει τη νοσηλεία.
Πώς να το κάνετε
Για όσους θέλουν να το δοκιμάσουν, δεν χρειάζεστε τίποτα εξεζητημένο. Ακόμα και το netipot δεν είναι απαραίτητη. Πολλά φαρμακεία πωλούν αλατόνερο σε δοχεία με ακροφύσιο ή μπουκάλια ψεκασμού που μπορούν να ξαναγεμίσουν με σπιτικό διάλυμα.
Θα αναμίξετε περίπου μισό κουταλάκι του γλυκού μη ιωδιούχο αλάτι με 1 φλιτζάνι νερό. Είναι σημαντικό για την ασφάλειά σας το νερό να είναι είτε αποσταγμένο είτε να έχει βράσει για τουλάχιστον πέντε λεπτά και να έχει κρυώσει, ώστε να καταστραφούν τυχόν επιβλαβή βακτήρια. Μπορείτε επίσης να προσθέσετε μια πρέζα μαγειρική σόδα για να μειώσετε το τσούξιμο.
Σημειώστε ότι πιο αλμυρά διαλύματα δεν είναι πιο αποτελεσματικά. Ωστόσο, ορισμένες μελέτες υποδεικνύουν ότι το φυσικό θαλασσινό νερό, χάρη στα επιπλέον μέταλλα όπως το μαγνήσιο, το κάλιο και το ασβέστιο, θα μπορούσε να προσφέρει ακόμη μεγαλύτερα οφέλη.
Διαλύματα αλατόνερου μπορούν επίσης να αγοραστούν έτοιμα από το εμπόριο, κάτι που αξίζει να δοκιμάσετε εάν η απλή χρήση αλατόνερου δεν έχει ικανοποιητικά αποτελέσματα.
Μπορείτε να χρησιμοποιείτε τη ρινική πλύση μετά από κάθε πιθανή έκθεση σε λοιμώδη ασθένεια. Για καλύτερα αποτελέσματα, καλό είναι να ξεκινάτε το ξέπλυμα μόλις εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα.
Μπορείτε να επαναλαμβάνετε τις πλύσεις καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, όσο συχνά χρειάζεται, για όσο διαρκεί η ασθένεια. Τουλάχιστον, θα πρέπει να ξεπλένετε τη ρινική κοιλότητα κάθε πρωί και κάθε βράδυ.
Πηγές: OceanSide Publications, FamMed, JAMA, The Lancet, The Lancet II, Cambridge University Press, Pediatrics, Open Forum Infectious Disease