Ο μυϊκός πόνος είναι συχνός, αλλά ο Εθνικός Οργανισμός Υγείας της Μεγάλης Βρετανίας – NHS προειδοποιεί ότι ορισμένοι τύποι μπορεί να είναι ένδειξη για κάτι πιο σοβαρό. Εάν ο πόνος σας είναι ασυνήθιστος ή επιδεινώνεται με την κίνηση, μπορεί να είναι ένδειξη ότι χρειάζεστε επείγουσα ιατρική φροντίδα. Για ποια πάθηση προειδοποιούν;
Ξαφνικός πόνος στον ώμο χωρίς τραυματισμό: 3 παθήσεις που μπορεί να τον προκαλούν
Πότε μπορεί να χρειάζεται ο μυϊκός πόνος άμεση ιατρική φροντίδα – Πότε μπορεί να οφείλεται σε σοβαρή πάθηση
Ο μυϊκός πόνος είναι συνήθως ακίνδυνος, όμως το NHS προειδοποιεί ότι ορισμένοι τύποι δεν πρέπει να αγνοούνται. Οι ειδικοί εκφράζουν ιδιαίτερη ανησυχία όταν κάποιος περιγράφει τον πόνο ως «κάψιμο» ή «που έρχεται από πιο βαθιά», τονίζοντας ότι «η κίνηση του σημείου του σώματος μπορεί να κάνει τον πόνο χειρότερο». Αυτά τα σημάδια μπορεί να δείχνουν σύνδρομο διαμερίσματος (compartment syndrome), το οποίο είναι «αύξηση της πίεσης μέσα σε έναν μυ, η οποία περιορίζει τη ροή του αίματος και προκαλεί πόνο», λένε οι ειδικοί. «Αν συμβεί ξαφνικά, μπορεί να είναι σοβαρό και να χρειάζεται άμεση θεραπεία».
Συνηθισμένα και μη συνηθισμένα αίτια του μυϊκού πόνου
Ο μυϊκός πόνος μπορεί να προέρχεται από καθημερινά πράγματα όπως η άσκηση ή η ένταση, αλλά πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι μπορεί να εμφανιστεί και για λιγότερο προφανείς λόγους — όπως αλλαγές στην ποιότητα των μυών, προβλήματα στην περιτονία (fascia – ο ιστός γύρω από τον μυ), ή την απώλεια μυϊκής μάζας λόγω ηλικίας.
Σύμφωνα με άρθρο του 2024 με τίτλο «Advancing musculoskeletal diagnosis and therapy: a comprehensive review of trigger point theory and muscle pain patterns», οι συγγραφείς εξηγούν ότι ο μυϊκός πόνος μπορεί να ταξινομηθεί σε τρεις σαφείς τύπους — πόνος στο κέντρο του μυός, πόνος κοντά στο σημείο πρόσφυσης του μυός στο οστό και πόνος που επεκτείνεται σε άλλες περιοχές — κάτι που διευκολύνει τους γιατρούς να εντοπίσουν την πραγματική πηγή της ενόχλησης.
Το ίδιο άρθρο δείχνει επίσης ότι η κατανόηση αυτών των προτύπων βοηθά στην επιλογή καλύτερων θεραπειών, όπως η χειροπρακτική ή η τεχνική ξηρής βελόνας (dry needling), καθώς κάθε τύπος πόνου μπορεί να ανταποκρίνεται διαφορετικά.
Άλλες μελέτες τονίζουν ότι ο μυϊκός πόνος δεν προέρχεται πάντα «μόνο από τον μυ» αλλά συχνά περιλαμβάνει τους περιβάλλοντες ιστούς, τη φλεγμονή και παράγοντες που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής. Η κατανόηση αυτών των αιτιών βοηθά στη βελτίωση της θεραπείας και της πρόληψης.
Κοινά αιτία
- Πόνος μετά από άσκηση και μικροτραυματισμοί των μυϊκών ινών (DOMS)
- Μυοπεριτονιακός πόνος και σημεία πυροδότησης (trigger points)
- Μυϊκή απώλεια λόγω ηλικίας (σαρκοπενία) που σχετίζεται με χρόνιο πόνo
Λιγότερο κοινά αίτια
- Πόνος που προέρχεται από μη μυϊκούς ιστούς όπως η περιτονία ή το λίπος
- Διείσδυση λίπους και αλλοιώσεις στην ποιότητα των μυών που σχετίζονται με πόνο στη μέση
- Αλλαγές στον τρόπο συνεργασίας νεύρων και μυών κατά τη διάρκεια χρόνιου πόνου
Πόνος στη μέση και την πλάτη στους μαθητές: Οι συχνότερες αιτίες και πώς να τις προλάβετε
Συμπτώματα του συνδρόμου διαμερίσματος
Το σύνδρομο διαμερίσματος μπορεί να εμφανιστεί σε οποιονδήποτε μυ, ωστόσο συχνά επηρεάζει τους μυς στις κνήμες (κάτω πόδια) και στους πήχεις.
Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- πόνο σε έναν μυ – μπορεί να μοιάζει με κάψιμο ή βαθύ άλγος (η κίνηση μπορεί να τον επιδεινώσει)
- πρήξιμο ή εξόγκωμα του μυ
- μούδιασμα, αδυναμία ή αίσθηση «βελονών»
- σφίξιμο ή δυσκολία στην κίνηση του επηρεαζόμενου σημείου
Χρειάζεται θεραπεία;
Τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν «ξαφνικά», κάτι που μπορεί να συμβεί αν έχετε τραυματιστεί ή αν ένας επίδεσμος ή γύψος είναι πολύ σφιχτός. Σε αυτή την περίπτωση, το NHS το αποκαλεί «οξύ σύνδρομο διαμερίσματος» (acute compartment syndrome).
Μπορεί επίσης να αναπτυχθεί σταδιακά μετά την άσκηση και να υποχωρεί με την ξεκούραση. Αυτό ονομάζεται «χρόνιο σύνδρομο διαμερίσματος» (chronic compartment syndrome). Θα πρέπει να καλέσετε την άμεση βοήθεια εάν «έχετε ξαφνικό, έντονο πόνο σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος», τονίζει το NHS, σύμφωνα με ανάρτηση του Express. Αυτό συμβαίνει επειδή «αν ο πόνος οφείλεται σε σύνδρομο διαμερίσματος, θα χρειαστείτε χειρουργική επέμβαση το συντομότερο δυνατό».
Δεν χρειάζεται να καλέσετε την άμεση βοήθεια αν «έχετε επαναλαμβανόμενο πόνο, μούδιασμα, πρήξιμο ή δυσκολία στην κίνηση μέρους του σώματος κατά τη διάρκεια της άσκησης. Ένας γιατρός μπορεί να σας βοηθήσει να ανακαλύψετε αν ο πόνος προέρχεται από σύνδρομο διαμερίσματος ή άλλη πάθηση», συμβουλεύει το NHS.
Οξύ σύνδρομο διαμερίσματος
Αν το σύνδρομο διαμερίσματος εμφανιστεί ξαφνικά, απαιτείται επείγουσα χειρουργική επέμβαση για να μειωθεί η πίεση μέσα στον επηρεαζόμενο μυ. Η επέμβαση, που ονομάζεται fasciotomy (ελλ. τομή της περιτονίας), περιλαμβάνει τομές στον ιστό που περιβάλλει τον μυ για να απελευθερωθεί η πίεση.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστεί μόσχευμα δέρματος, όπου δέρμα από άλλο σημείο του σώματος χρησιμοποιείται για να καλύψει την πληγή. Μετά την επέμβαση, θα λάβετε φαρμακευτική αγωγή για την ανακούφιση του πόνου και ίσως χρειαστείτε φυσικοθεραπεία για να αποκατασταθεί η πλήρης κίνηση του σημείου.
Χρόνιο σύνδρομο διαμερίσματος
Το χρόνιο ή σταδιακό σύνδρομο διαμερίσματος συχνά δεν απαιτεί χειρουργική επέμβαση. Ωστόσο, για να μειώσετε τα συμπτώματα, μπορείτε:
- να αποφύγετε ή να αλλάξετε τη δραστηριότητα που τα προκαλεί, όπως να στραφείτε σε άσκηση χαμηλής πρόσκρουσης όπως η ποδηλασία
- να χρησιμοποιήσετε αντιφλεγμονώδη παυσίπονα για ανακούφιση
- να παρακολουθήσετε συνεδρίες φυσικοθεραπείας
- να χρησιμοποιήσετε ορθοπεδικά πέλματα αν επιστρέψετε στο τρέξιμο
Αν τα συμπτώματά σας επιμείνουν παρά τις αλλαγές, μπορεί να εξεταστεί το ενδεχόμενο επέμβασης, με τεχνική παρόμοια με εκείνη του οξέος συνδρόμου. Συζητήστε με τον γιατρό σας τις ανησυχίες σας και κρατήστε σημειώσεις για τα συμπτώματά σας, πότε συμβαίνουν και πότε ξεκίνησαν.
Κλίμακα πόνου
Έντονος πόνος
- Είναι συνεχής και τόσο δυνατός που δυσκολεύει τη σκέψη ή την ομιλία
- Δεν μπορείτε να κοιμηθείτε
- Είναι πολύ δύσκολο να κουνηθείτε, να σηκωθείτε, να πάτε στην τουαλέτα, να πλυθείτε ή να ντυθείτε
Μέτριος πόνος
- Είναι συνεχής
- Δυσκολεύει τη συγκέντρωση ή τον ύπνο
- Μπορείτε να σηκωθείτε, να πλυθείτε ή να ντυθείτε με δυσκολία
Ήπιος πόνος
- Έρχεται και φεύγει
- Είναι ενοχλητικός αλλά δεν εμποδίζει τις καθημερινές δραστηριότητες
Πόνοι στις αρθρώσεις: Το καλύτερο «φάρμακο» για να ανακουφιστείτε, σύμφωνα με ειδικούς
Εξετάσεις για το σύνδρομο διαμερίσματος
Αν μιλήσετε με τον γιατρό σας και υποψιάζεται ότι έχετε σύνδρομο διαμερίσματος, μπορεί να σας παραπέμψει για εξετάσεις.
Πιθανές εξετάσεις:
- Ακτινογραφία για να διαπιστωθεί αν έχεις σπάσει κάποιο οστό
- Μαγνητική τομογραφία (MRI) σε κατάσταση ηρεμίας και κατά τη διάρκεια άσκησης
- Μέτρηση πίεσης στο διαμέρισμα – εισάγεται μια βελόνα συνδεδεμένη με συσκευή παρακολούθησης πίεσης στον μυ πριν και μετά την άσκηση για να μετρηθεί η πίεση στο εσωτερικό του. Αυτό συνήθως συνιστάται μόνο αν τα συμπτώματα και άλλες εξετάσεις υποδεικνύουν σύνδρομο διαμερίσματος.
Πηγές: Express, German Journal of Sports Medicine, Frontiers, MDPI, ARXIV, The Lancet Europe, WILEY Online Library