Μια νέα μελέτη προειδοποιεί ότι ακόμη και ένα μικρό φωτάκι στο υπνοδωμάτιο μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την υγεία της καρδιάς. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η έκθεση σε τεχνητό φως τη νύχτα συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για καρδιακή προσβολή και μεταβολικές διαταραχές. Πώς εξηγείται αυτή η σύνδεση και τι προτείνουν οι ειδικοί για έναν πιο υγιή ύπνο;
Ύπνος: Ξυπνάτε συνεχώς κουρασμένοι; Ποια μπορεί να είναι η αιτία και τι να κάνετε
Το φως στο υπνοδωμάτιο μπορεί να επηρεάσει τη συνολική υγεία μας
Η έκθεση σε φως κατά τη διάρκεια του ύπνου έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα του ύπνου και το καρδιομεταβολικό σύστημα. Μια πειραματική μελέτη του PNAS έδειξε ότι η έκθεση σε φωτισμό δωματίου (100 lux) κατά τη διάρκεια της νύχτας αυξάνει τον καρδιακό ρυθμό και μειώνει τον χρόνο για βαθύ ύπνο (σταδίου SWS και REM), ενώ παράλληλα οδηγεί σε αυξημένη αντίσταση στην ινσουλίνη το επόμενο πρωί, υποδηλώνοντας δυσλειτουργία στη ρύθμιση της γλυκόζης. Αυτές οι αλλαγές σχετίζονται με αυξημένη ενεργοποίηση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος κατά τον ύπνο.
Ίσως είναι το φως από το ξυπνητήρι, η τηλεόραση που μένει ανοιχτή ή το φως στον διάδρομο που αφήνετε όλη τη νύχτα. Όποια κι αν είναι η πηγή, το να κοιμάστε με περιβαλλοντικό φως ίσως δεν διαταράσσει μόνο τον ύπνο σας αλλά όπως είδαμε μπορεί να επηρεάζει και την καρδιά σας.
Μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο JAMA Network Open και πραγματοποιήθηκε σε 89.000 άτομα έδειξε ότι όσοι είχαν τα πιο φωτεινά υπνοδωμάτια παρουσίασαν 42% υψηλότερο ποσοστό καρδιακών προσβολών σε διάστημα σχεδόν 10 ετών.
Η συσχέτιση ίσχυε ανεξάρτητα από το πόσο ασκούνταν οι άνθρωποι, τι έτρωγαν, αν κάπνιζαν ή αν είχαν γενετική προδιάθεση για καρδιακές παθήσεις. Η έκθεση στο φως κατά τη νύχτα συνέχισε να σχετίζεται με την καρδιαγγειακή υγεία ακόμα και μετά τη συνεκτίμηση γνωστών παραγόντων κινδύνου όπως η κακή διατροφή και η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας.
Η μελέτη εντόπισε επίσης αυξημένους κινδύνους για καρδιακή ανεπάρκεια, στεφανιαία νόσο, αρρυθμία και εγκεφαλικό επεισόδιο. Οι ερευνητές παρακολούθησαν 88.905 άτομα στο Ηνωμένο Βασίλειο, τα οποία φορούσαν συσκευές παρακολούθησης φωτός στον καρπό τους για μία εβδομάδα και στη συνέχεια παρακολούθησαν τα ιατρικά τους αρχεία για τα επόμενα 9,5 χρόνια. Η μέση ηλικία ήταν τα 62 έτη και περίπου 57% ήταν γυναίκες.
Τα άτομα που κοιμούνταν σε μέτρια φωτεινά δωμάτια είχαν 20% υψηλότερο κίνδυνο καρδιακής προσβολής. Όσοι κοιμούνταν σε πιο φωτεινά δωμάτια αντιμετώπιζαν 27% υψηλότερο κίνδυνο. Τα πιο φωτεινά δωμάτια εμφάνιζαν 47% αύξηση. Μετά την προσαρμογή για ηλικία, φύλο, εθνικότητα, εποχή, κοινωνικοοικονομική κατάσταση, σωματική δραστηριότητα, κάπνισμα, κατανάλωση αλκοόλ και ποιότητα διατροφής, ο κίνδυνος για τα πιο φωτεινά δωμάτια παρέμεινε στο 42%.
Ύπνος: Οι ώρες που χρειάζεστε για να είστε υγιείς – Οι συμβουλές του Ηarvard
Γιατί το φως τη νύχτα διαταράσσει την υγεία της καρδιάς
Το ανθρώπινο σώμα λειτουργεί με κιρκάδιους ρυθμούς (εσωτερικά «ρολόγια» που ρυθμίζουν τα πάντα, από την αρτηριακή πίεση μέχρι τους καρδιακούς παλμούς και την απελευθέρωση ορμονών του στρες). Το φως είναι το κύριο σήμα που κρατά αυτούς τους ρυθμούς συγχρονισμένους με το 24ωρο.
Όταν το φως φτάνει στα μάτια κατά τη διάρκεια της νύχτας, διαταράσσει αυτούς τους ρυθμούς. Η αρτηριακή πίεση, που φυσιολογικά μειώνεται κατά τη διάρκεια του ύπνου, μπορεί να παραμένει αυξημένη λόγω της έκθεσης στο φως. Ορμόνες που θα έπρεπε να κορυφώνονται το πρωί, ενδέχεται να απελευθερωθούν τη λάθος στιγμή. Η ισορροπία μεταξύ του συμπαθητικού νευρικού συστήματος (που ενεργοποιεί την αντίδραση «μάχη ή φυγή») και του παρασυμπαθητικού (που προάγει την ανάπαυση και πέψη) διαταράσσεται.
Σε σύντομο χρονικό διάστημα, αυτή η κιρκάδια διαταραχή αυξάνει τους καρδιακούς παλμούς, εντείνει τη φλεγμονή και προάγει την πήξη του αίματος. Σε βάθος χρόνου, αυτές οι αλλαγές μπορούν να οδηγήσουν σε αθηροσκλήρωση (σκλήρυνση των αρτηριών που οδηγεί σε καρδιακές προσβολές). Όταν οι πλάκες στις αρτηρίες σπάνε ή σχηματίζονται θρόμβοι σε στενωμένα αγγεία, ο καρδιακός μυς στερείται οξυγόνου, προκαλώντας καρδιακή προσβολή.
Η έρευνα για τους εργαζόμενους σε βάρδιες, που εκτίθενται συχνά σε έντονο φως τη νύχτα, έχει καταγράψει υψηλότερα ποσοστά καρδιακών παθήσεων εδώ και δεκαετίες. Αυτή η νέα μελέτη επεκτείνει αυτά τα ευρήματα στον γενικό πληθυσμό, δείχνοντας ότι ακόμη και το περιβαλλοντικό φως στην κρεβατοκάμαρα ή από συσκευές μπορεί να ενέχει κινδύνους.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο JAMA Network Open, διαπίστωσε επίσης ότι η κιρκάδια διαταραχή μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για αρρυθμίες. Όταν το κεντρικό «ρολόι» του εγκεφάλου στέλνει αντικρουόμενα σήματα στα κυτταρικά ρολόγια της καρδιάς, μπορεί να προκύψουν αρρυθμίες που αυξάνουν τον κίνδυνο εγκεφαλικού και μειώνουν την αποτελεσματικότητα της καρδιακής λειτουργίας.
Ύπνος: Ξυπνάτε τη νύχτα; Ξανακοιμηθείτε γρήγορα με το κόλπο των 5 δευτερολέπτων με το μαξιλάρι
Οι γυναίκες και οι νεότεροι ενήλικες κινδυνεύουν υψηλότερο κίνδυνο
Οι γυναίκες φαίνεται να είναι πιο ευάλωτες στις βλαβερές συνέπειες του νυχτερινού φωτός στην καρδιά σε σχέση με τους άνδρες, ειδικά όσον αφορά τη στεφανιαία νόσο και την καρδιακή ανεπάρκεια. Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι οι γυναίκες ενδέχεται να είναι πιο ευαίσθητες στο έντονο φως, με τα κιρκάδια τους συστήματα να ανταποκρίνονται πιο έντονα στα ίδια επίπεδα φωτός συγκριτικά με των ανδρών.
Οι νεότεροι ενήλικες στη μελέτη εμφάνισαν επίσης μεγαλύτερες αυξήσεις στον κίνδυνο για καρδιακή ανεπάρκεια και κολπική μαρμαρυγή, σε σύγκριση με τους ηλικιωμένους συμμετέχοντες. Αυτό το πρότυπο ίσως αντανακλά το γεγονός ότι οι ηλικιωμένοι έχουν γενικά λιγότερο ευαίσθητα κιρκάδια συστήματα, πράγμα που σημαίνει ότι τα σώματά τους ενδέχεται να μην ανταποκρίνονται το ίδιο έντονα στην έκθεση στο φως κατά τη νύχτα.
Η γενετική προδιάθεση για καρδιακές παθήσεις δεν άλλαξε τη σχέση μεταξύ φωτός και καρδιαγγειακού κινδύνου. Άτομα με υψηλότερους γενετικούς δείκτες κινδύνου παρουσίασαν την ίδια συσχέτιση μεταξύ φωτεινών νυχτών και αυξημένων παθήσεων με εκείνα που είχαν χαμηλότερους γενετικούς κινδύνους.
Ύπνος: Η ρουτίνα 20 δευτερολέπτων που θα σας βοηθήσει να κοιμηθείτε σαν μωρό
Τα απροσδόκητα οφέλη της έκθεσης στο φως κατά τη διάρκεια της ημέρας
Με μια πρώτη ματιά, η φωτεινότητα την ημέρα φάνηκε προστατευτική. Άτομα που εκτέθηκαν στο πιο έντονο φως της ημέρας είχαν:
- 13% χαμηλότερο κίνδυνο στεφανιαίας νόσου
- 28% χαμηλότερο κίνδυνο καρδιακής ανεπάρκειας
- 27% χαμηλότερο κίνδυνο εγκεφαλικού
σε σύγκριση με εκείνους που είχαν τις πιο σκοτεινές ημέρες. Ωστόσο, αυτά τα προστατευτικά αποτελέσματα εξαφανίστηκαν μετά την προσαρμογή για παράγοντες τρόπου ζωής, ιδιαίτερα τη σωματική δραστηριότητα. Άτομα που περνούν χρόνο έξω στο έντονο φυσικό φως είναι επίσης πιθανότερο να ασκούνται και η άσκηση αποτελεί καλά τεκμηριωμένο προστατευτικό παράγοντα για την καρδιαγγειακή υγεία.
Όταν οι ερευνητές εξέτασαν την επίδραση του έντονου φωτός της ημέρας χωρίς να συνυπολογίσουν την άσκηση, το προστατευτικό αποτέλεσμα επανεμφανίστηκε για την καρδιακή ανεπάρκεια και το εγκεφαλικό, γεγονός που υποδηλώνει ότι η ημερήσια έκθεση στο φως και η φυσική δραστηριότητα ενδέχεται να συνεργάζονται για να στηρίξουν την υγεία της καρδιάς.
Ο ύπνος περνά από το στομάχι: 5 τροφές που πρέπει να φάτε αν δεν μπορείτε να κοιμηθείτε εύκολα
Τι σημαίνουν όλα αυτά για την προστασία της υγείας της καρδιάς σας
Η έρευνα παρουσιάζει ορισμένους περιορισμούς που αξίζουν να σημειωθούν. Η έκθεση στο φως μετρήθηκε μόνο για μία εβδομάδα, αν και τα μοτίβα φωτισμού των συμμετεχόντων παρέμειναν σχετικά σταθερά με την πάροδο του χρόνου.
Η μελέτη δεν μπορούσε να καθορίσει τις συγκεκριμένες πηγές φωτός (π.χ. φώτα δρόμου, λάμπες υπνοδωματίου, τηλεοράσεις ή smartphones). Επίσης, οι συμμετέχοντες από την UK Biobank είναι κατά κύριο λόγο λευκοί (97%), με υψηλότερη μόρφωση, εισόδημα και καλύτερη υγεία από τον γενικό πληθυσμό. Πρόκειται επίσης για παρατηρητική μελέτη, που σημαίνει ότι δείχνει συσχετίσεις αλλά δεν μπορεί να αποδείξει αιτιότητα.
Οι καρδιαγγειακές παθήσεις παραμένουν η κυριότερη αιτία θανάτου παγκοσμίως. Αυτή η μελέτη υποδεικνύει ότι η αποφυγή του φωτός τη νύχτα μπορεί να αποτελεί ένα νέο εργαλείο πρόληψης. Σε αντίθεση με τους γενετικούς παράγοντες κινδύνου, η έκθεση στο φως είναι τροποποιήσιμη, μέσω:
- κουρτινών συσκότισης
- απενεργοποίησης συσκευών
- χρήσης χαμηλών κόκκινων φωτισμών για αναγκαίες δραστηριότητες τη νύχτα
- και διατήρησης του υπνοδωματίου στο σκοτάδι
Για τους εργαζόμενους σε βάρδιες ή όσους δεν μπορούν να αποφύγουν την έκθεση στο φως τη νύχτα, η διαχείριση άλλων καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου, όπως η διατροφή, η άσκηση και οι τακτικοί ιατρικοί έλεγχοι, γίνεται ακόμη πιο σημαντική.
Το σκοτάδι έχει σημασία για την υγεία της καρδιάς. Αυτή η έρευνα δείχνει ότι ο ύπνος στο σκοτάδι είναι σημαντικός όχι μόνο για τη διάρκεια του ύπνου, αλλά και για την προστασία της καρδιάς.
Ύπνος: Η κακή συνήθεια που αυξάνει τη φλεγμονή και αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό
Το παρόν άρθρο συνοψίζει επιστημονική έρευνα για γενικούς πληροφοριακούς σκοπούς. Δεν προορίζεται ως ιατρική συμβουλή. Αν έχετε ανησυχίες σχετικά με την υγεία της καρδιάς ή το περιβάλλον ύπνου σας, συμβουλευτείτε έναν ειδικευμένο επαγγελματία υγείας.