Νέα έρευνα εξετάζει τη σχέση ανάμεσα στον κακό ύπνο και τον κίνδυνο άνοιας, αποκαλύπτοντας πόσες νύχτες αρκούν για να επηρεαστεί ο εγκέφαλος. Οι ειδικοί εξηγούν τα ευρήματα και γιατί ο ποιοτικός ύπνος είναι καθοριστικός για την υγεία του μυαλού.
Άνοια: Το νέο τεστ που μπορεί να προβλέψει αν κάποιος θα αναπτύξει τη νόσο
Πόσες νύχτες αϋπνίας συνδέονται με άνοια;
Σύμφωνα με τη μελέτη του Sabia και συνεργατών στο διεθνές επιστημονικό περιοδικό Nature Communications, παρατηρήθηκε ότι η μειωμένη διάρκεια ύπνου στη μέση ηλικία συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας αργότερα στη ζωή.
Συγκεκριμένα, άτομα που κοιμούνταν έξι ώρες ή λιγότερο σε ηλικίες 50 και 60 ετών είχαν περίπου 30% μεγαλύτερη πιθανότητα να διαγνωστούν με άνοια σε σύγκριση με όσους κοιμούνταν επτά ώρες. Αυτή η συσχέτιση παρέμεινε σημαντική ακόμη και μετά την προσαρμογή για παράγοντες όπως κοινωνικοδημογραφικά χαρακτηριστικά, προβλήματα μεταβολισμού και ψυχικής υγείας. Τα αποτελέσματα υποδεικνύουν ότι ο ποιοτικός και επαρκής ύπνος κατά τη μέση ηλικία αποτελεί σημαντικό παράγοντα πρόληψης της άνοιας.
Όσοι δυσκολεύονται να αποκοιμηθούν τις περισσότερες νύχτες ενδέχεται να παρουσιάσουν πιο γρήγορη εξασθένηση της μνήμης και των γνωστικών λειτουργιών όσο μεγαλώνουν, αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε σήμερα.
Μελέτες εδώ και χρόνια προειδοποιούν ότι τόσο η ποιότητα όσο και η ποσότητα του ύπνου μπορούν να επηρεάσουν τον κίνδυνο εμφάνισης αυτής της κατάστασης που στερεί τη μνήμη.
Αλλά τώρα, Αμερικανοί επιστήμονες αναφέρουν ότι άτομα με χρόνια αϋπνία, οριζόμενη ως δυσκολία στον ύπνο τουλάχιστον τρεις μέρες την εβδομάδα για τρεις μήνες, έχουν 40% υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας σε σχέση με όσους δεν έχουν τη διαταραχή ύπνου.
Αυτό ισοδυναμεί με 3,5 χρόνια γήρανσης.
Ο Dr Diego Carvalho, νευρολόγος και ειδικός στην ιατρική του ύπνου από την American Academy of Neurology, δήλωσε:
«Η αϋπνία δεν επηρεάζει μόνο το πώς νιώθεις την επόμενη μέρα — μπορεί επίσης να έχει αντίκτυπο στη μακροπρόθεσμη υγεία του εγκεφάλου σου.»
«Παρατηρήσαμε γρήγορη εξασθένηση στις γνωστικές ικανότητες και αλλαγές στον εγκέφαλο που υποδηλώνουν ότι η χρόνια αϋπνία μπορεί να είναι πρώιμο προειδοποιητικό σημάδι ή ακόμη και να συμβάλλει σε μελλοντικά γνωστικά προβλήματα».
Τι είναι ο «καθαρισμός του εγκεφάλου» στον ύπνο – Πώς μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο για άνοια;
Η αϋπνία επιταχύνει την άνοια
Στη μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Neurology, οι ερευνητές παρακολούθησαν 2.750 γνωστικά υγιείς ενήλικες, με μέσο όρο ηλικίας τα 70 έτη, για λίγο παραπάνω από πέντε χρόνια.
Από το σύνολο, 440 άτομα είχαν διαγνωστεί με χρόνια αϋπνία στην αρχή της μελέτης.
Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να αξιολογήσουν τον ύπνο τους στην αρχή της μελέτης, επισημαίνοντας εάν κοιμόντουσαν περισσότερο ή λιγότερο από το συνηθισμένο τις τελευταίες δύο εβδομάδες.
Κάθε χρόνο, οι συμμετέχοντες καλούνταν να επιστρέψουν στο εργαστήριο για να ολοκληρώσουν τεστ μνήμης και σκέψης.
Έγιναν επίσης απεικονίσεις εγκεφάλου για να εντοπιστούν περιοχές όπου ενδέχεται να έχει προκληθεί βλάβη στον εγκεφαλικό ιστό λόγω μικροαγγειακής νόσου, γνωστής ως λευκές ύλες υψηλής έντασης και για να εξεταστεί η συσσώρευση της πρωτεΐνης amyloid plaque, που έχει συσχετιστεί με τη νόσο Αλτσχάιμερ.
40% περισσότερες πιθανότητες για άνοια
Κατά τη διάρκεια της μελέτης, 14% των συμμετεχόντων με χρόνια αϋπνία εμφάνισαν ήπια γνωστική εξασθένηση ή άνοια, σε σύγκριση με μόλις 10% ή 231 άτομα από αυτούς που δεν είχαν τη διαταραχή ύπνου.
Αφού έλαβαν υπόψη παράγοντες όπως η ηλικία, η αρτηριακή πίεση, η χρήση υπνωτικών φαρμάκων και η διάγνωση άπνοιας ύπνου, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα άτομα με αϋπνία είχαν 40% περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν ήπια γνωστική εξασθένηση ή άνοια.
Τα άτομα με αϋπνία εμφάνιζαν επίσης ταχύτερη εξασθένηση σε τεστ που μετρούσαν διάφορες γνωστικές δεξιότητες.
Όσοι είχαν διάγνωση αϋπνίας και ανέφεραν ότι κοιμόντουσαν λιγότερο από το συνηθισμένο στην αρχή της μελέτης, ήταν πιο πιθανό να έχουν χαμηλότερα σκορ εξ αρχής, αντίστοιχα με άτομα τέσσερα χρόνια μεγαλύτερα από τη χρονολογική τους ηλικία.
Παρουσίαζαν επίσης περισσότερες εγκεφαλικές βλάβες και συσσώρευση amyloid plaque, παρόμοιες με αυτές ατόμων που φέρουν το γονίδιο APOE ε4, γνωστό γενετικό παράγοντα κινδύνου για την άνοια.
Άνοια: Ποιοι έχουν 11 φορές περισσότερες πιθανότητες να την εκδηλώσουν, σύμφωνα με μελέτη
Ο ύπνος δεν είναι απλά ξεκούραση
Όπως ήταν αναμενόμενο, άτομα με το γονίδιο εμφάνιζαν εντονότερη εξασθένηση της μνήμης και των γνωστικών δεξιοτήτων.
Ο Dr Carvalho εξήγησε:
«Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι η αϋπνία ενδέχεται να επηρεάζει τον εγκέφαλο με διάφορους τρόπους, που περιλαμβάνουν όχι μόνο τις πλάκες amyloid, αλλά και τα μικρά αγγεία που τροφοδοτούν με αίμα τον εγκέφαλο».
«Αυτό ενισχύει τη σημασία της αντιμετώπισης της χρόνιας αϋπνίας — όχι μόνο για να βελτιωθεί η ποιότητα του ύπνου, αλλά ενδεχομένως και για να προστατευτεί η υγεία του εγκεφάλου όσο μεγαλώνουμε».
«Τα αποτελέσματά μας ενισχύουν επίσης την αυξανόμενη πεποίθηση ότι ο ύπνος δεν είναι απλώς ξεκούραση, αλλά και ζήτημα ανθεκτικότητας του εγκεφάλου».
Ωστόσο, οι ερευνητές σημείωσαν ότι προς το παρόν τα ευρήματά τους είναι περιορισμένα, επειδή βασίζονται σε διαγνώσεις αϋπνίας από ιατρικούς φακέλους, αντί για αξιολογήσεις που θα μπορούσαν να αποτυπώσουν καλύτερα τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων.
Επιπλέον, δεν ελήφθησαν υπόψη μη διαγνωσμένες περιπτώσεις, γεγονός που μπορεί να έχει επηρεάσει τα αποτελέσματα.
Πέρυσι, μελέτη έδειξε ότι περίπου 1 στους 6 ανθρώπους στο Ηνωμένο Βασίλειο πάσχει από αϋπνία, ωστόσο το 65% δεν ζητά ποτέ βοήθεια για το πρόβλημά του.
8 σημάδια ότι η γάτα σας πάσχει από άνοια – Πώς να τη φροντίσετε;
Ο κακός ύπνος έχει συνδεθεί με πλήθος προβλημάτων υγείας, όπως ο καρκίνος, το εγκεφαλικό επεισόδιο και νευροεκφυλιστικές παθήσεις όπως η άνοια.