Με περισσότερα από 9.000 νέα περιστατικά ετησίως ο προσυμπτωματικός έλεγχος για καρκίνο του πνεύμονα αναδεικνύεται σε κρίσιμο εργαλείο δημόσιας υγείας.
Ο Καρκίνος του Πνεύμονα συνιστά μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις για τα σύγχρονα συστήματα υγείας, λόγω της υψηλότατης θνησιμότητας, της διάγνωσης κατά κανόνα σε προχωρημένα στάδια και της σημαντικής επιβάρυνσης που προκαλεί σε επίπεδο νοσηρότητας, ποιότητας ζωής και κόστους.
Στην Ελλάδα αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου από νεοπλασματικά νοσήματα, με περισσότερα από 9.000 νέα περιστατικά να καταγράφονται κάθε χρόνο και περίπου 8.000 ασθενείς να χάνουν τη ζωή τους, κυρίως στην ηλικιακή ομάδα 50–74 ετών. Η βαρύτητα της νόσου, σε συνδυασμό με τις επιπτώσεις στη νοσηρότητα, την ποιότητα ζωής και το κόστος για το σύστημα υγείας, καθιστούν επιτακτική την ανάγκη για έγκαιρη παρέμβαση.
Καρκίνος του πνεύμονα: Δεν είναι η νόσος αποκλειστικά του καπνιστή-Ανατρεπτική μελέτη
Σε αυτό το πλαίσιο, ο προσυμπτωματικός έλεγχος του καρκίνου του πνεύμονα σε πληθυσμούς υψηλού κινδύνου αναδεικνύεται ως ένα από τα πλέον αποτελεσματικά εργαλεία δημόσιας υγείας. Σύμφωνα με διεθνή και ελληνικά επιστημονικά δεδομένα, η εφαρμογή οργανωμένων προγραμμάτων προσυμπτωματικού ελέγχου μπορεί να μειώσει τη θνησιμότητα έως και 26%, ενώ πρόσφατη ελληνική μελέτη εκτιμά ότι θα μπορούσαν να αποφευχθούν περίπου 8.000 θάνατοι, με εξαιρετικά ευνοϊκό δείκτη κόστους-αποτελεσματικότητας. Τα δεδομένα αυτά ενισχύουν την ανάγκη για έναν συντονισμένο εθνικό σχεδιασμό, ο οποίος θα μεταφράσει την επιστημονική τεκμηρίωση σε ουσιαστικό όφελος για τη δημόσια υγεία και την κοινωνία.
Δημόσιος διάλογος για την έγκαιρη διάγνωση
Τη Δευτέρα 15 Δεκεμβρίου, πραγματοποιήθηκε ο δημόσιος διάλογος μεταξύ όλων των βασικών ενδιαφερόμενων μερών για την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονα. Η εκδήλωση συνδιοργανώθηκε από το Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), σε συνεργασία με την Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου – ΕΛΛΟΚ.
Σκοπός της εκδήλωσης ήταν η συν-διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου και εφαρμόσιμου πλαισίου για τον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου του πνεύμονα στην Ελλάδα, καθώς και η ανάπτυξη ενός ρεαλιστικού και βιώσιμου οδικού χάρτη. Ο οδικός αυτός χάρτης βασίζεται σε διεθνώς αναγνωρισμένες πρακτικές και διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα, λαμβάνει υπόψη τις ελληνικές ιδιαιτερότητες σε επίπεδο συστήματος υγείας και προϋποθέτει τον συντονισμό και τη συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων.
Στις εργασίες της εκδήλωσης προσκλήθηκαν στελέχη του Υπουργείου Υγείας, του ΕΟΠΥΥ, της ΗΔΙΚΑ, του ΕΟΦ, μέλη της Εθνικής Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων Δημόσιας Υγείας, η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία, η Ελληνική Ακτινολογική Εταιρεία, η Ελληνική Εταιρεία Χειρουργών Θώρακα, Καρδιάς και Αγγείων, η Εταιρεία Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας, η Ελληνική Ακαδημία Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής & ΠΦΥ, η FairLife-Φροντίδα και Πρόληψη για τον καρκίνο του πνεύμονα, μέλος της Lung Cancer Europe (LuCE), μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας, καθώς και εκπρόσωποι άλλων ενδιαφερόμενων φορέων.
Καρκίνος του πνεύμονα: Καινοτόμος ανοσοθεραπεία με ελληνική υπογραφή
Κατά τη διάρκεια του διαλόγου πολιτικής παρουσιάστηκαν οι κατευθυντήριες οδηγίες και η προτεινόμενη διαδικασία Προσυμπτωματικού Ελέγχου Καρκίνου του Πνεύμονα (ΠΕΚΠ), με έμφαση στο ολοκληρωμένο μονοπάτι από την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας έως τη διαχείριση των ευρημάτων από εκπροσώπους της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, της Ελληνικής Ακτινολογικής Εταιρείας και της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργών Θώρακα, Καρδιάς και Αγγείων, σε συνεργασία με την ΕΛΛΟΚ.
Ως κύριες προτάσεις του διαλόγου αναδείχθηκαν:
- η άμεση δημιουργία ολοκληρωμένου εθνικού σχεδίου δράσης για την ολιστική αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα με αναλυτική περιγραφή του μονοπατιού και του πλαισίου αξιολόγησής του,
- η ένταξη του προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του πνεύμονα στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη Δημόσια Υγεία, ξεκινώντας με άμεση εφαρμογή προγράμματος σε επιλεγμένες Περιφέρειες υψηλής νοσηρότητας, αξιοποιώντας τις ανωτέρω αναφερόμενες κατευθυντήριες οδηγίες ΠΕΚΠ,
- η ανάγκη για συντονισμό και συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων μερών.
Επιπλέον, μεταξύ των προτάσεων που προέκυψαν με πλήρη συναίνεση των συμμετεχόντων για την οικονομικά αποδοτική παρέμβαση του ΠΕΚΠ ήταν:
- η ανάγκη πρόσκλησης πολιτών με έμφαση στην πρόσβαση και στη διαχείριση των κοινωνικοοικονομικών ανισοτήτων,
- η υποχρεωτική σύνδεση με υπηρεσίες διακοπής καπνίσματος,
- η πιστοποίηση Κέντρων ΠΕΚΠ,
- η διεπιστημονική εκπαίδευση και πιστοποίηση των επαγγελματιών υγείας,
- η αξιοποίηση ψηφιακών εργαλείων διαχείρισης δεδομένων,
- η ανάπτυξη ενιαίου, ψηφιακά υποστηριζόμενου μονοπατιού για την έγκαιρη ανίχνευση της νόσου, προσβάσιμου τόσο από τη διεπιστημονική ομάδα όσο και από τον ίδιο τον πολίτη.
Η αναγκαιότητα των ανωτέρω παρεμβάσεων επιβεβαιώνεται από τη διεθνή εμπειρία, η οποία έδειξε ότι τα πιο επιτυχημένα προγράμματα χαρακτηρίζονται από σαφή εθνικό σχεδιασμό, δημόσια χρηματοδότηση, θεσμική ενσωμάτωση στο σύστημα υγείας και ισχυρούς μηχανισμούς διασφάλισης ποιότητας.
Η εγκατεστημένη πλέον εμπειρία της χώρας μας στην υλοποίηση εθνικών προγραμμάτων προσυμπτωματικού ελέγχου, η ωρίμανση των ψηφιακών εργαλείων καθώς και η θετική στάση της πολιτείας για την πρόληψη και τον ΠΕΚΠ, σε συνδυασμό με τη διαθεσιμότητα τεχνολογικών πόρων, ελληνικών και διεθνών επιστημονικών δεδομένων και μελετών δημιουργούν ένα παράθυρο ευκαιρίας για δράση.
Η θεσμοθέτηση, η διατομεακή συνεργασία, ο αποτελεσματικός συντονισμός και η χρηματοδότηση δύναται να μεταφράσουν την επιστημονική τεκμηρίωση σε ένα ολοκληρωμένο, καλά στοχευμένο πληθυσμιακό πρόγραμμα για τον καρκίνο του πνεύμονα με μετρήσιμο όφελος για τη δημόσια υγεία και την κοινωνία.