Ένα νέο, απλό τεστ δίνει ελπίδα για την έγκαιρη ανίχνευση της νόσου Πάρκινσον, καθώς μπορεί να προβλέψει τον κίνδυνο εμφάνισής της έως και εννέα χρόνια πριν γίνει η διάγνωση.
Ασθενής με Πάρκινσον παίζει κλαρινέτο κατά τη διάρκεια εγχείρησης εγκεφάλου [ΒΙΝΤΕΟ]
Η απλή δοκιμή κίνησης που εντόπισαν οι επιστήμονες και μπορεί να δείξει τη νόσο Πάρκινσον
Η παγκόσμια επίπτωση της νόσου του Πάρκινσον αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά έως το 2050, με τον αριθμό των πασχόντων να φτάνει τα 25,2 εκατομμύρια άτομα, δηλαδή αύξηση 112% σε σχέση με το 2021. Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως στη γήρανση του πληθυσμού (89%), ακολουθούμενη από τη γενική πληθυσμιακή αύξηση (20%). Η προβλεπόμενη επίπτωση θα φτάσει τα 267 κρούσματα ανά 100.000 κατοίκους το 2050, αυξημένη κατά 76% από το 2021, ενώ η νευροεκφυλιστική αυτή νόσος θα είναι πιο συχνή στους άνδρες, σύμφωνα με το BMJ (Su et al, 2025).
Μια απλή δοκιμή κίνησης, που παρακολουθεί τις αλλαγές στην ταχύτητα με την οποία ένα άτομο στρέφεται ενώ περπατά, θα μπορούσε να εντοπίσει τη νόσο Πάρκινσον σχεδόν εννέα χρόνια πριν από την επίσημη διάγνωση.
Η νόσος του Πάρκινσον, σύμφωνα με τη Mayo Clinic, είναι μια καταστροφική νευροεκφυλιστική διαταραχή, κατά την οποία τμήματα του εγκεφάλου υφίστανται βλάβες με την πάροδο του χρόνου, με τη νόσο να αρχίζει συχνά να εκδηλώνεται χρόνια πριν εμφανιστούν τα συμπτώματα.
Οι ασθενείς συνήθως υποφέρουν από προοδευτικούς τρόμους και προβλήματα στην κίνηση, τα οποία τελικά μπορούν να τους στερήσουν την ανεξαρτησία τους.
Αν και οι επιστήμονες γνώριζαν εδώ και καιρό ότι η ανίχνευση των ατόμων στο πρώιμο στάδιο της νόσου, γνωστό ως προδρομική φάση, είναι κρίσιμη, μέχρι σήμερα δυσκολεύονταν να δημιουργήσουν ένα τεστ που να μπορεί να εντοπίσει ασθενείς χρόνια πριν την έναρξη των συμπτωμάτων.
Ωστόσο, σε μια νέα ανακάλυψη, Γερμανοί νευρολόγοι ανακάλυψαν ότι τα προβλήματα με την περιστροφή κατά το περπάτημα θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην ανίχνευση του Πάρκινσον 8,8 χρόνια πριν από τη διάγνωση.
Γράφοντας στο περιοδικό Annals of Neurology, ανέφεραν:
«Η στροφή είναι ένα πολύπλοκο μέρος του βαδίσματος. Απαιτεί συνεχή συντονισμό και τροποποίηση της τροχιάς κίνησης κατά τη διάρκεια της κίνησης.
Οι δυσκολίες στην στροφή είναι συχνές και πολύ σημαντικές για την καθημερινή ζωή σε ασθενείς με Πάρκινσον.
Ως εκ τούτου, φαίνεται λογικό ότι τα ελλείμματα στην περιστροφή μπορεί να παρατηρηθούν, τονίζοντας την ανάγκη να διερευνηθεί το προβλεπτικό δυναμικό των μέτρων περιστροφής σε αυτή τη φάση».
Μπορεί το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών να είναι σύμπτωμα της νόσου Πάρκινσον; Τι λέει νέα μελέτη
Πώς έγινε η μελέτη και ποιοι οι περιορισμοί
Στη μελέτη, οι ερευνητές ανέλυσαν τα μοτίβα κίνησης 924 συμμετεχόντων άνω των 50 ετών χωρίς σημαντικά προβλήματα ακοής ή όρασης, στο πλαίσιο της μελέτης Tübingen Evaluation of Risk Factors for Early Detection of Neurodegeneration (TREND).
Οι συμμετέχοντες ολοκλήρωσαν τη δοκιμή πέντε φορές μέσα σε διάστημα 10 ετών, η οποία περιλάμβανε περπάτημα σε έναν διάδρομο μήκους 20 μέτρων για ένα λεπτό με τον ρυθμό που προτιμούσαν, φορώντας έναν ιχνηλάτη στην κάτω πλάτη τους.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η πιο αργή περιστροφή στην αρχή της μελέτης σχετίστηκε με υψηλότερο κίνδυνο διάγνωσης Πάρκινσον, με αποκλίσεις από τους υγιείς συμμετέχοντες να εμφανίζονται σχεδόν 9 χρόνια πριν από τη διάγνωση.
Μέχρι το τέλος της μελέτης, 23 συμμετέχοντες διαγνώστηκαν με τη νόσο, περίπου πέντε χρόνια μετά την αρχική δοκιμή.
Χρησιμοποιώντας μηχανική μάθηση, η οποία έλαβε υπόψη την ηλικία, το φύλο και τη μέγιστη ταχύτητα περιστροφής των συμμετεχόντων, οι ερευνητές κατάφεραν να εντοπίσουν επιτυχώς το 60% των ασθενών στα πρώτα στάδια της νόσου Πάρκινσον.
Οι συμμετέχοντες είχαν την τάση να περιστρέφονται πιο αργά όσο μεγάλωναν, με εκείνους που τελικά διαγνώστηκαν με Πάρκινσον να αρχίζουν να στρέφονται πιο αργά και σε μεγαλύτερη γωνία έως και 8,8 χρόνια πριν την επίσημη διάγνωση.
Αυτό, σύμφωνα με τους ειδικούς, μπορεί να αποτελεί ένδειξη επιδείνωσης είτε της γενικής ταχύτητας κίνησης είτε της ισορροπίας και της σταθερότητας στη στάση και τα δύο είναι χαρακτηριστικά που επηρεάζονται συχνά από τη νόσο του Πάρκινσον.
Πρόσθεσαν: «Μια μείωση στη σταθερότητα της στάσης μπορεί υποσυνείδητα να ωθεί τους ασθενείς να στρέφονται πιο αργά και να υιοθετούν μια πιο ασφαλή τροχιά, χρησιμοποιώντας ένα μεγαλύτερο τόξο. Αυτό θα σήμαινε ότι οι ασθενείς με Πάρκινσον, που βρίσκονται ήδη στη φάση πριν τη διάγνωση, αναπτύσσουν στρατηγικές για πιο ασφαλή και σταθερή περιστροφή».
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι οι άνδρες διαπιστώθηκε ότι διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου, ενώ κάθε επιπλέον έτος ηλικίας σχετίστηκε με 15% αυξημένο κίνδυνο Πάρκινσον.
Σύμφωνα με τη μελέτη, οι άνδρες ήταν τέσσερις φορές πιο πιθανό να εμφανίσουν τη νόσο σε σύγκριση με τις γυναίκες.
Οι ερευνητές κατέληξαν:
«Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι τα μέτρα περιστροφής μπορεί να βοηθήσουν στην πρόβλεψη της κλινικής διάγνωσης Πάρκινσον και να ενισχύσουν ένα σύνολο προδιαγνωστικών δεικτών για τον εντοπισμό ατόμων υψηλού κινδύνου. Χρησιμοποιώντας μια και μόνο φορητή συσκευή αδρανειακής μέτρησης και επαληθευμένους αλγόριθμους, η προσέγγιση που χρησιμοποιήθηκε σε αυτή τη μελέτη είναι πρακτική για ευρείας κλίμακας έλεγχο για Πάρκινσον».
Αν και αυτή είναι η πρώτη προοπτική μακροχρόνια μελέτη που αξιολογεί μέτρα περιστροφής στη νόσο του Πάρκινσον, οι ερευνητές αναγνώρισαν ότι η μελέτη είχε αρκετούς περιορισμούς και μειονεκτήματα, όπως το ότι περιλάμβανε μόνο επτά μέτρα περιστροφής.
«Μελλοντικές έρευνες μπορούν να εξετάσουν περισσότερα χαρακτηριστικά περιστροφής, σε συνδυασμό επίσης με χαρακτηριστικά βάδισης και ισορροπίας», πρότειναν οι ερευνητές.
Ένα μεγαλύτερο δείγμα συμμετεχόντων θα παρείχε επίσης πιο γενικεύσιμα αποτελέσματα, όπως είπαν.
Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει οριστική διαγνωστική εξέταση για αυτήν την καταστροφική πάθηση, με τη διάγνωση να βασίζεται συνήθως στην εμφάνιση συμπτωμάτων προχωρημένου σταδίου όπως το τρέμουλο, αφού πρώτα αποκλειστούν άλλες πιθανές παθήσεις.
Πάρκινσον: Πρωτοποριακό τεστ στο δέρμα μπορεί να εντοπίσει τη νόσο έως και 7 χρόνια πριν εμφανιστεί
Συμπτώματα νόσου Πάρκινσον
Οι φιλανθρωπικές οργανώσεις για τη νόσο του Πάρκινσον εκτιμούν ότι περισσότεροι από ένας στους τέσσερις ασθενείς με τη νόσο λαμβάνουν λανθασμένη διάγνωση πριν τελικά καταλήξουν στη σωστή.
Τα πρώιμα σημάδια της νόσου του Πάρκινσον περιλαμβάνουν τρόμο, δυσκαμψία, βραδύτητα στην κίνηση και απώλεια όσφρησης.
Προβλήματα ισορροπίας όπως διαταραχές στον συντονισμό και μυϊκοί σπασμοί είναι επίσης συχνά συμπτώματα.
Οι ασθενείς μπορεί επίσης, ως συνέπεια της νόσου, να υποφέρουν συχνά από προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως κατάθλιψη και άγχος.
Η νόσος του Πάρκινσον προκαλείται από τον θάνατο των νευρικών κυττάρων στον εγκέφαλο που παράγουν ντοπαμίνη, μια χημική ουσία που ελέγχει την κίνηση, αλλά οι ειδικοί εξακολουθούν να προσπαθούν να ανακαλύψουν τι προκαλεί τον θάνατο αυτών των νευρώνων.
Η επικρατούσα θεωρία είναι ότι προκαλείται από έναν συνδυασμό γενετικών μεταβολών και περιβαλλοντικών παραγόντων.
Νόσος Πάρκινσον: Τα 10 πρώιμα συμπτώματα που δεν πρέπει να αγνοήσετε – Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο
Ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου αυξάνεται γενικά με την ηλικία, με τους περισσότερους ασθενείς να διαγιγνώσκονται μετά τα 50.
Πηγές: BMJ, Mayo Clinic, Annals of Neurology